Šešelj: te ziek voor het tribunaal, gezond genoeg om stennis te trappen
Vorige week werd Radovan Karadžić door het Joegoslaviëtribunaal veroordeeld tot veertig jaar. Een historische uitspraak, waarmee het aantal ‘grote vissen’ in Den Haag minder wordt. Deze week is oorlogshitser Vojislav Šešelj aan de beurt. Die mocht in 2014 echter om ‘gezondheidsredenen’ terug naar Servië, en kwam vervolgens nooit meer terug. Maar dat weerhoudt hem er niet van om af en toe een stevig potje stennis te trappen.
De uitspraak in absentia is een unicum voor het tribunaal, waarmee Šešelj het tribunaal een hak zet. Šešelj, die met vijfentwintig jaar de jongste persoon in het voormalig Joegoslavië ooit werd die in Sarajevo een doctoraat bemachtigde, deed zijn eigen verdediging en vernederde de rechters regelmatig met geslepen monologen. Tijdens zijn leven schreef hij zo’n 200 boeken en manuscripten, een substantieel deel daarvan scherpe kritieken op zijn vijanden en het Joegoslaviëtribunaal. Geen domme jongen dus.
Na zijn aankomst in Belgrado begon de Šešelj-show van voren af aan. Want wie denkt dat dit heerschap zich rustig houdt, heeft het grondig mis. In twintig jaar mag de gezondheid van hem misschien afgenomen zijn, zijn praatjes zijn dit allerminst. Een favoriete methode van de corpulente Serviër om zijn woorden kracht bij te zetten is het verbranden van vlaggen. Vlaggen van buurland (en volgens Šešelj nog steeds vijand) Kroatië, en de EU zijn geliefd.
Maar dat is nog niet alles. Want voor een ziek man – Šešelj lijdt aan darmkanker – neemt hij verrassend veel hooi op zijn vork. Zo stelt hij zich verkiesbaar in de komende verkiezingen, als hoofd van een ultranationalistische partij. Toen Karadžić vorige week zijn vonnis te horen kreeg, organiseerde Šešelj een protest op het Belgradose plein van de Republiek, waar een paar duizend van zijn volgers op kwamen draven.
En zoals dat een leider anno 2016 betaamt, is Šešelj ook actief op social media. Zijn Instagram-pagina bevat een curieuze mix van politieke propaganda en ongemakkelijke selfies, inclusief imposante aardappelneus. Maar hoe de politicus zijn haatboodschap uit de vroege jaren negentig 2016 in probeert te slingeren, het lijkt weinig gevolg te hebben. De ongemakkelijke selfies worden onder de jongeren vooral met hilariteit gedeeld en het protest tegen de straf van Karadžić’ haalde het in geen enkel opzicht bij de nationalistische manifestaties van weleer.
Ook in de peilingen voor de verkiezingen van 24 april aanstaande doen de ultra-nationalisten het slecht. Naar verluidt staat Šešelj’s partij, de Servische Radicale Partij op zes à zeven procent in de peilingen. Recent zijn de onderhandelingen om Servië lid te maken van de EU in een versnelling geraakt, en Šešelj lijkt voor de meerderheid van de bevolking vooral een irritant overblijfsel uit het verleden te zijn.
De aanklachten van het tribunaal hebben (onder andere) te maken met de oorlogsmisdaden die gepleegd zijn in Kroatië, Bosnië en Herzegovina en de Vojvodina (Noord-Servië). Als leider van de radicalen speelde hij een grote rol in het ophitsen tot genocide en etnische zuiveringen. Het is de verwachting dat Šešelj een lange gevangenisstraf te wachten staat, zelf liet hij weten 25 jaar te verwachten. Of hij die straf daadwerkelijk uit gaat zitten is nog maar de vraag. Maar tijden lijken te veranderen, en niet per se ten gunste van Vojislav Šešelj.
-Update- Alle aanklachten ten spijt: Šešelj werd door het tribunaal vrijgesproken bij gebrek aan bewijs. Het hof achtte het niet bewezen dat hij aanzette tot oorlogsmisdaden en hielp bij het opzetten van paramilitaire eenheden die participeerden in massaslachtingen.
