Zonder blokkades all-in voor een nieuw kabinet
Volgens alle onderhandelaars moet de kabinetsformatie nu eindelijk ‘zonder blokkades’ tot een goed einde gebracht worden. Of iedereen daar klaar voor is, is een tweede.
De huidige formatie is een complexe puzzel waarvan de juiste oplossing gevonden leek. Met nadruk op ‘leek’, want vanaf deze week begint informateur Schippers aan een tweede poging. Of ze gaat snel gaat slagen, is een tweede. De partijen lijken voorlopig nog niet klaar voor consensus en staan vrijwel allemaal achter andere mogelijke coalities.
Blokkades
Blokkades, noemt Sybrand Buma de onwelwillendheid tot formeren. “Nu moeten de blokkades opgeruimd worden. Het is tijd voor keuzes.” Zelf voelt Buma het meest voor een coalitie van VVD, CDA en D66, aangevuld met een vierde partij voor een meerderheid. Of die vierde partij de SP, PvdA of ChristenUnie wordt is hem om het even: “Wij zijn niet in de positie om een voorkeur uit te spreken.”
Dat doet Mark Rutte ook niet. De VVD-leider geeft enkel aan dat hij een ‘vierpartijenkabinet met een stabiele meerderheid in beide Kamers’ wil.
Vierde voorkeur
Wie zich wel uitspreekt, is Alexander Pechtold. De D66’er gaat vol voor een kabinet met steun van de PvdA én SP. “Dit is mijn vierde voorkeur,” zei hij, maar het is volgens Pechtold wel de enige variant zonder blokkades. Pechtold: “Ik zie ze allebei als mogelijk. Partijen kunnen ook eens ja zeggen.” Daarmee doelt hij op de wil van de SP-achterban over een entree in de formatie van de partij van Emile Roemer.
Een kabinet met VVD, CDA, D66, PvdA en SP heeft zowel in de Eerste als Tweede Kamer een meerderheid en is een verbinding tussen conservatieve en progressieve standpunten.
Punt
Zo’n combinatie zou een definitieve uitsluiting van GroenLinks betekenen. Jesse Klaver heeft daar naar eigen zeggen vrede mee. “We zijn niet aan zet. Er moet volgens hem gekeken worden naar een combinatie van partijen die elkaar de minste blokkades opleggen. “Daar heb ik expliciet aan toegevoegd: kijk naar partijen die überhaupt met elkaar zouden willen praten,” aldus Klaver. Er staat een punt achter zijn regeerdromen. “En geen komma.”
Die punt staat er voorlopig ook voor Emile Roemer. “Zolang de VVD het voortouw heeft in de kabinetsformatie en onder meer CDA en PvdA een centrumlinkse coalitie blokkeren moet de SP afwachten”, aldus de SP-leider die in zee zou willen met CDA, D66, SP, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie. Roemer schiet het plan van Pechtold meteen af. “Aanschuiven bij zo’n rechts motorblok is politieke zelfmoord voor iedere linkse partij. Of je dat nu alleen of met zijn tweeën doet. Een van beiden is dan het vijfde wiel aan de wagen.”
Net nu de PvdA juist bij monde van Lodewijk Asscher heeft aangegeven dat de PvdA niet beschikbaar is voor welke coalitie dan ook. “De verkiezingsuitslag was helder. Wij kregen een enorme klap,” schrijft Asscher in een brief aan zijn achterban. “VVD, CDA, D66 en GroenLinks hebben van de kiezer het mandaat en de verantwoordelijkheid gekregen om een kabinet te vormen. Het is nu aan hen.”
Werpt Asscher daarmee een blokkade op? Of is hij enkel nederig na het echec van begin maart? Het staat in ieder geval vast dat Buma en Rutte zelf ook een blokkade neerleggen met het uitsluiten van de PVV, hoe gretig PVV-leider Wilders is. Voorlopig houden de sterkste spelers tijdens deze kabinetsformatie hun kaarten opvallend dicht tegen de borst aan en het wordt tijd dat er serieus gepuzzeld en gepokerd gaat worden.
Update 22 mei, 15.31 uur: In een nieuwe versie van dit artikel is de nieuwste reactie van Emile Roemer bijgevoegd.
