Laat in de nacht kwam ik thuis en omdat de drank nog wat onrustig door den ad’ren stroomde, installeerde ik mij op de bank met een pijpje pils. De poes, die door het geknal evenmin de slaap kon vatten, sprong op mijn schoot om zich gerust te laten stellen. Samen besloten wij nog een aflevering te zien van Dix Pour Cent, een Netflix-serie die zich afspeelt in de Franse filmwereld.

Ineens moest ik vreselijk lachen!

Dix Pour Cent is een geweldige serie, erg geestig, een serie vol zelfspot waarin bekende Franse acteurs en actrices, regisseurs en impresario’s, er niet voor terugdeinzen zichzelf en elkaar volkomen belachelijk te maken. Komedie en tragedie lopen door elkaar alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, en dat allemaal gespeeld met een talent om je vingers bij af te likken. Mannen en vrouwen flirten in de serie even onbevangen als doortrapt met vrouwen en mannen. Daar moeten een paar scenarioschrijvers achter zitten, waar we vast nog veel van gaan horen.

Ik realiseerde mij dat ik de laatste jaren nog een paar Franse films heb gezien die bijzonder grappig waren. Alweer wat ouder is Les Petits Mouchoirs – de kleine zakdoekjes – uit 2011. Maar onlangs zag ik ook C’est la Vie, een komedie over een firma die kasteelfeesten voor rijken organiseert. Enorm leuk, op een manier die in je de Angelsaksische films steeds minder vaak ziet.

Zou dat misschien komen omdat de Fransen de #MeToo-beweging op een minder krampachtige wijze tegemoet treden dan de Amerikanen en de Engelsen? Zou het kunnen dat de Angelsaksische wereld behoedzamer met humor moet omspringen, en dat de Fransen het primaat van de comedy als het ware in de schoot geworpen krijgen? Komen dankzij #MeToo de geestige tijden terug van Jacques Tati en Louis de Funès?

Komen dankzij #MeToo de geestige tijden terug van Jacques Tati en Louis de Funès?

Zo filosoferend zat ik op de nieuwjaarsochtend 2019 naar een aflevering te kijken van Dix Pour Cent, luid lachend en soms huilend, met mijn poes op schoot, in de steeds aanzwellende overtuiging dat zoiets grappigs en tegelijk zoiets ontroerends in Nederland helemaal onmogelijk zou zijn. Ik zou geen Nederlandse actrice weten die op dezelfde manier de gastrol zou kunnen spelen als Isabelle Adjani in Dix Pour Cent.

Ik opende net mijn tweede pijpje bier, toen ik mij begon mij af te vragen hoe die Fransen überhaupt denken over ons Nederlanders. In mijn herinnering schoot een post van Henk Steenhuis, die hij op zijn Faceboekpagina had geplaatst. Hij verwijst daarin naar een stuk in Le Figaro dat als kop heeft: “L’Homme idéal existe (et il est ennuyeux)”, oftewel de ideale man bestaat en hij is saai. Het is net geen mortuellement ennuyeux, maar stomvervelend is die ideale man beslist wel, aldus Le Figaro.

Het stuk is verluchtigd met een foto van een man, die in zijn onderbroek achter een strijkplank staat, klaar om zijn pantalon en zijn overhemd te gaan strijken. Aan de muur hangt een spiegel en er staat ook een commode met parfumerieën en zeepjes. Het betreffende artikel is geschreven door Sophie Perrier, auteur van L’Anti-Macho, dat un livre drôle wordt genoemd. Ik citeer nu Henk Steenhuis, oud-hoofdredacteur van dit blad, die het stuk van Perrier samenvat op manier die ik in de verste verte niet zou kunnen overtreffen: “Ontdekking van Le Figaro. De ideale man bestaat, hij is zo mak als een lammetje en valt niemand lastig. Hij strijkt, hij wast en loopt keurig in het gareel – de droom van iedere feminist. En waar woont die sukkel, vraagt u zich misschien af. Le Figaro: in Nederland!”.

nergens zijn mannen en vrouwen zo gelijkgeschakeld als bij ons

Perrier vraagt zich af wat er zou gebeuren als mannen en vrouwen in alles gelijk zouden zijn. Niet alleen in hun rechten en werkzaamheden, maar ook in hun gedachten en opvattingen. Het gidsland en tevens de battlegroud is momenteel Nederland, want nergens zijn mannen en vrouwen zo gelijkgeschakeld als bij ons. Helaas is Perrier is er niet zeker van dat een dergelijke gelijkschakeling, indien überhaupt mogelijk, alleen maar voordelen biedt. Zij speculeert over de mogelijke gevolgen en uiteindelijk komt zij tot de conclusie dat de Franse man – ondanks zijn vooroordelen – een romantische en opwindende persoonlijkheid is, terwijl de in emancipatie doorgefokte Hollandse vent slechts een alledaagse slome kwast is. Maar bovenal slaapverwekkend saai. Haar stuk eindigt dan ook met de vraag: “Mais au fait, est-ce bien cela que nous voulons?”.

