Hoe we keer op keer verkeerd omgaan met een aanslag in Europa
Na een aanslag als die van deze week in Londen reageren we vaak op dezelfde manier. Eenduidig volgen de verwijten, de afschuw en de complotten elkaar op. Of dit de juiste manier is, valt te betwijfelen.
Na Madrid, Parijs en Brussel en aanwezige angst voor terreur in West-Europa van de afgelopen jaren kunnen we de werkwijze na een aanslag vaak uittekenen. Dat valt vooral op aan de reacties na de gebeurtenissen van deze woensdag in Londen. De daad van de Brit Khalid Masood (een alias voor zijn echte naam Adrian Russell Ajao) wordt eerst – volgens de begrijpelijke verwachting – verafschuwd. Daarna volgen de verwijten volgens een vast patroon. Vooral op de snelle sociale media gaat dat in positief en negatief opzicht. Wee degenen die als eersten een hashtag als #prayforlondon op hun Twitter- of Facebookpagina zetten. Daarna volgt na de eerste afschuw vaak het veelgehoorde argument waar die hashtags waren toen het (Westerse) bommen regende op Irak, Afghanistan , Jemen of Syrië?
Op eenzelfde wijze krijgt Facebook ook keer op keer kritiek als het een veiligheidscheck instelt wanneer een aanslag in een Westers land plaatsvindt. Je kunt er de klok op gelijk zetten. Wie een hond wil slaan, vindt altijd wel een stok.
Conclusies
Vervolgens komen er meer berichten over de aanslag binnen en worden daar conclusies aan verbonden. Zo is er de eerste uren na de gebeurtenissen op de Westminster Bridge geen eenduidige berichtgeving over de toedracht, daarna wordt er al snel de kaart van het ‘islamitisch terreur’ getrokken. Dat gebeurt woensdag bij monde van de politiechef van Londen. Daarna krijgen de mainstream media een bak kritiek over zich heen, omdat ze de zogenoemde ‘olifant in de kamer’ niet snel genoeg hebben weten benoemen.
Dat ze – met andere woorden – naar de smaak van dezen of genen niet meteen expliciet genoeg van de daken schreeuwen dat de daders een radicaalislamitische achtergrond hebben.
Terwijl de eerste berichtgeving na een dergelijk hectisch incident vaak barst van de tegenstrijdigheden. Zo is het motief van de dader of daders (die vaak niet bepaald aanspreekbaar meer zijn) derhalve niet meteen honderd procent duidelijk. Dat gezegd hebbende zijn de grote mediabedrijven na de gebeurtenissen in Londen snel in het uitkammen van Birmingham, de woonplaats van Masood. Naast een politiecircus is het in de tweede stad –volgens sommige media een ‘jihadi-hoofdstad’ – een mediacircus.
Wilde complotten
Dan zijn er ook altijd de wilde complottheorieën. Bij iedere aanval of aanslag gaan die als een lopend vuurtje het internet rond, variërend van onwaarschijnlijke roddels tot ronduit absurd quatsch. Kruis hier uw alternatieve complotdader(s) per aanslag aan: de CIA of de Mossad, de Rote Armee Fraktion, de Hare Krishna, Merkel en de fascistische EU. Voor complottheorieën is iets als een lone wolf, die een alledaags vervoersmiddel gebruikt om mensen van een brug te rijden, ongrijpbaar. Er moet altijd een order van hogere hand aan te pas zijn gekomen.
In onze internettijd is er altijd wel iets eigenaardigs te vinden dat een complotdenker van materiaal voorziet. Maar soms, heel soms, zijn die wilde theorieën niet eens zo vergezocht. Zo was er in de nasleep van de daad van Masood bijvoorbeeld een mysterieus artikel op het immer schimmige 4chan. Een binaire code stond even op het forum. Na het ontcijferen van deze code werd de exacte GPS-locatie van de aanslag vrijgegeven, voordat deze goed en wel had plaatsgevonden. Wat was het? Een instructie? Een waarschuwing? Een dreigement wellicht? Ach, misschien was het ook wel helemaal niets.
Over tot de orde van de dag, scrollend naar het volgende timeline-bericht.
Afgestompt
De eerste live-beelden uit Londen lieten veel filmende mensen zien. De telefoon uit de broekzak als eerste reflex, in plaats van een veilig heenkomen zoeken in een potentieel levensgevaarlijke en oncontroleerbare situatie. Het lijkt wel alsof we langzaamaan immuun worden voor het geweld dat iedere dag als een tsunami onze tijdlijnen binnenstroomt.
Nergens is de afstomping zo goed merkbaar als op het internet en via de sociale media. Zonder op een enkele manier de verschrikkelijke gebeurtenissen van afgelopen woensdag te bagatelliseren, valt het niet te ontkennen dat dit bovenstaande patroon duidelijk te zien is na iedere terreurdaad.
Misschien is dat stramien uiteindelijk wel wat het terrorisme uiteindelijk gaat verslaan. Op een dag zullen we niet meer onder de indruk zijn van de zoveelste aanslag. Dan zijn we zo afgestompt dat we ons liever richten op het elkaar en onze medemens liever voor rotte vis uitmaken op Twitter, Facebook of andere sociale media. Maar of we dat moeten willen is een tweede.
Tot die dag is het same shit, different day.
