Spring naar de content
bron: Grootste museum van Nederland

‘Klein-Vaticaanstad’ maakt nu deel uit van het Grootste Museum van Nederland

Het Rijksmuseum is zijn titel van grootste museum van Nederland zeer zeker waard, klinkt het in veel voorbeschouwingen op de opening van het ‘Grootste Museum van Nederland’. Dertien gebedshuizen, waaronder kerken, basilieken en synagogen, zetten de komende maanden hun deuren open om hun indrukwekkende interieur te tonen, en zo meer bezoekers te trekken. Wij waren bij de opening van het project, in de basiliek Heilige Agatha en Barbara in het Brabantse Oudenbosch.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: De Redactie

De vergelijking met het Rijks en Vaticaanstad is natuurlijk een beetje tongue in cheek, vindt ook Marieke van Schijndel. De directeur van het Utrechtse Museum Catharijneconvent gaf tijdens tijdens de opening in basiliek – die een kleine versie is van de Sint-Pieter in Rome – een toespraak. Van Schijndel heeft qua oppervlakte het grootste museum van ons land, maar wil het project niet te veel vergelijken met de Amsterdamse ‘concurrent’. “We werden geinspireerd door een Frans project,” vertelt Van Schijndel. “Daarin werden kerken door de overheid gerestaureerd en onder de noemer ‘Grootste museum’ opengesteld aan het publiek.”

Klein-Vaticaanstad

Het Nederlandse project heeft enkel zich laten inspireren door de naam. De dertien religieuze gebouwen, verspreid door het land, stonden in een eerder gepresenteerd boek: Kerkinterieurs in Nederland. In dat boek stonden precies honderd kerkinterieurs, waarvan er dertien zijn geselecteerd vanwege hun geschiedenis, belangrijke architectuur en de aanwezige kunstwerken. Vanaf nu zijn ze open voor publiek en speciaal uitgerust met een audiotour voor tekst en uitleg.

Beeld:

Nu is dat laatste aspect voor veel kerken een lastige klus, vertelt Maickel Prasing, sinds tien jaar pastoor van de Brabantse basiliek. “Dat is voor veel parochies niet haalbaar. Het is heel lastig om altijd een vrijwilliger ter plaatse te hebben.” Over vrijwilligers heeft Prasing zelf overigens niets te klagen. Zijn basiliek is iedere dag geopend voor het publiek en trekt 60.000 à 70.000 bezoekers per jaar. “Vroeger werd Oudenbosch gekscherend klein-Vaticaanstad genoemd, omdat de basiliek een op een paar punten na identieke kopie is van de Sint-Pieterbasiliek in Rome. Daar werd op ingespeeld door het kerkkoor Klein-Rome te noemen.

Mooie Drenthse kerken 

Frits Sissing, presentator van AVROTROS-televisieprogramma Tussen Kunst & Kitsch en tevens ook de presentator van de opening, beschouwt zichzelf als de doelgroep van het project en is ook eens in de basiliek van Oudenbosch geweest. “Eigenlijk ga ik alleen maar in het buitenland naar binnen bij kerken en basilieken. Het is gek dat ik dit niet doe als ik bijvoorbeeld in Drenthe ben.”

Sissing vindt vooral de audiotour een interessante toevoeging aan het project. “Die zijn van waarde voor mensen die weinig verstand hebben van kunst en religie.” Sissing zelf is enthousiast. “Ik vind het een goed initiatief. Ik ga met mijn gezin ’s zomers minimaal één keer naar een museum, maar de kans is groot dat dit vanaf nu een kerk wordt.”

Frank Strolenberg. Beeld:

Tattoeages en Herman Brood on speed

Frank Strolenberg, programmaleider bij de Rijksdienst van Cultureel Erfgoed, was in eerste instantie nauw betrokken bij het maken van het boek Kerkinterieur in Nederland, wat aan dit initiatief ten grondslag ligt. Strolenberg vindt het aantrekken van jongeren een belangrijk onderdeel van dit project. “De kerkrentmeesters zijn degenen die de zorg voor het onderhoud van een kerk op zich nemen. We moeten nu ons best doen om de kerkrentmeesters van over twintig jaar enthousiast te maken. En een deel van hen heeft een tattoo, piercing en spreekt Arabisch.”

Wat is volgens Strolenberg in Nederland een verborgen kerkschat? “De Catarinakapel in Limburgse Lemiers. Op dat interieur is een soort Herman Brood on speed losgegaan en het is een expressionistisch, kleurrijk geheel geworden. Het is echt een juweeltje.”

Het huidige project is van de grond gekomen dankzij twee forse donaties van externe financiers. Zo kreeg het Grootste Museum van Nederland een donatie van een kleine miljoen van de BankGiro Loterij en een donatie van 140.000 euro uit het Mondriaan Fonds. “Die 925.000 euro lijkt een groot bedrag,” merkt Van Schijndel op, “maar dat valt tegen als je het door dertien moet delen. Gelukkig kregen we een topje erop. Het was zonder deze fondsen echt niet gelukt.”

De zeer tevreden burgemeester Jobke Vonk-Vedder van de gemeente Halderberg – waar Oudenbosch onder valt – verwacht dat het toerisme de lucht in zal schieten. “Nu komen er zo’n 60.000 mensen per jaar, maar dit project verkoopt zichzelf goed. Het is typisch zo’n basiliek waar je naar binnen moet gaan om te worden geïmponeerd. Dat hopen we met dit project te bereiken.”

Alle kerkvertegenwoordigers. Beeld:

“Verder groeien naar vijfentwintig kerken zou fantastisch zijn,” merkt Van Schijndel op. “Tegelijkertijd moeten we eerst aantonen dat het met dertien kerken ook een geslaagd project is.” Of het de kerkdeuren definitief open kan houden, is volgens Prasing koffiedikkijkerij. “Als eenmaal de subsidiestroom opdroogt, moeten we kijken of het haalbaar is. Voorlopig is iedereen optimistisch. Laat ze maar komen.”

Volgens Strolenberg hoeft die financiering in de toekomst niet alleen van de BankGiro Loterij of het Mondriaan Fonds te komen. “Vorig jaar november sprak ik in een informatieve kamercommissie met Marieke [van Schijndel, red.] en een aantal kerken in samenwerkingsverband over de toekomst van kerken in Nederland. Dit was op verzoek van Pechtold en Segers en daar werd toen gezegd: ‘Als je geld nodig hebt, moet je maar aankloppen.’ En kijk wie er nu aan de formatietafel zitten! Het ziet er dus rooskleurig uit.”

Het Grootste Museum van Nederland heeft inmiddels zijn deuren feestlijk geopend, en is te bezoeken in verschillende steden in Nederland. Van de Portugese Synagoge in Amsterdam tot de Cenakelkerk in Heilig Landstichting, prachtige kerkinterieuren te over! Laat de zomer maar beginnen.

Onderwerpen