Een meesterwerk slopen, dat kan maar voor één iemand leuk zijn
Eén verkeerde beweging en je moet de rest van je leven boeten voor je knulligheid. Het is een angst van veel museumbezoekers wanneer ze langs onbetaalbare en onvervangbare kunststukken lopen. En eens in de zoveel tijd gaat het ook fout. Zo vernielde een bezoeker in de Nieuwe Kerk in Amsterdam dit weekend een werk van Amerikaanse kunstenaar Jeff Koons.
De Gazing Ball had bijna de wekenlange expositie in Amsterdam overleefd, maar lag op de laatste dag toch in scherven op de museumvloer. De blauwe reflecterende spiegelbal zat vast aan een schilderij om het werk een multidimensionaal aspect te geven. In plaats van erin te kijken, waagde een oudere bezoeker om het ook aan te raken.
De tekst loopt hieronder door.
Hij was niet de eerste die dit deed, wel de laatste. Het museum wilde niet kwijt welk prijskaartje aan het verminkte kunststuk hangt. Het duurste werk van Koons, een hond gemaakt van opblaasbare ballonnen, ging vijf jaar geleden voor een kleine zestig miljoen dollar over de toonbank.
Geen Kia Picanto, maar een Ferrari
Volgens kunstverzekeraar Marcel Schreuder van AON Fine Art is het afhandelen van dit soort incidenten niet anders dan bij een autobotsing.
Alleen heeft de ongelukkige ziel in de Amsterdamse Kerk geen Kia Picanto, maar een Ferrari geraakt. “Het zijn vervelende situaties, die overigens zeer sporadisch voorkomen. Veruit de meeste gevallen van beschadiging vinden plaats bij transport van kunstwerken.”
Schreuder stelt dat deze incidenten voornamelijk vervelend zijn voor musea en eigenaren van kunst. “Zij moeten niet alleen tegen de kosten voor restauratie verzekeren. De vermindering in waarde kan nog eens veel hoger uitpakken.”
Andere klunzen
Die waardedaling speelt voornamelijk bij werken waarvan de maker al is overleden. Dan moeten restaurateurs het werk aanpassen, en is de kunst niet meer geheel afkomstig van de originele kunstenaar. Zo ‘elleboogde’ casinomagnaat en kunstverzamelaar Steve Wynn zo’n veertig miljoen dollar van zijn Picasso.
Het bijzondere verhaal van de knulligheid waarmee deze man in een handgebaar het doek van de Spaanse meester doorboorde zorgde er uiteindelijk voor dat het schilderij nog veel meer waard is dan voor de beschadiging. Wynn verkocht het stuk na een restauratie ter waarde van 90.000 dollar in 2013 voor 155 miljoen dollar, zestien miljoen dollar meer dan de originele verkoopprijs van het schilderij voor het elleboogincident.
De Amerikaanse miljardair sloopte zijn eigen schilderij en werd er uiteindelijk nog rijker van. De meeste klunzen die dit in musea doen, kunnen de reparatiekosten echter niet betalen. Musea nemen vaak de kosten op zich wanneer dit soort ongelukjes worden veroorzaakt door hun gasten.
Kruiswoordpuzzels op kunst
Dat is anders wanneer er opzettelijke motieven verdacht worden. Zo werd een 91-jarige vrouw in Duitsland langdurig aangeklaagd. Zij had met een balpen op een kunstwerk geschreven dat bestaat uit meerdere kruiswoordpuzzels. In haar verdediging zei ze dat andere dingen in het museum wel interactief waren.
De onhandige kluns hoeft dus niet bang te zijn om de rest van z´n leven in het krijt van een museum te staan na een bezoek aan een expositie. De ongemakkelijke situatie van het vernielen van een meesterwerk zal wel altijd blijven hangen.
