Mannelijke filmcritici zijn er niet om de vrouwen van Ocean’s 8 te plezieren
Mannen doen het ook nooit goed. Althans, in de ogen van actrice Cate Blanchett. De weinig positieve recensies voor de nieuwe film Ocean’s 8 wijt ze aan het onbegrip van de mannelijke critici. Heeft ze daar een punt? Filmjournalist Nico van den Berg kijkt vanuit zijn witte mannelijke cocon naar verongelijkte actrices en het bastion van mannelijke filmcritici.
Sinds de discussie rond seksuele intimidatie in de filmwereld hebben mannen volgens veel vrouwen uit de filmwereld wel wat uit te leggen. Niet alleen hebben er een aantal hun machtspositie stevig misbruikt – denk aan Harvey Weinstein en onze eigen Job Gosschalk – maar ook het feit dat veel filmstudio’s en productiemaatschappijen nog altijd door witte topmannen worden geleid, zorgt voor veel wantrouwen en irritatie.
Alleen de filmkritiek wist zich tot nu toe wat buiten deze discussie te houden. Tot afgelopen week. Toen verscheen een rapport dat bevestigde wat je als simpele lezer eigenlijk al kon vermoeden. Het overgrote deel van de filmjournalisten is man. En blank. Maar liefst 80 procent van de belangrijkste critici op de populaire recensiesite Rotten Tomatoes valt in deze categorie. Het woord ‘oververtegenwoordigd’ is absoluut een understatement.
De resultaten van dit onderzoek kwamen als geroepen voor de cast van Ocean’s 8, het nieuwste deel van de populaire filmfranchise waarin deze keer alle hoofdrollen door vrouwen worden gespeeld. Zeker toen bleek dat de meeste recensies vrij negatief waren.
Volgens actrice en hoofdrolspeler Sandra Bullock was het nogal ‘scheef’. “Het zou mooi zijn als de critici wat meer zouden lijken op het publiek waar de film voor bedoeld is. Je moet een kinderfilm ook niet door een 70-jarige man laten beoordelen,” stelde Bullock vorige week in een interview.
Haar collega Cate Blanchett vulde haar nog aan: “Mannelijke filmcritici bekijken films met vrouwen met een blik vol onbegrip”. En actrice Mindy Kaling vond het allemaal maar ‘oneerlijk’. “Als mijn carrière af zou hangen van wat de witte mannelijke filmcriticus zou willen, dan zou ik niet veel succes hebben,” stelt ze. Zie daar als mannelijke filmjournalist maar eens iets tegenin te brengen.
Gelukkig kwam het tegengeluid al snel uit onverdachte hoek: namelijk van een vrouwelijke filmjournalist. Alison Wilmore van Buzzfeed stelde dat de cast van Ocean’s 8 wel heel selectief met feiten omgaat: “Als je de negatieve meningen van vrouwelijke critici bewust negeert om je punt te maken, dan is het gewoon geen goed argument. Vrouwen zijn niet eenvormig!”
De tekst loopt hieronder verder.
En inderdaad, als je kijkt naar de vrouwelijke critici op Rotten Tomatoes, dan zijn de meeste ervan ook niet erg positief gestemd over Ocean’s 8.
Het punt dat Wilmore verder maakt, is dat je gender er niet bij moet slepen op het moment dat je als filmmaker of acteur een negatieve recensie voorbij ziet komen. Vanuit dezelfde gedachte wordt het critici vaak verweten niet over actiefilms te kunnen oordelen, omdat ze zich niet kunnen inleven in de jonge gamer voor wie de film bedoeld is.
Of dichter bij huis: een Nederlandse romkom die volle zalen trekt op Ladies Nights en daarom volgens de makers onterecht met één ster wordt afgeserveerd.
De cast van de inderdaad zeer matige Ocean’s 8 is vooral bezig met klagen over alle negatieve aandacht. Maar actrice Brie Larson – die niet in deze film te zien is trouwens – probeert het op een constructievere manier.
De tekst loopt hieronder door.
Samen met de filmfestivals van Toronto en Sundance presenteerde ze recent een nieuw initiatief waarbij twintig procent van alle perspassen naar ‘ondervertegenwoordigde groepen’ gaat. Ofwel: iedereen filmjournalist die niet wit en man is. Al trapt ook Larson in de val van ‘white male bashing’: “Ik wil niet dat een 40-jarige zegt wat ik moet vinden van A Wrinkle in Time (een film met donkere vrouwen in de hoofdrol, red.). Die film is niet voor hem bedoeld!”.
De vraag is of een grotere diversiteit onder filmcritici ook zorgt voor een breder palet aan meningen over een film. Wilmore en veel van haar collega’s ageren fanatiek tegen deze simplistische gedachte: “Je kan dit nooit weten en het doet er ook niet toe,” aldus de filmcritica.
Ook in Nederland is dit niet te controleren. Alle recensies – bijna zonder uitzondering negatief – werden door mannelijke critici geschreven. Al zijn er wel degelijk vrouwen actief. Kijk naar de hoofdredacteur van de Filmkrant of filmredacteuren bij de Volkskrant en de NRC. Maar bij de KNF, de beroepsvereniging van filmjournalisten, is de man-vrouw verhouding nog altijd 70-30. Om over kleur en afkomst nog maar te zwijgen.
De vrouwen in Ocean’s 8 laten zien de meest doortrapte criminelen te kunnen spelen, net als hun mannelijke collega-acteurs in de vorige Ocean-films. De tijd dat vrouwen alleen in een huisvrouwenrol gecast werden, ligt decennia achter ons. Om nu van vrouwelijke critici te verwachten dat ze ‘vrouwenfilms’ onvoorwaardelijk steunen, is van eenzelfde soort achterhaaldheid. Diversiteit is goed, maar dan niet om ze te laten zeggen wat jij wil.
Ocean’s 8 is vanaf donderdag 21 juni te zien in de bioscopen.
