Spring naar de content
bron: ANP/Marcel van Hoorn

Limburgs carnavallen voor dummies. Les twee: noem het geen zuipmarathon

Carnaval, vastelaovend: onder de rivieren barst dit meerdaagse bacchanaal het komende weekend en de dagen erna weer los. Een prachtig volksfestijn omgeven door zeer lokale tradities die lang teruggaan. Voor de leken lijkt het een zuipmarathon waarbij alles mag en kan. Maar eigenlijk kun je een zichzelf respecterende zuiderling bijna niet erger beledigen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Paul Geraedts

En dat was precies wat Lex Uiting gisterenavond in De Wereld Draait Door met verve ontkrachtte. Matthijs van Nieuwkerk durfde het aan om carnaval te omschrijven als ‘hossen, drinken en flauwe hits’. De presentator werd vervolgens van repliek gediend door Uiting, die als prins van Venlo vorig jaar een heuse vastelaoves-ambassadeur werd die het feest ook boven de rivieren eens goed onder de aandacht bracht. En wat is het een prachtig feest, waar traditie, regionale trots én commercie hand in hand gaan.

De tekst loopt hieronder door.

Vorig jaar schreef ik op deze plek al een kleine vastelaovesgids voor diegenen die zich met de carnaval in Limburg begeven. Dit jaar mag ik graag een beetje dieper ingaan op wat deze traditie nou zo prachtig maakt, een ode aan een volksfestijn dat zijn gelijke niet kent, en het echte vastelaovesgeveul. Deel twee dus.

Carnaval
Beeld:

Prachtige tradities

De Limburgse vastelaovend (als geboren Limburger laat ik het beschrijven van het Brabantse carnaval over aan de experts aldaar) is een traditie die eeuwenlang teruggaat, hyperlokaal is en ruimte biedt voor creativiteit en zelfexpressie. Dat maakt het waarschijnlijk ook zo succesvol. Want waar het Limburgse dialect heel langzaam aan het verdwijnen is, zie je de jeugd zich nog massaal uitdossen en heeft iedere stad of dorp zijn eigen — weliswaar los te interpreteren — regels.

En ook degenen die voor studie of werk naar een andere provincie — ja echt, zelfs boven de rivieren — verhuisden, nemen massaal hun vakantiedagen op en dalen weer af noa ut Zuuje, (of Zuije, Zuude of Zuide, ligt er maar aan uit welk dorp of stad je komt). In die zin is vastelaovend een familiefeest en tegelijkertijd een reünie voor oude vrienden en bekenden. Dat men zich na die vakantiedagen ook opvallend vaak ziek meldt, is een publiek geheim.

Limburgers hebben een vorm van provinciale trots die maar weinig provincies kennen, wellicht alleen de Friezen, en de vastelaovend is bij uitstek geschikt om eens goed te laten zien wat deze meest zuidelijke provincie te bieden heeft. Een tikkeltje chauvinisme met een kwinkslag naar de ‘Hollanders’ die zich zo ver onder de rivieren wagen.

Dat is eigenlijk iets waar vooral niet te zwaar aan getild moet worden. Want enerzijds zijn we gewoon blij met de jaarlijkse erkenning van onze Bourgondische levensstijl waar we zo prat op gaan, anderzijds vinden we het stiekem toch wel bewonderenswaardig dat de bovenrivierse vastelaovesvierder zich zo ver naar het zuiden heeft gewaagd en niet in Breda of Den Bosch is blijven steken.

Plat kalle

Verwacht dan ook een warm onthaal waarvan je de precieze strekking misschien niet altijd even goed begrijpt. De combinatie bier en de drang tot ‘plat kalle’ (vrij vertaald: in een Limburgs dialect spreken) doet de algemene verstaanbaarheid niet ten goede, maar met een gulle lach en regelmatig proosten kom je toch een heel eind. Wees welkom en geniet met volle teugen. Daar gaat het immers om. De waardering is groot wanneer je ook nog een paar lokale liedjes kent.

Carnaval
Beeld:

Commercie

En dan is er natuurlijk nog de commercie. Grote evenementen zijn er door het jaar heen — zelfs in Limburg –, maar een succesvol EK of WK is alweer een paar jaar geleden. De horeca spint dan ook duchtig (dat is Limburgs voor flink, red.) garen bij een meerdaags evenement waar veel omzet gedraaid wordt. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd en hoe meer getapte pilskes.

Zodoende proberen ook de merken zich te profileren. Dat hoeft helemaal niet erg te zijn, zo lang dat allemaal binnen de perken blijft. Chauvinisme viert hier ook weer hoogtij, daarom laten met name de lokale bierbrouwers deze dagen eens extra van zich horen.

Satire en zelfspot zijn welkom

Ja, zelfs in Brabant, waar slootwaterbottelaar Bavaria dit jaar een duit in het zakje deed om carnavalsmaandag en dinsdag vrije dagen te maken. Een prachtig initiatief dat wij in Limburg (waar we ons liever laven aan hemelse nectar onder de merknamen Brand, Hertog Jan en Alfa, maar dat terzijde) alleen maar kunnen toejuichen.

De tekst loopt hieronder door. 

Vrije dagen en vooral niet te veel werken klinkt ons Bourgondiërs als trompetmuziek in de oren, om maar even een aloud cliché van stal te halen. Hoewel we tijdens de vastelaovend nog eens extra trots op onze provincie zijn, hebben Limburgers over het algemeen ook een goed incasseringsvermogen. Zelfspot en satire zijn dan ook meer dan welkom. Grappen over Rapper Sjors zijn om meerdere redenen misschien wat minder verstandig.

Het echte vastelaovesgeveul

Maar waar zit hem nou precies, dat vastelaovesgeveul waar Uiting het over had? Velen met hem hebben het al getracht uit te leggen, maar het blijkt verdomde lastig. ‘Het is iets waar je mee opgegroeid moet zijn’, is een veelgehoorde zin. Echter gaat dat niet helemaal op. Het helpt zeker, maar ik ken inmiddels ook veel mensen die niet in Limburg opgroeiden en helemaal gek van de vastelaovend zijn. Voor eenieder die het nog niet kent is het zaak om het vooral eens te ervaren.

Het is raak wanneer je dan vervolgens door het jaar heen wordt gegrepen door trompetten of in juli al over het Waterlooplein struint om attributen of een nieuw pekske aan te schaffen. Het vastelaovesvirus heeft zich in je genesteld, en dat gaat over het algemeen niet over. Dan snap je het pure, intense vastelaovesgeveul. Dan snap je het: het is namelijk zo ontzettend veel meer dan drie dagen ‘hossen, drinken en flauwe hits’.

Idderein unne sjoene vastelaovend! 

Onderwerpen