Google-topman Mo Gawdat verpakt een oud idee in hip techjasje
De logica van geluk bestormt de bestsellerlijst en is voor de derde week op rij te vinden bij de bovenste vijf boeken van de CPNB top zestig. Auteur Mo Gawdat, een van de bazen bij Google, is een veelgevraagde gast. Hij presenteert zich in die media-uitingen nadrukkelijk als Google-topman. En dat is precies waar het boek om draait.
Gawdats centrale idee is verre van nieuw. Zijn belangrijkste formule — die hij met algoritmes berekende — luidt: jouw verwachtingen van een situatie bepalen je gedachten over die situatie, en dus je geluk. Lagere verwachtingen leiden dus tot minder negatieve oordelen en daarom tot minder ongeluk.
Dat klopt, maar hebben we al eerder gehoord, en vaak ook. Voorlopers van Gawdat betogen al eeuwen dat verlangens en ambities voor minstens zoveel ongeluk als geluk zorgen — van een pessimistische Duitse denker als Friedrich Schopenhauer tot Birgit Schuurman. Bovendien en bovenal, de formule is zelfs een de hoofdpijlers van het eeuwenoude boeddhisme.
Autoriteit
De reden van Gawdats succes moet dan ook vooral worden gezocht in zijn presentatie. Hij verschijnt als een absolute autoriteit op het gebied van geluk. Hij is een succesvol zakenman met grote rijkdom, maar was toch ongelukkig. Belangrijker nog, hij verloor zijn zoon Ali. Als Gawdat ondanks dit verlies gelukkig is, moet hij als ervaringsdeskundige wel weten waar hij over spreekt. Deze onderbouwingen worden in het boek dan ook vaak herhaald.
Daarnaast hult Gawdat zijn eeuwenoude formule in een ultramodern jasje. Hij presenteert zijn ideeën als het resultaat van het werken met algoritmes. Hij spreekt over apps die we in ons hoofd moeten installeren of deïnstalleren, en hij vergelijkt ons en onze levens met gamers en de levens van hun avatars.
Deze analogieën vormen het technologische jasje dat perfect past in de mode van onze technologische tijdsgeest. We zijn immers omringd door de wetmatigheden van algoritmes, apps en games. De vertrouwdheid met deze technologie is dan ook uitermate geschikt als mal waarin Gawdat zijn veelal reeds bestaande ideeën giet. En als topman van Google heeft hij natuurlijk een vanzelfsprekende autoriteit op het gebied van technologie, onze moderne religie.
Gamers en avatars
De eeuwenoude ideeën hebben velen van ons niet geholpen. Hiervoor zijn meerdere redenen aan te voeren. Zo kan ik wel negatieve apps in mijn brein deïnstalleren, maar tegelijkertijd nog steeds met torenhoge schulden kampen die mij en mijn gezin op straat laten eindigen. En honger en oorlog blijven bestaan. Sybrand van Haersma Buma keert terug in de Tweede Kamer. Wondermiddelen bestaan niet.
Of neem een uitspraak als: “Ik geloof niet dat het leven fysiek is” (in Trouw op 7 oktober, red.). Gawdat ziet de mens als gamer die zijn eigen leven als avatar bestuurt. Deze avatar kan van alles worden aangeleerd, kan eindeloos hetzelfde gamelevel bespelen en verkennen. Maar de gamer neemt de lasten van zijn avatar niet met zich mee zodra hij het beeldscherm uitzet of pauzeert. Terwijl ik wel met torenhoge schulden blijf zitten, schulden van die avatar. Terwijl talloze mensen ter wereld worden uitgebuit ten behoeve van mijn luxe. Er is dan ook minder mis met onze perceptie dan met de wereld, laten we dat vooral niet verbloemen.
Kopen? Ja, waarom niet?
Een andere reden voor de falen van de eeuwenoude ideeën is dat wij behoefte hebben aan begrijpelijke verhalen. Verhalen die dicht bij ons staan, die modern zijn en betrouwbaar. Eeuwenoude ideeën van stoffige denkers of heiligen zijn doorgaans niet de meest actuele en toepasbare. Maar de afkeer van de vorm van deze ideeën doet niet af aan de inhoud.
Daarom is Gawdats werk, dat over veel meer dan het centrale idee gaat, relevant. De logica van geluk zal niet voor iedere situatie werken. Maar het is een goede zaak dat wij leren ontspannen, dat wij ideeën die zo oud zijn als de weg naar Rome – en die nog steeds overeind staan — blijven lezen en leren. Gawdat formuleert deze ideeën op aantrekkelijke wijze.
De logica van geluk van Mo Gawdat is een praktisch zelfhulpboek met een overzichtelijke boodschap, handige opdrachten en tips, en bovendien aansprekende verhalen. Daar draait het om: gelukkiger worden met praktische tips die passen bij de autoriteit van de technologische maakbaarheid.
