Vier vragen (en antwoorden) over de crisis in Zuid-Soedan
En weer is het bijna oorlog in Zuid-Soedan. Miliatire troepen van president Salva Kiir nemen het op tegen die van vicepresident Riek Machar. Althans, voormalig vicepresident Machar – want de man is zojuist door Kiir weggestuurd. Een nieuwe burgeroorlog ligt op de loer. Maar hoe is dat precies zo gekomen? HP/De Tijd legt de crisis in Zuid-Soedan uit in vier vragen en antwoorden.
1. Zuid-Soedan bestaat deze maand vijf jaar, maar feest is het door alle spanningen niet. Hoe is de situatie zo geëscaleerd?
Na tientallen jaren oorlog met het islamitische noorden, wilde het zuiden van Soedan zich afscheiden. Met flink wat hulp van de internationale gemeenschap is de scheiding van Soedan vijf jaar geleden werkelijkheid geworden.
De tot dan toe strijdende partijen in Zuid-Soedan werden gedwongen een vredesakkoord te tekenen. Ruim twee jaar lang was het relatief rustig in het land, totdat president Kiir en vicepresident Machar onderling de strijd heropenden. Het meest recente incident is het wegsturen van Machar door Kiir. “Een regelrechte oorlogsverklaring aan de oppositie”, aldus NOS-correspondent Koert Lindijer.
2. Zuid-Soedan is onafhankelijk geworden vanwege de problemen met het islamitische noorden, Soedan. Wie zorgen er nu voor problemen?
Machar en Kiir liggen al tijden overhoop met elkaar. Volgens Volkskrant-correspondent Kees Broere heeft de internationale gemeenschap het duo ‘bijna met een pistool op de borst gedwongen’ om het vredesakkoord te tekenen. Alles om het land te scheiden van het islamitische noorden.
3. Waarom liggen Kiir en Machar overhoop met elkaar?
Kiir en Machar hebben nogal een verleden. In de jaren negentig keerde Machar zich van de belangrijkste rebellenbeweging Sudanese People Liberation Movement (SPLM). De rebellengroepen van Machar vochten een bloedige strijd uit met de SPLM. De reden? Een verschil van inzicht over de toekomst van het Zuiden. In 2002 keerde Machar echter weer terug bij de SPLM.
Na de onafhankelijkheid van Zuid-Soedan op 9 juli 2011 werd de SPLM omgevormd tot een politieke partij. Kiir werd de eerste president van Zuid-Soedan, Machar zijn vice-president. Naast de politieke strijd speelt ook nog eens een stammenstrijd. Kiir is een Dinka, de grootste stam van Zuid-Soedan. Machar is een Nuer, de op een na grootste stam van Zuid-Soedan.
4. Gaan de Verenigde Naties nu extra ingrijpen?
Hoewel een humanitaire ramp op de loer ligt, zullen er vermoedelijk geen extra troepen worden gestuurd. Er waren immers al VN-troepen die de orde vrede moesten bewaren. De ‘gewone’ burger zal zoals zovaak het voornaamste slachtoffer zijn.
Waarom zal de VN niet nog meer ingrijpen? Volgens correspondent Kees Broere is de vermoeidheid bij de internationale gemeenschap toegeslagen. Juist omdat er zo hard is gewerkt om Zuid-Soedan onafhankelijk te krijgen. Nu vliegen twee leiders die geen gezamenlijke vijand hadden, elkaar in de haren.
Ook heeft het conflict politiek en economisch weinig impact op de regio. “Niemand is afhankelijk van Zuid-Soedan. Niemand voelt dus de behoefte om in te grijpen.”
