Swim with Sam staat dit jaar voor de tiende keer in de Top 2000. Een jubileum. Reden voor HP/De Tijd om hem te onderwerpen aan een ‘zelfportret’: een serie klassieke vragen, gebaseerd op de vermaarde questionnaire van Marcel Proust.

Wat is uw huidige gemoedstoestand?
“Ik ben vooral heel erg moe. Mijn nieuwe album is net uit en dat heb ik in eigen beheer gedaan. Ik vind het erg leuk hoor, begrijp me goed. Maar ik heb me vergist in het vele werk. De opnamesessies, het contact met vinyl-, cd- een cassettebandfabrikanten, interviews, optredens. Het gaat maar door. Met name het promoten kost veel energie. Ik verlang naar een rustige kerst, in een onesie een film kijken met vrienden.”

‘Ik kan me gewoon heel erg aan andere mensen ergeren.’

Wie zijn uw helden?
“Joni Mitchell en Kate Bush. Zij zijn allebei erg creatief en oprecht.”

Aan wie ergert u zich?
“Ik kan me gewoon heel erg aan andere mensen ergeren. Vooral asociaal gedrag. Mensen die vuilnis niet in de container gooien of op straat zetten op dagen dat het niet mag.”

Lijkt u op uw vader?
“Ik heb filmbeelden uit mijn jeugd gebruikt voor de videoclip van Let it snow, een van de liedjes op mijn anti-kerstalbum. Sindsdien hoor ik van iedereen hoeveel ik op mijn vader lijk.”

Lijkt u op uw moeder?
“Mijn vader zegt altijd dat ik het karakter van mijn moeder heb. We zijn allebei niet snel boos te krijgen. Als dat wel lukt, zijn we ook echt boos.”

‘Ik denk dat ik niet interessant genoeg ben voor een aanslag.’

Wat zijn uw dagdromen?
“Ik zou een tweede huis willen hebben in de stilte — ik schrijf mijn teksten graag in een rustige omgeving. Ook zou ik een eigen studio en een Bösendorfer vleugel willen. En ik zou graag eens een plaat maken die ook een groot commercieel succes is. Dat laatste zou me tijd en rust geven om langer in de studio te zitten, langer aan een plaat te werken.”

Wat is uw grootste angst?
“Dat ik blind of doof word, of een ledemaat moet missen. Ik ben inmiddels 43 en zie heel wat mensen om me heen tobben met hun gezondheid. Ook aanslagen vind ik beangstigend. Ik kon net terug van een weekend in Londen met vrienden, toen moest ik er  in de Londense metro veel aan denken. Heel soms denk ik er ook aan tijdens optredens, maar ik denk niet dat ik interessant genoeg ben voor een aanslag.”

Bidt u weleens?
“Nee, nooit.”

‘Tegenover echte beroepsmuzikanten schaam ik me weleens voor mijn onkunde.’

Heeft u ooit een mystieke ervaring gehad?
“Volgens mij niet. Soms vallen dingen wel eens op prachtige wijze samen. Dat valt dan op. Maar ik geloof niet dat zoiets mystiek is. Er gebeuren zoveel dingen op een dag, dan vallen er wel eens dingen samen.”

Bent u aantrekkelijk?
“Ik vind mezelf niet heel mooi. Ik vind mijn innerlijk in ieder geval aantrekkelijker dan mijn uiterlijk.”

Wat is uw definitie van geluk?
“Het hebben van een harmonisch gevoel. Soms heb ik dat wanneer ik met vrienden of familie ben. Dan denk ik: ‘Fijn, dit voelt goed.’ Veel mensen zijn maar bezig met het nastreven van dat geluk. Terwijl je helemaal niet iedere dag gelukkig kan zijn. Ongeluk hoort er bij en is niet zo erg. Niet zo zeuren, moeten we.”

‘Monogaam? Ja, maar momenteel single.’

Waar schaamt u zich voor?
“Tegenover echte beroepsmuzikanten schaam ik me weleens voor mijn onkunde. Tekstueel en melodisch ben ik wel tevreden over mezelf. Maar ik heb nog zoveel te leren met betrekking tot spel en theorie. Ik ben gestopt met leren toen ik zelf liedjes kon schrijven en maken, te vroeg. Ik heb natuurlijk wel doorgeleerd, maar ik ben wel blijven steken met bepaalde dingen. Daar moet ik eigenlijk maar eens wat aan doen.”

Bent u monogaam?
“Ja. Maar ik ben momenteel single.”

Wanneer heeft u voor het laatst gehuild?
“Tijdens een scène van de serie 13 Reasons why. Die gaat over een meisje dat zelfmoord pleegt. De slotaflevering was zo mooi in beeld gebracht, de emotie raakte me diep.”

Hoe moedig bent u?
“Ik ben een kat-uit-de-boom-kijker.”

‘Ik begrijp niet dat je elkaar verplicht om samen te zijn met kerst als het niet gezellig is.’

