Werkloze politici krijgen 20 miljoen euro. Vier vragen
Kamerleden, staatssecretarissen en ministers die (al dan niet vrijwillig) afscheid hebben de afgelopen vijf jaar bijna 20 miljoen euro aan wachtgeld geïncasseerd. Maar hoe zit dat nou eigenlijk met de wachtgeldregeling? HP/De Tijd beantwoordt vijf vragen over deze uitkering voor politici.
Wat is de wachtgeldregeling?
Wanneer een minister, staatssecretaris, of Tweede Kamerlid aftreedt, heeft hij of zij recht op wachtgeld. Er wordt in de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers onderscheid gemaakt tussen ministers en staatssecretarissen en leden van de Tweede Kamer. De wachtgeldregeling lijkt dus in feite op een WW-uitkering, maar is niet helemaal hetzelfde. Wie een WW-uitkering ontvangt, krijgt voor ieder jaar dat hij heeft gewerkt, een maand WW-uitkering.
Voor werkloze politici werkt dat anders. Omdat ze kunnen worden weggestemd, hebben hun functies een groot ‘afbreukrisico’. Daarom krijgen politici langer wachtgeld dan de WW-duur. In principe krijgen politici net zo lang wachtgeld als de tijd dat ze in functie zijn geweest.
Er zit een maximum aan van 38 maanden (drie jaar en twee maanden). Politici krijgen het eerste jaar na hun ambt 80 procent van het jaarsalaris uitbetaald, wanneer zij een nieuwe baan krijgen die minder betaald dan ze voorheen verdienden, wordt dit naar die 80 procent aangevuld.
Waarom zou de huidige regeling slecht zijn?
Het bedrag dat politici incasseren na hun ambtstermijn komt op dit moment in opspraak vanwege de hoogte van de geldsom. Van de 178 Kamerleden die tussen september 2012 en december 2017 wachtgeld ontvingen zijn er 9 die in de genoemde periode meer dan 350.000 euro kregen.
Ook bij de voormalig bewindspersonen zijn er uitschieters, volgens onderzoek van het actualiteitenprogramma EenVandaag. Zo had een oud-minister — die nog onder de oude, meer riante wachtgeldregeling viel — recht op meer dan 11 jaar wachtgeld en een ex-staatssecretaris 10 jaar en 11 maanden.
Hoeveel wachtgeld krijgen politici?
Uit de geanonimiseerde gegevens van het ministerie van Binnenlandse Zaken blijkt dat politici gemiddeld 93.000 euro per persoon uitgekeerd krijgen. De cijfers per jaar fluctueren van 20.000 tot 65.000 euro op jaarbasis. Kamerleden kregen de afgelopen vijf jaar in totaal 16.620.479 euro uitgekeerd, ministers in totaal 1.540.362 euro en 1.507.500 euro aan ex-staatssecretarissen.
Hoe wordt er gekeken naar de huidige wachtgeldregeling?
Over de huidige wachtgeldregeling verschillen de meningen. In 2012 is de wachtgeldregeling versoberd, voorheen kon er vier jaar gebruik worden gemaakt van de regeling. Nu is dat tien maanden korter. In 2014 pleitte Ronald Plasterk (toen minister van Binnenlandse Zaken) voor de halvering van de wachtgeldregeling voor burgemeesters en wethouders, later trok deze minister het voorstel plotseling in.
De bewindsman heeft het voorstel toentertijd ingetrokken om er later op terug te komen met een bredere visie op de rechtspositie van politieke ambtsdragers. Bijna jaarlijks worden er op gemeentelijk en landelijk niveau discussies gevoerd over de hoogte van het bedrag dat politici krijgen na hun ambtstermijn. Of de cijfers die nu naar buiten gebracht zijn de discussie weer doet opleven, is afwachten.
