Spring naar de content

D66-Kamerlid Paternotte steunt Rob Jetten. Waarom eigenlijk?

Rob Jetten is de nieuwe leider van D66 in de Tweede Kamer. Unaniem gekozen door de 19 leden van de Democratische fractie. Een landslide overwinning voor de 31-jarige Ubberger, die eerder voorzitter was van de Jonge Democraten en fractievoorzitter van D66 in Nijmegen. Maar waarom kreeg hij eigenlijk de steun van zijn grote concurrent Jan Paternotte? De strijd om het leiderschap van D66 is pas begonnen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Ton F. van Dijk

Het opvolgen van Alexander Pechtold  is een droom die uitkomt voor de jonge en getalenteerde Rob Jetten, die al vanaf zijn 20levensjaar het politieke podium betrad. Altijd goed gebekt en onberispelijk gekleed, behendig en betrouwbaar, volgens zijn politieke vrienden.

Jetten heeft ‘de gave van het woord’

De afgelopen anderhalf jaar viel Jetten in de Kamer op omdat hij met een glimlach op het gezicht de afschaffing van het raadgevend referendum voor zijn rekening nam. Een vies klusje want het betrof hier immers een (voormalig) D66-kroonjuweel. Maar of het nou pure ambitie was, of oprecht geloof in zijn rol als beul van de volksraadpleging werd niet duidelijk. Jetten heeft ‘de gave van het woord’ en wist zijn ideologische veren in de referendumkwestie goed te verbergen. Hij oogde daarom op dit onderwerp vooral als een handige technocraat.

Naar verluidt wilde Alexander Pechtold tijdens de formatie dat de onervaren kroonprins al staatsecretaris zou worden in Rutte III, maar daar stak – eveneens volgens de overlevering – het ervaren D66-Kamerlid Stientje van Veldhoven een stokje voor. En dus werd zij staatssecretaris en eindigde de voorkeurskandidaat van Pechtold in de blauwe bankjes.

Het kan dan ook geen verrassing zijn dat Pechtold de regie nam als het ging om zijn opvolging en de door hem zo bewonderde Rob Jetten persoonlijk naar voren schoof als zijn opvolger. En zo kon het dus gebeuren dat Jetten dinsdag ‘unaniem’ werd gekozen door de fractie. Weliswaar hadden ook de Kamerleden Paul van Meenen en Salima Belhaj zich een dag eerder nog gemeld, maar zij vielen al snel af. Waarna niets de totale overwinning van Rob Jetten nog in de weg stond. Een nieuwe leider was geboren. Tot grote vreugde van de gehele D66-fractie.

Eén naam ontbreekt

In dit politieke sprookje ontbreekt één naam. Die van die andere troonpretendent, Jan Paternotte. Net als Jetten een millennial met grote politieke ambities en een bewezen trackrecord in Amsterdam als fractievoorzitter. Paternotte was tevens een sterke kandidaat voor het leiderschap van de partij. Ook hij is een ervaren campaigner en debater. Voor het eerst werd D66 in Amsterdam onder zijn leiding de grootste partij. Een prestatie van formaat. Maar ondanks zijn verdiensten en ijzeren wil om geen rol in de coulissen van de politiek te spelen, stemde ook Jan Paternotte braaf op generatiegenoot Rob Jetten in de race om de opvolging van Pechtold.

Paternotte maakte daarbij ongetwijfeld een ‘politieke’ afweging. D66 staat er slecht voor in de peilingen en heeft een moeilijk uit te leggen boodschap op basis van het beleid van kabinet Rutte III. Er is bij de D66-kiezers veel onvrede over de huidige koers van de fractie. Paternotte zal als geen ander begrijpen dat het ongenoegen van de D66-stemmers niet zomaar door een nieuwe voorman kan worden weggenomen, zeker omdat de fractie nu eenmaal is gehouden aan het regeerakkoord dat Pechtold sloot.

Sterker nog: een nieuwe leider krijgt te maken met dezelfde ontevreden achterban als Pechtold en heeft het eigen electoraat in feite weinig te bieden zolang D66 het kabinet blijft steunen. Een nederlaag bij de provinciale statenverkiezingen in maart 2019 ligt dan ook op de loer. Met alle gevolgen van dien voor de kersverse leider, die in de ogen van velen het tij klaarblijkelijk niet ‘kon’ keren.

Waar Rob Jetten als een enthousiaste labradorpup de voorzittershamer van Pechtold in ontvangst nam,  kan de unanieme steun  van de fractie op niets anders gebaseerd zijn dan de risicocalculatie van Jan Paternotte, dat het nog een lange weg is naar herstel van vertrouwen bij D66-kiezers. Zolang dat herstel uitblijft, zijn de politieke risico’s van een prematuur eindigend leiderschap niet te overzien.

Rob Jetten kan misschien goed debatteren, maar kan hij ook schaken? Zo moet Jan Paternotte strategisch gedacht hebben, toen hij ogenschijnlijk enthousiast zijn vinger opstak om Jetten te steunen als nieuwe leider van D66.