Van wie heeft u het meest geleerd?
“Mijn ouders. Als ik kleine kinderen zie en zie hoeveel ze nog moeten leren, denk ik altijd aan mijn ouders. Ik kom nog altijd graag bij hen en spreek ze vaak via de familie-WhatsAppgroep.”

Welke eigenschap waardeert u in een man?
“Rust en betrouwbaarheid. What you see is what you get, daar houd ik van. Geen verborgen agenda’s.”

Als u iets aan uzelf kon veranderen, wat zou dat dan zijn?
“Ik zou beter willen functioneren tijdens sociale aangelegenheden. Ik heb een hekel aan verjaardagen. Ik kan dat niet, ik ben te social awkward. Hetzelfde geldt voor kerst. Ik hoor zoveel mensen elkaar opeisen of klagen over schoonmoeders. Het is zo’n gedoe. Ik begrijp niet dat je elkaar verplicht om samen te zijn met kerst als het niet gezellig is.”

Hoe ontspant u zich?
“Ik ontspan erg door muziek te maken. Vooral het begin van dat proces, het creatieve gedeelte. Zodra liedjes af moeten, wordt het wel stressvol. Ook relax ik met Netflix-series en weekendjes weg.”

Van wie houdt u het meest?
“Mijn familie.”

Gelooft u in God?
“Verre van. Ik vind het wel leuk dat ik op christelijke basis- en middelbare scholen heb gezeten. Op mijn zestiende heb ik als uitwisselingsstudent een jaar in Texas doorgebracht. Daar zijn de meeste mensen heel gelovig. Maar vrijwel alle verhalen die ik hoorde van mensen die in God waren gaan geloven, gingen over diepe dalen waarna troost gevonden werd bij God. Dat is wel typisch natuurlijk. Ik ben wel blij dat ik veel heb geleerd over de Bijbel in mijn jeugd. Daardoor herken ik de vele christelijke referenties in kunst of het dagelijks leven.”

Waaraan bent u het meest gehecht?
“Mijn vrijheid en vriendschappen. Gek genoeg ook aan mijn liedjes en het omzetten van mijn sores in muziek. Van mijn songs ben ik het meest gehecht aan Swim with Sam. Dat is misschien clichématig, want het is de bekendste. Ik vind het te gek dat veel mensen het een goed liedje vinden, dat het nummer in de Top-2000 staat terwijl het nooit een echte hit is geweest voor mijn gevoel. Daar ben ik trots op. Het heeft me veel gebracht.”

Welk leed heeft u anderen berokkend?
“Jaren geleden heb ik een oude man in Groningen muzikaal gemarteld. Of in ieder geval de langste dertig minuten van zijn leven bezorgd. Waarschijnlijk was hij een heel groot fan van Beth Hart, waarvoor ik samen met mijn band in het voorprogramma stond. Hij zat op de eerste rij, recht voor mijn neus, op nog geen meter afstand. Van verveling wist hij niet hoe hij zitten moest en bij elk nummer rolde hij met z’n ogen en begon hij harder te zuchten en te steunen. Ergens aan het einde van onze set hoorde ik hem zeggen: ‘En nu opzouten met die gasten.'”

Wat beschouwt u als uw grootste mislukking?
“Mijn laatste relatie. Dat het niet lukte, vond ik erg pijnlijk. We waren erg verschillend, maar het lukte ons toch al jaren. Hij was uiteindelijk niet altijd eerlijk, over grote en kleine dingen.”

‘Je kunt ongeluk redelijk vermijden door aan jezelf te werken en je eigen patronen te herkennen.’

Wanneer was u het gelukkigst?
“In mijn jeugd. Ik heb een hele gelukkige jeugd gehad. Later ten tijde van de eerste plaat van a balladeer, toen we nog een band vormden. We speelden op Lowlands en namen op in gave studio’s. Dat was wel een mooie tijd. Ik was ook erg blij met mijn eerste soloplaat Sorry, kid. Dat is de plaat waar ik het meest achter stond.”

Wat is de beste plek om te wonen?
“Voor mij nu Amsterdam, daar wonen mijn vrienden. Berlijn trekt me ook, met de historie en de wijde opzet. Ik ben daar meermaals heen gegaan om te schrijven.”

Hoe is ongeluk te vermijden?
“Veel ongeluk is niet te vermijden. Het ongeluk dat je in de hand hebt, kun je volgens mij redelijk vermijden door aan jezelf te werken en je eigen patronen te herkennen. Niet iedereen kan dat zomaar doen, er hangt veel af van je gezondheid en dat soort zaken. Maar er zijn bijvoorbeeld mensen die jarenlang over hetzelfde klagen, zonder daar eerst zelf iets aan te doen.”

Wat is uw devies?
“Het is wat het is.”

December, het nieuwste album van a balladeer, is hier te bestellen. Deze week is zijn hit Swim with Sam te horen in de Top 2000. Het nummer staat dit jaar op plek 1629. Let it snow van Marinus’ anti-kerstalbum staat in onze lijst met de ‘beste alternatieve kerstliedjes van 2017’.