En waar blijft het Watersnoodrampplein?
Helden zijn het. De vergeten redders van de watersnoodramp. Zij die in het getroffen gebied van 600.000 mensen op zoek gingen naar overlevenden. Zij die al tijdens de rampnacht met hun schepen en sloepen naar het rampgebied trokken. Zij die vele maanden later nog hielpen met het dichten van de dijken. Vandaag is het precies 65 jaar later. Vandaag weten we beter.
Het is de nacht van 31 januari op 1 februari als het volledig misgaat. Door een combinatie van noordwesterstorm en springtij verandert in één nacht meer dan 165.000 hectare land in zee. De dijken kunnen het watergeweld niet bedwingen. 1836 mensen komen om.
Ongeveer 100.000 mensen moeten na de ramp worden geëvacueerd. 3300 woningen en boerderijen zijn verwoest. Vee en pluimvee verdrinkt. Grote delen van Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant staan blank.
Nu, 65 jaar later, worden de verhalen van vergeten helden opnieuw verteld. Het verhaal van Jo Everse, bijvoorbeeld. Everse redde het leven van een vrouw die destijds net was geboren. Ook opgelopen trauma’s worden opnieuw gedeeld. Dat van Co Tanis, bijvoorbeeld. Tanis houdt vandaag de dag nog altijd niet van zwemmen.
Deltaplan
Na de watersnoodramp wordt het inmiddels befaamde Deltaplan omarmd. Een plan dat het afdammen van zeearmen behelst; alom bekend als de Deltawerken. Deze Deltawerken stroken met de gedachte dat wij ons moeten verweren tegen wateroverlast. Nergens ter wereld wordt water vandaag de dag zo goed beheerst als in ons eigen land. Daar mogen we trots op zijn.
Trots mogen we ook zijn op Johan van Veen. Een van de stille krachten achter het Deltaplan. In zijn geboorteplaats Uithuizermeeden in Groningen dragen slechts een straat en pleintje zijn naam. Het is meer dan genoeg. Echte helden hebben geen pleinen en straten nodig. Talloze andere stille en minder stille krachten evenmin. Allemaal mogen ze gerust evenveel worden gewaardeerd en gerespecteerd.
Plein van 1953
Vandaag de dag weten we beter. Vandaag de dag snappen we hoe we het water kunnen beteugelen. Er zijn overigens genoeg straten en pleinen die ons aan de watersnoodramp doen herinneren. In Rotterdam, bijvoorbeeld. In Charlois, om precies te zijn, bevindt zich Plein 1953, dat vernoemd is naar de watersnoodramp. Denk verder aan straten met iets van ‘Delta’ erin. Of aan de 1-Februariweg in Heijningen, of het Plein 1 febr 1953 in Nieuw-Vossemeer. Ze zijn er al.
In het huidige klimaat der beeldenstorm – nul beelden zijn deze weken en maanden verdwenen, maar dat geheel terzijde – zouden de stille krachten en helden hun namen óók moeten terugvinden in dorpen en steden. Op straatnaamborden. Op pleinen. In de vorm van een beeld. Niets van dat alles.
Het mooiste van dat alles? Deze stille helden hebben helemaal geen straatnaam, plein of beeld nodig. Zij hebben geen plein. Zij hebben geen beeld. Zij hebben geen straat. Of zij nu een plein willen – of niet. Zij vertellen hun verhaal. Zij mogen geen onderwerp van discussie zijn – of worden. Zij verdienen meer dan een beeldenstormdiscussie. Zij verdienen een verhaal.
Want laten we niet vergeten dat wij, 65 jaar later, sterker zijn geworden door de watersnoodramp. Wij hebben ervan geleerd. Bedankt daarvoor, sterke Zeeuwen en Zuid-Hollanders. Bedankt daarvoor, stille krachten. Dankzij jullie weten we beter. En waar blijft het naar hén vernoemde Watersnoodrampplein dan? Echte helden hebben helemaal geen plein of straat nodig. Of zij een plein willen – of niet. Zij worden ook zonder plein, straat of discussie geëerd en gewaardeerd. Opdat we ware helden en hun verhaal nooit vergeten.
