Spring naar de content

Waarom de Illuminati toch zo populair blijft

De Illuminati is al decennia voer voor complotdenkers en romanciers. Bush en Beyoncé worden met regelmaat in verband gebracht de mysterieuze groepering, een geheim genootschap uit de achttiende eeuw. Hoe kan het dat de illuminaten eeuwen later nog zo vaak verschijnen zijn in populaire cultuur? Het Amerikaanse Vox.com zocht naar het antwoord.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Rowie van der Vliet

In de geschiedenisboeken verwijst de term ‘illuminati’ (‘verlichting’ in het Latijn) meestal naar de Beierse Illuminati, een geheime orde die in 1776 werd opgericht door Adam Weishaupt. Verlichte idealen zoals de reformatie van de kerk en de emancipatie van de burgerij stonden voorop. Rond deze tijd hing er al een bepaalde mysterie rondom het genootschap. De leden maakten volgens overlevering gebruik van symboliek, lieten geen personen ouder dan dertig jaar toe en probeerden hun identiteit geheim te houden.

Invloedrijk
Volgens Vox probeerden de illuminaten toe te treden tot andere invloedrijke groepen, zoals de vrijmetselaars, om daar leden te ronselen. Het is moeilijk om na te gaan of het succes van de vrijmetselaars te maken heeft met de illuminati of dat het zonder hen ook gelukt was. Eind achttiende eeuw gingen er zelfs geruchten dat de illuminaten achter de Franse Revolutie zaten. Wellicht een van de eerste complottheorieën ooit. Een ander gerucht is dat Herder en Goethe lid waren van de orde.

Als vorst van Beieren verbood Karel Theodoor geheime genootschappen in 1785. Hieronder viel ook de illuminati, die ervan werd verdacht zich te bemoeien met buitenlandse politiek. Toch bleef de naam van het geheime genootschap terugkomen. Complotdenkers geloven dat de Illuminati nooit is opgeheven. Aan het einde van de achttiende eeuw viel de naam van het geheime genootschap in de Verenigde Staten in een brief van George Washington en de derde president van de VS, Thomas Jefferson, zou lid zijn van de orde.

Misverstand
Overigens wordt de Illuminati vaak door elkaar gehaald met andere geheime genootschappen. Zo is het symbool van het alziende oog in de onafgemaakt piramide geen onderdeel van de Beierse Illuminati, maar de vrijmetselaars. “Mensen gebruiken de term Illuminati voor alles dat ze niet leuk vinden dat hun waarden ondermijnt,” stelt politiek wetenschapper  Joseph Uscinski tegen Vox.com. Zo bleef het idee van de orde in leven.

De invloed in de hedendaagse cultuur is te danken aan The Illuminatus! trilogie, een boekenserie over de orde door Robert Shea en Robert Anton Wilson. Ook is de groep verwerkt in de eerste Tomb Raider-film, de film Deus Ex en Angels & Demons, de verfilming van Dan Brown’s Het Bernini Mysterie. En waarschijnlijk zult u de term in de toekomst wel eens tegenkomen in de reacties op YouTube-filmpjes van de grote sterren der aarde.