Racisme in het voetbal? FIFA kijkt weg en loopt door
Nazivlaggen op de tribunes, bananen op het veld, de welbekende spreekkoren. Het zijn voorbeelden van alledaagse discriminatie op het veld anno 2016. Racisme op de tribune is volop aanwezig, en wat doet koepelorganisatie FIFA? Zij heft de anti-racismewerkgroep op.
Het kan er net met een brief vanaf. Het is genoeg geweest, schrijven de grote bazen bij de Wereldvoetbalbond FIFA aan de leden van de tijdelijke anti-discriminatiegroep. Het werk van deze groep zit er na amper drie jaar op, omdat volgens de FIFA de missie volbracht is. De bobo’s die over een Zwitserse kop koffie beslissen of spelers wel of niet op de foto kunnen met een banner waarop ‘Say no to racism’ staat, is dus het niet meer nodig.
Zal Juventus-back Patrice Evra de komende dagen van ijverige Italiaanse journalisten weer vragen krijgen over zijn ervaringen met de huidige Barcelonaspits Luis Suárez? Het incident tijdens Liverpool-Manchester United van 15 oktober 2011, waarbij de toenmalige aanvaller van Liverpool de verdediger tot zeven keer toe een ‘neger’ noemde, was een reden voor Sepp Blatter om een werkgroep op te stellen. In beginsel stelde de nieuwe werkgroep drie punten voor om aan te werken in de toekomst. Zo staan ze in een ronkend rapport van de bond uit 2015. Hierop moest de werkgroep toezien:
1. Educatie
“Er moet een concreet plan van de bonden komen, waarin wordt aangegeven hoe en bovenal de intentie uitstralen dat alle vormen van racisme en discriminatie onder spelers, officials en supporters niet getolereerd wordt.”
2. Preventie
“Competitieorganisatoren moeten ervoor zorgen dat er een speciale discriminatieofficial in het stadion is. Die kan potentiële incidenten identificeren. Zo wordt de druk op de scheidsrechter verminderd.”
3. Sancties
“Er zullen hardere sancties volgen voor spelers, clubs en supporters die zich in de toekomst schuldig maken aan discriminatie en racisme.”
Beste jongen van de klas
Onze KNVB publiceerde op 1 januari van dit jaar, als beste jongetje van de klas, netjes een set richtlijnen in het eigen anti-discriminatie- en anti-racismebeleid. Ook de Engelse FA zet zich in tegen discriminatie. Er zijn ook landen als Kroatië die na misdragingen van hun eigen fans op het gebied van discriminatie een geldboete krijgen en een wedstrijd zonder publiek moeten spelen tijdens de kwalificatie voor het komende WK/FIFA-feestje. Er wordt dus wel wat werk verzet en het vorig jaar opgerichte FIFA Anti-Discrimination Monitoring System is een aardige methode voor opsporing. Alleen levert die methode niet voldoende op.
Het systeem is door de FIFA opgezet in samenwerking met Fare Network. Fare is zelf eind jaren negentig ontstaan om discriminatie binnen het voetbal aan te kaarten en archiveert sinds 2013 uitingen van discriminatie en racisme binnen en buiten het stadion. De discriminatieteller staat het ene jaar op 157 (2013) incidenten, het andere op 255 (2014). Fare tackelt met 184 waargenomen incidenten in 2015 de FIFA vol op de enkels. In de drie jaar is er enkel een stijgende lijn qua incidenten waar te nemen. Zo kreeg Emannuel Frimpong van FC Oefa vorig jaar een rode kaart nadat hij reageerde op oerwoudgeluiden in een duel met Spartak Moskou.
Koorknaapjes
De teller tijdens de WK-kwalificatiereeks staat volgens de meest recente update – in juni – op achttien incidenten van racisme of discriminatie. In Rusland, de gastheer van de aankomende Confederations Cup, is het nog droeviger gesteld. Liefst 99 discriminatie-gerelateerde incidenten noteert het Fare Network tussen mei 2012 en mei 2014. In het eerste seizoen (2014/2015) buiten de onderzoeksperiode verzamelt de organisatie 92 discriminerende en racistische uitingen. Leuke plek voor een WK dus. Tijdens het debacle van Ajax in Rostov laatst uitten fans van de Russische club op racistische wijze richting spelers van de Amsterdammers. Het is een teken aan de wand. Er kunnen nog zoveel werkgroepen komen. Russische fans gaan zich niet ineens als koorknaapjes gedragen, net als de voetbalwereld niet snel veranderd.
Er zijn kleine lichtpuntjes te vinden, zoals aan de overkant van het Kanaal. In het Engelse voetbal is er na decennia van wijdverspreid racisme nog maar sprake van enkele incidenten per jaar. Daar heeft de anti-discriminatiestichting Kick it Out twintig jaar hard voor moeten werken. En dan is discriminatie nog steeds niet volledig van de terraces verbannen. Dat duurt generaties, als het al mogelijk is.
De FIFA heeft haar eigen werkgroep dus wel heel weinig tijd gegeven. Door simpelweg te zeggen dat de ‘missie klaar’ is, hanteert de FIFA een tactiek van wegkijken en doorlopen.
