Spring naar de content

IM: tekenaar en observator Peter van Straaten (1935-2016)

Schrijver en tekenaar Peter van Straaten is op 81-jarige leeftijd overleden na een geruime tijd van ziekte.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: De Redactie

De uit Arnhem afkomstige Van Straaten begon in 1958 bij de Amsterdamse krant Het Parool als tekenaar van reportages. Hij maakte daar vanaf 1968 politieke tekeningen in de stripserie Vader en Zoon, waarin een rechtse vader en zijn linkse zoon de hoofdrol speelden. Hij tekende zo’n 7000 afleveringen van die stripserie.

Vanaf 1984 schreef hij het feuilleton ‘Agnes’ voor Het Parool, en later voor weekblad Vrij Nederland. De alleenstaande bijstandsmoeder Agnes leidde een ‘slordig’ leven, vol mannen en alcohol, en met een opgroeiende zoon. Van Straaten zal bij het grote publiek bekend zijn om zijn Zeurkalender, die aan 1993 ieder jaar op duizenden Nederlandse wc-muren is gehangen.

In september van dit jaar won Van Straaten voor de vijfde keer de Inktspotprijs, voor de beste politieke tekening. Van Straaten was niet bij de prijsuitreiking aanwezig, omdat zijn gezondheid dat niet meer toeliet. Middels een briefje liet hij toen weten:”De vijfde Inktspotprijs. Wat een eer! Ik dank de jury en groet al mijn collega’s, die ik kan beloven: dit was de aller-, allerlaatste keer voor mij. Ik ben helaas uitgewerkt.”

Toen Peter van Straaten in 2012 stopte met zijn dagelijkse tekening voor Het Parool, en twee jaar later eveneens stopte met zijn wekelijkse bijdrage aan Vrij Nederland, verwees hij al naar zijn broze gezondheid. De laatste tekening van Peter van Straaten verscheen op 2 augustus in de Volkskrant. Voor die krant tekende hij sinds 2012 iedere week.


Zoekplaatjes
Het werk Van Straaten stond bekend om inhoudelijke geestigheid en een krasserige, gearceerde tekenstijl. “Omdat zijn tekeningen zo geestig zijn, denken mensen vaak dat Peter supergeestig is. Maar hij is veel meer een observator dan een gangmaker,” zei zijn vrouw Els Timmerman ooit over hem. Het werk van Van Straaten moest in één keer en met inkt worden opgezet. Geen Tipp-Ex, soms potlood.

Hij was ook bekend om zijn erotische werk, gebundeld in Aanstoot, Nastoot en Doe ik het goed? In 2000 zocht HP/De Tijd-redacteur Stijn Aerden hem en zijn vrouw op in Italië, waar de vakantiewoning van Van Straaten en Timmerman destijds stond. Aerden omschreef het werk van Van Straaten als:

Een dikke vrouw bij een bushalte, met een boodschappentas waar een prei uitsteekt, die gelaten kijkt naar een vrijend stel, een jongen wiens hand in de slip van zijn vriendin verdwijnt. Vaak zijn oudere mensen getuige (“Natuurlijk, dat is de wraak op mijn ouders,” zegt hij (Peter van Straaten – red.). “Niets mocht, alles was taboe.”) maar het kunnen ook huisdieren of natuurlijk voyeurs zijn. Het leukste zijn de zoekplaatjes. Twintig man in colbert op een staande receptie, waartussen ergens een fiere piemel uit een gulp omhoogsteekt die terloops, en met een los handjes, wordt bediend door de vrouw ernaast, ook keurig in het lang.’

Over die erotische tekeningen zei Van Straaten destijds zelf: “Dat gaat per stroomstoot. Soms doe ik een hele week niks anders.” Over zijn ontwikkeling als kunstenaar op dit gebied zei echtgenoot Els Timmerman: “Vroeger tekende hij vaker orgie-achtige situaties. De broeierigheid is gebleven. Maar het is intiemer geworden. Het is vaker één op één; goed, twee op een. Maar er wordt minder in groepen gesekst.”