Spring naar de content

Administratieve rompslomp onder basisschooldocenten kan zorgen voor Amerikaanse taferelen

Het lerarentekort groeit, het salaris in het basisonderwijs is te laag en de werkdruk voor basisschooldocenten stijgt. De NOS onderzocht waardoor die hoge werkdruk wordt veroorzaakt en vond de administratieve rompslomp als grootste boosdoener. Hierdoor liggen er Amerikaanse taferelen en een groot lerarentekort op de loer.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Door Postma

Bijna 700 docenten uit het basisonderwijs uit het hele land hebben deelgenomen aan het NOS-onderzoek over het basisonderwijs. Uit de vragenlijst blijkt dat de administratieve last verreweg het grootste probleem voor basisschooldocenten te zijn. Ongeveer 36 procent vindt het bijhouden van dossiers en leerlingvolgsystemen de belangrijkste oorzaak van de hoge werkdruk. Door 29 procent van de leraren wordt het als tweede of derde oorzaak genoemd.

Voor 13 procent van de leraren zien de te grote klassen als de voornaamste reden voor de hoge werkdruk. Dat is opvallend weinig in vergelijking met de klachten over administratie. Toch is het niet zo zwart-wit, aangezien beide klachten met elkaar verbonden zijn. Zo lichtte voorzitter Liesbeth Verheggen van de Algemene Onderwijsbond toe op NPO Radio 1: “Als je voor elk kind allerlei gegevens moet bijhouden, maakt het nogal uit of er dertig of drieëntwintig kinderen in een klas zitten.”

Het is niet voor het eerst dat blijkt dat de administratieve taken van docenten de werkdruk verhogen. Volgens eigen onderzoek van de Algemene Onderwijsbond werken docenten in het basisonderwijs bij een fulltime-aanstelling gemiddeld 6 uur per week over om hun administratie bij te houden.

Toekomst

Met een groeiend lerarentekort, hoog en groeiend ziekteverzuim en weinig studenten die zich nog aanmelden bij de pabo’s is het tijd voor actie. Volgens Actiegroep PO in Actie is het ‘vijf voor twaalf’ voor het Nederlandse basisonderwijs. Het verbond van basisschoolleraren eist van de politiek een eerlijk salaris en extra investeringen om de werkdruk te verminderen. “Wanneer deze doelen niet naar tevredenheid in het regeerakkoord opgenomen worden, is voor PO in Actie staken onvermijdelijk,” stelt de organisatie die een aftakking is van de PO Raad, de organisatie van werkgevers in het basisonderwijs.

De actiegroep wordt daarin gesteund door de Onderwijsinspectie. Het ongewenste vertrek van jonge leraren baart de inspectie al jaren zorgen. Volgens inspecteur-generaal Monique Vogelzang stoppen veel jonge docenten vanwege de hoge werkdruk. “Wij zien al jaren dat ze vaak te veel uren worden ingezet met zware belasting met weinig ruimte om zich te ontwikkelen,” zegt ze in een interview met Intermediair. “De vaardigheden vanuit de opleiding zijn goed, maar begeleiding bij het werk schiet tekort.”

Ook een recent onderzoek van de Algemene Onderwijsbond geeft geen rooskleurig beeld over de toekomst van het onderwijs. Uit deze enquête blijkt één op de acht werknemers in het onderwijs actief op zoek is naar een baan buiten de sector. De werkdruk in het onderwijs is volgens de bond bovendien een stuk hoger dan in de meeste andere landen. Dit blijkt ook uit onderzoek van het CBS.

De tekst gaat verder onder de onderstaande afbeelding. 

Bron: TNO/CBS NEA 2015

Amerika

De Nederlandse problemen staan niet op zichzelf. Onlangs werden de beweegredenen van docenten in de Verenigde Staten om uit het vak te stappen onderzocht. Amerikaanse docenten lopen tegen dezelfde problemen rond werkdruk aan als hun Nederlandse collega’s. De helft van de Amerikaanse docenten verlaat het docentschap al in de eerste vijf jaar van hun carrière. De werkdruk is in de VS, volgens het onderzoek, nog hoger dan in ons land.

Het is te hopen dat de plannen en acties van lerarenverenigingen helpen de situatie in het Nederlandse onderwijs te verbeteren. De PO Raad begroot namelijk dat het basisonderwijs over tien jaar kampt met een lerarentekort van 6.000 tot 8.000 basisschooldocenten. Hopelijk luisteren de onderhandelaars deze kabinetsformatie naar de roep van de huidige generatie docenten. Die willen gewoon les geven en niet alleen maar bezig zijn met allerhande documentatie, dat moge duidelijk zijn.

Anders kunnen we in ons land ook een nog grotere stroom aan ontslagbrieven van Nederlandse basisschooldocenten verwachten en een nog groter lerarentekort.