Spring naar de content
bron: ANP

Rapport: Partijen openen met verkiezingsplannen aanval op onze rechtsstaat

Een pijnlijk chapeau voor de ChristenUnie. Dat is namelijk de enige partij die geen enkel voorstel in haar verkiezingsprogramma heeft staan dat de rechtstaat in gevaar kan brengen, blijkt uit het onderzoeksrapport ‘De Rechtsstaat, een Quick Scan’.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Wiek van Gemert

De twaalf andere onderzochte partijen doen allemaal minimaal één voorstel die in de gevarenzone valt. In de conclusies schuilen doemscenario’s waar de kiezer zich volgens de commissie bewust van moet zijn. Vooral de rechts-conservatieve partijen houden er rechtsstatelijk dubieuze plannen op na.

De tekst gaat verder onder deze infographic.

Bron: Rapport ‘De Rechtsstaat, een Quick Scan’

Dat is een zorgwekkende conclusie, vindt commissievoorzitter en hoogleraar rechtsfilosofie Wouter Veraart.De gevestigde partijen, die altijd hebben gezegd dat bij ons de rechtsstaat veilig is, kiezen in de turbulentie van dit moment voor voorstellen die in strijd zijn met de rechtsstaat,” zegt hij in het NRC Handelsblad. Zo heeft de VVD liefst zes ‘gevaarlijke’ voorstellen. Ook bij het CDA met haar vier dubieuze plannen lijkt de rechtstaat niet in veilige handen.

VVD en CDA

Zo wil de VVD dat de mensenrechtenverdragen van bijvoorbeeld de Verenigde Naties en Europese Unie concreter en duidelijker worden. Als die verduidelijkingen niet komen, zou Nederland deze verdragen moeten kunnen aanpassen of zelfs opzeggen. Als het tot opzegging van verdragen zou komen kun je je straks, volgens Veraart, bij de rechter niet meer op je mensenrechten beroepen. Daarnaast wil de VVD het paspoort van burgers die zich aansluiten bij terroristische organisaties afnemen. Hiermee zouden ze stateloos worden, wat universeel als een schending van de mensenrechten gezien wordt.

Het CDA neemt het ondertussen niet nauw met artikel 1 van onze Grondwet. Die partij heeft in haar verkiezingsprogramma opgenomen dat islamitische organisaties niet langer door buitenlandse regeringen gefinancierd mogen worden. Aangezien dit niet geldt voor instellingen die een andere religie voorstaan levert dit volgens de commissie directe discriminatie op.

PVV

Wie denkt dat je op een verkiezingsprogramma van een a4tje te weinig ruimte hebt om de rechtstaat in gevaar te brengen, heeft het mis. In tien programmapunten slaagt de PVV erin om vijf keer de rode zone van de onderzoekers te bereiken. Dit is nog een samenvatting volgens Wouter Veraart.  Het hadden er zo meer kunnen zijn. “Als deze partij de macht zou krijgen, zijn we vrij snel onze rechtsstaat kwijt,” zegt hij. “Als rechters dan geen weerwerk bieden, hebben we geen vrijheid meer in Nederland.” Wilders heeft echter zijn eigen kijk op de materie en biedt de commissie via Twitter van repliek.

VNL

De partij die kwantitatief het slechts uit het onderzoek kwam, is VNL. Liefst negen programmapunten kunnen de rechtstaat in gevaar brengen. Onder meer het recht op toegang tot een onafhankelijke rechter en de elementaire rechtsbescherming van mensen die de Nederlandse nationaliteit bezitten komen volgens de onderzoekers in gevaar. Daarnaast worden mensen met een tweede nationaliteit en kerkelijke en/of levensbeschouwelijke organisaties gediscrimineerd. Dan hebben we het nog maar over de ‘rode zone’, ook in de oranje zone komen nog een vijftal voorstellen van VNL terug. Naast Wilders reageert ook VNL-leider Jan Roos via Twitter. Hij zet het rapport weg als kletskoek.

Wellicht zorgelijker dan deze negatieve uitschieters is de negatieve ontwikkeling bij het geheel aan partijen. Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen in 2012 werd ditzelfde onderzoek uitgevoerd. Toen hadden twee van de tien partijen plannen die een gevaar voor de rechtsstaat konden vormen. Deze twintig procent is in 2017 ruim negentig procent van de partijen geworden. De commissie wil volgens Veraart de kiezer bewust maken van de risico’s van hun stem. “Want uit niets blijkt dat het een grap is,” merkt hij op.