Porno op Papier: komt kijken en neem uw kinderen mee
Boekenmuseum Meermanno opende deze week haar deuren voor de tentoonstelling Porno op Papier, waar de bezoeker zich kan verdiepen in oeroude porno en Nazipulp. Schrijver en columinist Stella Bergsma gaf het startschot met een speech over rebellie tegen establishment. In haar ogen is een nieuwe preutsheid geboren en mag Facebook gerust als toonbeeld daarvan worden genoemd.
Voor de trouwe bezoekers van het boekenmuseum moet deze expliciete expositie even wennen zijn. Om De doorluchtige daden van de altijd onbekend gebleven auteur Jan Stront (ha-ha) kan vermoedelijk worden gelachen. Het boek gaat over de driften van de mens, waarbij wordt gesteld dat zij niet door intellect worden voortgestuwd. Het gestoorde naaypartijdje van Willem de Vde klinkt met de oren van vandaag al even lollig. De zeventiende eeuw: een ruige tijd ten top.
Preuts 2018
Kijkend met de oren en ogen van vandaag stuiten we abrupt op een hedendaags pijnpunt in de vorm van een ongure preutsheid ten aanzien van het adamskostuum, seks en porno. U en ik weten immers: alle drie bestaan zij onder- of bovengronds tóch wel. Dat is wel het minste wat deze tentoonstelling bewijst. Dat geldt evenzeer voor de hedendaagse preutsheid.
Een illustratie. Het is een druilerige zaterdagochtend als uw schrijver van dienst na een partijtje voetballen van het veld loopt. Met modder doorsijpelde shirts, broeken en sokken. Nat tot op het boxershort. Een jaar of vijftien terug moet het zijn geweest. Terwijl de trainer nog wat woorden sprak over de wedstrijd, kleedden mijn teamgenoten en ik ons uit. Een handjevol nieuwelingen liep alvast naar de douche. Met onderbroek aan. De helft deed er nog niet aan mee, maar een nieuw tafereel bleek geboren.
Tot op de dag van vandaag doucht half Nederland na het sporten met de onderbroek nog aan. Elkanders geslachtsdeel louter zien gaat al te ver. Wat de verklaring ook mag zijn: Nederland verpreutst. Openbaar douchen kan niet meer zonder onderbroek. Alsof u naar de sauna gaat met uw kleding aan.
Porno op Papier
Terug naar de tentoonstelling. Voorgaand voorbeeld mag gelden als een correcte weergave van de huidige realiteit. Bij de tentoonstelling valt op dat we niet pardoes in preutsheid zijn beland. We zien dat door de jaren heen golfbewegingen zijn geweest tussen tolerantie en repressie van pornografisch materiaal.
Waar Nederland in de zeventiende eeuw als pornotheek van Europa gold, ging het twee eeuwen later niet verder dan ‘Ode aan de letter K’. Begin twintigste eeuw kreeg Nederland een van de strengste zedenwetten van Europa. Alles werd verboden. Bordelen, pornografie en zelfs voorbehoedsmiddelen gingen in 1911 in de ban.
Men zou kunnen stellen absoluut niet terug te willen naar een tijd van verboden. Naar een tijd van preutsheid en onbegrip. Een tijd waarin topless rondlopen op het strand vreemd wordt gevonden, voorbehoedsmiddelen niet worden toegestaan en waarin tepels op sociale media als onguur worden bestempeld.
Facebook als pornopolitie
Niets is minder waar. Porno op Papier werd eerder deze week geopend door schrijver en bekende van deze site Stella Bergsma. Zelf werd Bergsma in september vorig jaar bijna geweerd van een middelbare school na publicatie van een stuk dat door een docent werd weggezet als ranzige porno. Bergsma zette het verhaal vervolgens op Facebook, wat haar een kortstondige Facebookverwijdering opleverde. Het was dan ook niet geheel toevallig dat Bergsma deze week het woord had.
Nog een illustratie. Aafke Boersma van Meermanno vertelt tijdens een rondleiding dat het boekenmuseum de regels van Facebook nog eens goed zijn doorgenomen. Een prikkelende post wordt niet uitgesloten, noch toegezegd. Maar dat laatste terzijde. Dat Facebook anno 2018 zelf de pornopolitie speelt, mag gerust als kwalijk worden bestempeld.
Nieuwe preutsheid en hypocrisie
Bergsma hield tijdens haar opening van Porno op Papier dan ook tegen het licht dat porno heel erg gezien kan worden als een daad van rebellie tegen establishment. Treffend: macht is een wederkerend woord in de tentoonstelling. Facebook staat bovendien voor nieuwe preutsheid en hypocrisie, aldus Bergsma. Wel geweld, geen seks. Geen vrouwentepels, wel mannentepels. Gegevens van burgers jatten, maar een tepel mag niet? Het is nogal een potje hypocriet.
Nieuwe preutsheid en hypocrisie. De bestrijding daarvan is misschien wel de belangrijkste rol van de tentoonstelling Porno op Papier. Praat over porno. Over liefhebben. Laat uw kinderen weten dat naakt, seks en porno op z’n minst bestaan. Net als boekjes over Nazipulp — ook zichtbaar in de tentoontoonstelling, net als Tinder en net als Grindr. Van naakt, seks en porno moeten we leren. Leren liefhebben. Terug naar 1911 wil immers niemand.
De expositie Porno op Papier is nog tot en met zondag 24 juni te zien in Museum Meermanno in Den Haag. Meer informatie vindt u hier.