Is dat wat wij willen?

Perrier noemt geen namen, maar ik vroeg me af welke Hollandse mannen zij op het oog zou kunnen hebben. Vrijwel meteen kwam ik uit bij Rutger Lemm, een nieuwe columnist van de Volkskrant. In alles geurt Lemm naar de huiselijkheid van het gezin en naar de rol die hij daarin mag spelen. De zwaarte van zijn onderwerpen moet je onderschatten: “Niets is heerlijker dan vechten om aan het woord te komen tijdens het kerstdiner.”

Kinderen spelen in zijn stukjes een voorname rol, net als verkleinwoordjes. De kindertjes sjoelen met kerstkransjes en doen mee aan het Hoge Hoedenspel. En raad eens wat voor grappige opmerkingen die kindertjes allemaal maken?

“Paul de Leeuw is ‘een kale dikke man die liedjes zingt’.

Leuk!

Rutger heeft een 1-jarig zoontje, die al heel graag boeken leest en onlangs zelfs een roman van Leonard Pfeiffer uit de boekenkast heeft getrokken. Leuk! Het ventje klapt nu al in zijn handjes en bij hem vergeleken zijn Carmiggelts kleinkinderen maar domkopjes. Kindje roept, als het met zijn trapautootje speelt, gezellig vroemvroem, of zoiets. Ook leuk! Ik voel dat er een Nobelprijs zit aan te komen. En weet je wat het nu aller-aller-gekste is? Kinderboeken gaan niet alleen over auto’s, maar ook over dieren, “en dat slaat eigenlijk nergens op”.

Onze Rutger heeft een vriendin, die hem weleens de les leest: “Je gedraagt je als een kalfje dat voor het eerst de wei in mag: tegelijk superblij én superbang.” Natuurlijk heeft Rutgers vriendin gelijk, vindt Rutger.

Een beetje filosoof is hij ook: “Het kapitalisme gunt ons namelijk geen rust, zelfs niet tijdens onze meest intieme momenten; we moeten blijven consumeren.” Met vreselijke gevolgen voor diezelfde consumenten: “Daarmee verliezen ze onvermijdelijk authenticiteit. Bijna niemand kan daaraan ontsnappen. Oprechtheid is als een zeepje dat steeds uit je handen glipt als je het probeert te grijpen.”

Een zeepje.

Ik stond een keer bij Ici Paris om voor mijn vrouw een parfum uit te zoeken, toen de verkoopster – zoals altijd in een parfumerie veel te zwaar opgemaakt – bij het inpakken vroeg of ik er misschien nog een “zeepje of een geurtje” bij wilde. Waarna ze nog een paar miniflaconnetjes aan mijn cadeau toevoegde.

Zeepje.

Ik bedoel maar: l’homme idéal was eerst zijn handen met een zeepje en prevelt daarbij het versje van John O’Mill:

“Kleine muisjes hebben kleine wensjes:

beschuitjes met gestampte mensjes,”

De ideale man van Sophie Perrier doet sterk denken aan het personage dat wordt beschreven door Esthar Vilar in haar boek Der dressierte Mann, in het Nederlands vertaald als De gedresseerde man en in het Engels als The manipulated man. Vilar is Duits, Argentijns, Joods, en ook nog arts. En inmiddels 83 jaar. Ze beschreef hoe vrouwen door gebruikmaking van hun seksualiteit in staat zijn mannen zo te manipuleren dat zij alle hoeken van de kamer te zien krijgen. Dat werd haar beslist niet in dank afgenomen!

Weliswaar groeide haar boek (1971) uit tot een enorme bestseller, maar heel feministisch Duitsland viel over haar heen. De WDR heeft nog een debat georganiseerd tussen Vilar en Alice Schwarzer, het boegbeeld van het Duitse vrouwenbeweging.

Om te smullen dus: twee Joodse vrouwen, die op de Duitse televisie aan het bekvechten zijn over de man. Is die man een slappe gedresseerde zak of een potentiële verkrachter? Heerlijk. Misschien zijn deze vrouwen uiterlijk niet helemaal de droom van iedere man, maar hun onenigheid is toch zeker wel iets om van te genieten!

Schwarzer, pas 76 geworden, kwam tenslotte aan met wat wij tegenwoordig een Godwin noemen. Ze bombardeerde Vilar tot “een seksist en een fascist” een vergeleek haar boek met Der Stürmer, het beruchte blad van nazi-antisemiet Julius Streicher.

Zo, die zat!

De hele uitzending is bewaard gebleven en hier te zien:

Inmiddels werd het alweer licht en zat ik nog steeds op de bank, met mijn poes op schoot en met een pijpje bier in de ene hand en met de afstandsbediening in de andere, wat lodderig naar de televisie te zappen. Toen Paul de Leeuw als een bruingeel gestreepte augurk voorbij danste, was ik al in slaap gevallen.