PvdD-jongeren: ‘Nederland is geen echte democratie’
Hoe is het gesteld met de Nederlandse democratie? En wat kan er beter? In het najaar presenteert de staatscommissie Remkes een grondig onderzoek naar het functioneren van ons politieke stelsel. HP/De Tijd blikt aan het einde van het politieke zomerreces vooruit met vier jongerenpartijen. In deel 3: Sebastiaan Wolswinkel, voorzitter van PINK, verbonden aan de Partij voor de Dieren.
Nog nooit werd in een regeerakkoord zo weinig aandacht besteed aan democratische vernieuwing als in het regeerakkoord van Rutte III. Volgens PINK, de jongerenorganisatie van de PvdD, moet het democratische bestel rigoureus op de schop.
Voor dit gesprek schreef je me al dat je Nederland niet eens een echte democratie vindt.
“Dat klopt. Ik denk dat veel mensen niet weten wat democratie is. Misschien is mijn kijk op de democratie wat controversieel, maar ik denk dat in een democratie alle burgers samen verantwoordelijk zijn voor het creëren van een mooie staat waarin burgers zo goed als mogelijk kunnen leven.
“Zo zit de Nederlandse democratie niet in elkaar. In onze situatie krijg je slechts eens in de vier jaar de kans om aan te geven wat het beste is voor jou als individu. Daarbij moet je maar hopen dat het lukt om voldoende langs het charisma van politieke leiders heen te kijken en dat je genoeg tijd hebt om de partijprogramma’s te bestuderen.
“Zulk matige burgerparticipatie is volgens mij niet hetzelfde als een ware democratie, waarin mensen worden aangemoedigd om actief na te denken over wat het beste is voor het land of voor de hele wereld.
“Politiek geëngageerde mensen worden nu gelijkgetrokken met mensen die bereid zijn om eens in de vier jaar een stemhokje binnen te lopen.”
‘Het Nederlandse onderwijs is absoluut niet ingericht om kritische en vrijdenkende mensen op te leiden.’
De laatste jaren blijken burgers toch goed in staat om door middel van protestacties invloed uit te oefenen op de politiek?
“Protest is niet hetzelfde als participatie. Toch heeft ontevredenheid van burgers de laatste jaren behoorlijk effect gehad op het politieke landschap. Er zijn steeds meer nieuwe partijen die zich profileren als partij die opkomt voor een specifieke groep, die inspelen op het individu, op eigenbelang. Het is een populistische trend die hooguit op burgerparticipatie lijkt.”
Juist de kritiek op de Partij van de Dieren is doorgaans dat zelfs haar naam is toegespitst op de specifieke groep die wordt vertegenwoordigd.
“Ik zeg altijd het volgende: ‘Wat ons betreft zijn mensen ook dieren.’ De meeste mensen begrijpen dan waar we voor staan, of ze het nou met ons eens zijn of niet.”
Jullie zullen in ieder geval blij zijn met het tussenrapport van commissie Remkes, waarin het bindend correctief referendum werd voorgesteld.
“Ja, we zijn zeker voor een bindend correctief referendum. Het idee dat een mediahype het tot referendum schopt terwijl we eigenlijk niet weten waar het referendum om draait, is niet wenselijk. Daar kleven veel risico’s aan.
“Je ziet bijvoorbeeld hoe het bindend referendum in het Verenigd Koninkrijk is misbruikt rond de Brexit en hoe bizar de nasleep is. Daarom pleiten wij met nadruk voor een correctief referendum.”
‘Het verlagen van de voorkeursdrempel zou een mooi startschot kunnen zijn.’
Via welke weg kan Nederland gaan voldoen aan jouw idee van democratie?
“Dat begint bij goed onderwijs. Ik heb zelf drie jaar wiskunde gegeven en heb gezien dat het Nederlandse onderwijs absoluut niet is ingericht om kritische en vrijdenkende mensen op te leiden. Het is voor een staat natuurlijk ook makkelijker als 90 tot 95 procent niet voldoende voor zichzelf kan denken.
‘Massaal kritisch onderwijs is een must. En privéscholen bieden momenteel als enige uitkomst.’
Waarom wordt onze politiek democratischer als burgers beter leren om kritisch te denken, terwijl er nog steeds slechts eens in de vier jaar gestemd wordt?
“Dat is een ander punt. We moeten ook kritisch naar ons stelsel kijken. Als we het systeem niet helemaal willen omgooien, zou het bijvoorbeeld een goed begin als er veel meer mensen betrokken zijn bij één of misschien zelfs meerdere politieke partijen. Dan kunnen kieslijsten ook democratisch, dus in samenspraak met alle partijleden, worden opgesteld. Dan ontstaat er een democratisch kiesstelsel van twee fasen. Eerst binnen de partijen en daarna pas nationaal.
“Het verlagen van de voorkeursdrempel, zoals in het tussenrapport van commissie Remkes staat, zou daarvoor een mooi startschot kunnen zijn. Al blijven de voorgestelde maatregelen in het grote plaatje naar mijn idee volkomen ontoereikend.”
