Hoe een kleiner leger voor minder Zwitserse zelfmoorden zorgde
U heeft het misschien al voorbij zien komen op sociale media: The 22-day push-up challenge. 22 dagen lang doen de deelnemers 22 push-ups, om aandacht te vragen voor het hoge aantal Amerikaanse veteranen dat zelfmoord pleegt: 22 per dag. Niet alleen in de Verenigde Staten is zo’n hoog zelfmoordcijfer een probleem.
Zwitserland kampt met een hoog percentage aan jonge mannen die zichzelf om het leven brengen door een vuurwapen. In tegenstelling tot Amerika gaat het hier niet per se om veteranen, maar door de verplichte dienstplicht is er wel degelijk een verband tussen de zelfmoorden en de strijdkrachten van het Alpenland.
Dat zit zo: in Zwitserland moeten reservisten tijden hun diensttijd hun wapen thuis bewaren. Naderhand mogen ze het wapen dan kopen, met fikse korting. Dit resulteert in het feit dat het land een van de hoogste percentages aan vuurwapens per huishouden heeft. Zo’n dertig procent van de Zwitserse huishoudens bezit een geweer, een getal dat wereldwijd alleen overschaduwd wordt door de Verenigde Staten, Servië en Jemen.
Dit enorme reservistenleger – 400.000 man op een bevolking van zo’n acht miljoen – werd in 2003 binnen een jaar met de helft gereduceerd, en een bijkomend voordeel was het feit dat er minder vuurwapens beschikbaar waren. In die tijd, zo’n beetje rond 2004, nam ook het aantal zelfmoorden met vuurwapens drastisch af. Niet geheel toevallig, is nu de hypothese van een vooraanstaande Zwitserse professor in de psychiatrie, Thomas Reisch.
De relatie tussen suïcide en vuurwapenbezit is veelvuldig gedocumenteerd, met name vanuit de Verenigde Staten. Zo blijkt uit een langdurige studie (van 33 jaar) dat naarmate er meer vuurwapens in een staat zijn, er ook een hoger zelfmoordcijfer is. Een verklaring voor dit fenomeen: een vuurwapen wordt relatief weinig gebruikt in alle zelfmoordpogingen, maar is tegelijk (bijna) altijd dodelijk. Bij andere manieren, zoals een overdosis medicijnen of verhanging, is het sterftecijfer veel lager.
Daarnaast is het een mythe dat de methode van zelfmoord niet uitmaakt, en dat de suïcidale persoon dan wel ‘een andere manier gevonden zou hebben’. Met een vuurwapen ter beschikking is die drempel allereerst veel lager, er hoeft immers maar een trekker overgehaald te worden. En slechts zo’n 5 à 10 procent van de mensen die een zelfmoordpoging ondernamen, berooft zichzelf uiteindelijk van het leven. Het wel of niet ter beschikking hebben van een dodelijk vuurwapen maakt dus alle verschil.
