Die Brexit, die komt er niet
Afgelopen week begon de tweede ronde van onderhandelingen voor de Brexit. Een foto die het internet rond gaat maakt de stand van zaken pijnlijk duidelijk. Aan tafel zitten drie EU-onderhandelaars met dikke dossiers. Tegenover hen zitten de Britten: geforceerd lachend, een beetje achterover, met geen enkel papiertje voor hun neus. De Britse hoofdonderhandelaar vertrekt dezelfde dag alweer naar huis, terwijl er vier dagen aan stevige gesprekken ingepland waren.
Er zijn al langer geluiden dat het huiswerk van de Britten door hun hond was opgegeten. Correspondent Lia van Bekhoven verzuchtte vorige maand al op BNR Nieuwsradio: “Wat willen de Britten? Wisten we het maar, want Londen is echt heel slecht op deze besprekingen voorbereid.” Op de vooravond van de onderhandelingen was nog niet eens duidelijk wat de openingspositie van de Britten zou zijn.
De vermoedens van Van Bekhoven blijken waar. Het Franse EU-kopstuk voor de onderhandelingen Michel Barnier dreigt verdere onderhandelingen uit te stellen: “De indruk die we tot nu toe krijgen is dat het VK nog niet klaar is voor deze gesprekken.’”
Harry Potter en volkshaat
Iedere keer als ik aan referenda als Brexit denk, blijft er een nogal onwaarschijnlijke quote in mijn hoofd rondzingen. Een quote uit een boek over Harry Potter. Wanneer een van de hoofdpersonages op bezoek gaat bij een kolonie van reuzen, benadrukt hij het belang van langzame en consequente communicatie. Want, als je deze reuzen te veel informatie tegelijk geeft, maken ze je af, puur om de zaken te simplificeren.
De volkshaat van de afgelopen jaren tegen de EU voelt hetzelfde. De zaken zijn te ingewikkeld geworden om nog te volgen, dus pakken we de eerste de beste knuppel om de EU neer te slaan. Problem solved, we hoeven er niet meer over na te denken. Brexit is Brexit, en daarmee zullen de zaken weer simpel worden.
Het tegenovergestelde is het geval. Het is natuurlijk helemaal niet onmogelijk om een echtscheiding aan te gaan met de EU. Maar dat betekent niet alleen een financiële overeenkomst waarin je de verplichtingen die je eerder bent aangegaan honoreert, maar ook een uitgebreide handelsovereenkomst.
Tot slot moet je ook nog aan de kinderen denken. Wat gebeurt er met alle Europeanen die nu in Groot-Brittannië wonen? Gaat hetzelfde op voor Britse expats? Noord-Ierland? Allemaal complexe zaken, die helaas niet weg te knuppelen zijn.
Britse afhankelijkheid
Verder dan ‘Brexit means Brexit’ en ‘de EU kan fluiten naar zijn geld’ is het Verenigd Koninkrijk nog amper gekomen. Hoewel dit soort kreten het misschien goed doen voor de diehard Brexitfans, schiet het VK er verder precies helemaal niets mee op. Der Spiegel laat in een analyse zien hoe Groot-Brittannië economisch gezien het hechtste verwoven is met de EU van alle landen in Europa.
Elektriciteit, water, sanering, luchthavens, gezondheidszorg: de Britten zijn op alle fronten afhankelijk van andere landen. “Het is redelijk om te verwachten dat de Britten ook nog iets anders zullen zeggen dan ‘we gaan geen cent betalen’. Maar als dat niet het geval is, wat valt er dan te bespreken?” vroeg een EU-diplomaat zich in The Independent af.
Langzame en consequente communicatie
May zal haar achterban dus tevreden moeten houden met langzame en consequente communicatie. Zo bekeken was het helemaal geen raar idee van Theresa May om verkiezingen uit te roepen om haar mandaat te vergroten. Alleen is haar gok verkeerd uitgepakt en heeft ze nu een veel groter probleem.
“Hoe kun je een Brexit bewerkstelligen als je geen enkele autoriteit hebt om te onderhandelen en geen meerderheid hebt in de Kamer?” zei een Britse MP tegen de Financial Times. In iedere praktische zin was de Brexit volgens hem een ‘dead duck’.
Dat is helemaal niet zo’n rare analyse. Hoe langer de onderhandelingen duren en hoe ingewikkelder ze worden, hoe groter de kans is dat mensen zich af gaan vragen ‘waarom doen we dit eigenlijk?’ en afhaken. De reus met de knuppel is weer terug, alleen is het nu de Brexit die te ingewikkeld is geworden en gesimplificeerd moet worden door hem neer te slaan.
Die Brexit, die komt er niet. Groot-Brittannië zal over twee jaar liever het huwelijk proberen te redden, dan dat ze voor een scheiding gaan die niemand meer wil en waarbij ze berooid achterblijven. Ik zie Macron er best voor aan om op dat moment het Europese Volkslied in te zetten en ergens op een imposante historische plaats de Britten een overdreven stevige handdruk te geven terwijl hij zijn tanden bloot grijnst.
De EU is immers, volgens oud-eurocommissaris Karel De Gucht, ook al aan een ‘contingency planning’ bezig, voor het geval de onderhandelingen op niets uitlopen. De vraag is alleen welke deal de Britten dan zullen moeten accepteren.
Jammer genoeg is het de reuzen dan wel gelukt om dingen te slopen, maar zijn ze daardoor niet minder ingewikkeld geworden.
