Spring naar de content
bron: FIlmdepot - Climax

In shockregisseur Gaspar Noé schuilt een burgerman

Overal waar de Franse filmmaker Gaspar Noé verschijnt, is de controverse nooit ver weg. Zo verbood Rusland de vertoning van zijn film Love vanwege de expliciete seksscènes en een in 3D sperma spuitende penis. En in Libanon mag zijn nieuwste film Climax om het uitbundige alcohol- en drugsgebruik niet worden uitgebracht. Maar is Noé eigenlijk wel zo extreem? Of zit er onder het laagje extremiteiten niet gewoon een burgermansmoraal verscholen?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Nico van den Berg

Vaak wordt Gaspar Noé vergeleken met de Deense regisseur Lars von Trier. Allebei zijn ze niet vies van het laten zien van zaken als een extreme verkrachtingsscène (Noé’s Irreversible vs Von Triers Nymphomaniac) of andere seks-, drugs- en alcoholgerelateerde uitspattingen. Maar waar Von Trier met zijn zwartgallige kijk op het leven en de mens geen moeite heeft om het kwaad te laten winnen, gaat Noé een andere kant op, vooral in zijn laatste films. Von Trier koestert de donkere kant van het bestaan, Noé wijst op de gevaren ervan.

Noé’s films zijn altijd zeer zintuiglijk, met pompende muziek die uit de bioscoopspeakers knalt, hallucinerende beelden die van het scherm afspatten en het intense acteren waarbij acteurs letterlijk hun hele lichaam in de strijd gooien. Het zijn films als een rollercoaster. En Noé’s nieuwste, Climax, is dat wel in ultieme vorm.

Dat begint al bij de aftiteling die Noé doodleuk aan het begin heeft gezet, gevolgd door de woorden: “Dit is een Franse film, en een trotse ook”. De spanning wordt daarna nog even opgevoerd, als een achtbaankarretje dat langzaam vaart maakt voordat het de diepte induikt. We zien een VHS videoband afgespeeld worden op een oude tv, met daarop een auditie voor een dansspektakel waarbij jonge dansers hun enthousiasme er ontwapenend uitgooien.

Wat dan volgt, kan niet verder afstaan van deze ontwapenende houding. Na deze voorzichtige aanloop, stort het achtbaanskarretje pas echt met een rotgang naar beneden, als we een dansscène zien waarbij de dansers met elastieke lichamen op beukende beats dansen alsof hun leven er vanaf hangt, waarbij de camera in één lange take rond de dansers in het repetitielokaal draait.

Pas als je denkt dat je even adem kunt halen, omdat je het hoogtepunt van de film net waarschijnlijk hebt gehad, trekt het karretje uit de diepte opnieuw weer op. Ditmaal niet voor een nieuwe afdaling, maar om snelheid te maken voor een achtbaansschroef die niet stopt tot de zaallichten weer aangaan. Met als aanzet de drug LSD die iemand stiekem in de sangria heeft gedaan, waar iedereen zich na de dansuitputting massaal op stort.

Noé gebruikt dit LSD incident als opmaat voor een waar pandemonium van drank, drugs en seksuele uitspattingen, waarbij de camera door alle gangen van de oude school waar de film zich afspeelt, vliegt. Eerst stabiel, dan steeds onrustiger, om tenslotte volledige op zijn kop te eindigen, met de dansers als nachtelijke insecten vastgeplakt aan het plafond. Tot aan de climax, als de nacht vol nachtmerries eindelijk door het daglicht wordt verdreven. Maar de prijs die hiervoor is betaald, is groot.

Noé is niet scheutig in het laten zien van het kwaad waar de mens toe in staat is. Maar tegelijk is de moraal overduidelijk aanwezig. Drank, drugs en heftige seks: het zijn middelen waarmee de mensheid zichzelf vernietigt. In recente interviews die Noé over de film heeft gegeven, was zijn afwijzing van deze verdovende middelen steeds prominent aanwezig. “Alcohol en drugs maken dom” zei hij bijvoorbeeld op de nieuwssite VICE. Daarmee is het een moralistische film zonder een prekerige boodschap. Het is alsof ouders tegen hun kinderen zeggen: probeer alles maar, je merkt het vanzelf wel als je naar de klote gaat. Noé is als een brave vader die vanuit de jaren ’60 zijn kinderen zelf wil laten experimenteren, maar die – zelf wijzer geworden – niets liever wil dan een burgermoraal bepleiten.

In die zin had de film beter ‘anti-climax’ kunnen heten. De desillusie en de ontreddering die bij het ochtendgloren duidelijk worden, maakt je als kijker stil en somber. Om daarna meteen het zaallicht aan te zien gaan. De aftiteling zat immers aan het begin. Als een ‘bad trip’ die is uitgewerkt, waardoor het tl-licht des te harder in je ogen prikt.

Tip voor conservatieve of Christelijke politieke partijen: huur Gaspar Noé in als moderne dominee. Gegarandeerd kick je zo van al je zonden af.

Climax draait vanaf 31 januari in de Nederlandse bioscopen.

Onderwerpen