Aangeboden via Instagram: voor 1 miljoen euro is dit hutje van u
Via Instagram een werk van kunstenaar Paul McCarthy kopen? En dat voor een miljoen euro? Kunstadviseur Paul van Esch wil kunstinstallatie Bunkhouse via de sociale media verkopen. Degene die zorgt voor een koper, toucheert een ton. Waarom via Instagram, en waarom juist dit kunstwerk? HP/De Tijd belde met Paul van Esch over Bunkhouse.
“Dit werk is typisch voor McCarthy, een Amerikaanse kunstenaar, die in de jaren ’70 een opmars maakte met videokunst, waarin poppen te zien waren, besmeurd met bloed. Zijn werk gaat over angst, en is een aanval op de Amerikaanse consumptiemaatschappij. Toen hij vanaf de jaren ’90 werd gesteund door een groot kunsthuis, Hauser & Wirth, kreeg hij de mogelijkheid om grote kunstinstallaties te maken. Je zou zijn kunst kunnen typeren als de duistere kant van Disneyland.”
Bunkhouse werd in 1996 gemaakt. Het werk bestaat onder meer uit een houten hutje op spoorrails. In dat huisje verrichten twee levensgrote poppen, waarvan één is voorzien van dierenkop, seksuele handelingen. Beide poppen hebben cowboylaarzen aan. Vanuit een stapelbed kijken twee poppen toe. De kunstinstallatie beweegt ook via hydraulische pompen. “Het piept en het suist,” legt van Esch uit.
Zo’n kunstwerk, nu opgeslagen in zeecontainers in Eindhoven, kan eigenlijk alleen maar in een museum worden tentoongesteld. “Er was ook interesse van een aantal musea, maar de verkoop aan zo’n museum kan soms wel twee jaar duren,” zegt Van Esch. “Via Instagram ga ik nu proberen om dat veel sneller tot stand te brengen.”
Voor een miljoen een kunstwerk verkopen, is dat eerder gebeurd?
“Bij mijn weten niet. Maar het is om een aantal redenen een unieke verkoop. Normaliter gaat zo’n verkoop van een kunstwerk altijd via dealers. Er lopen in het kunstcircuit allemaal middle men rond, en die zoeken dan tegen een percentage van de opbrengst naar een koper. Door de komst van het internet is kunsthandel ingewikkelder geworden: het aantal tussenpersonen is toegenomen. De een vraagt aan de ander of hij een koper kent, die kent ook weer een tussenpersoon die iemand kent, enzovoorts. Zo ontstaat er veel misinformatie. Achteraf zit er dan altijd een addertje onder het gras. Door een kunstinstallatie via Instagram aan te bieden, ben ik dit soort problemen voor: ik dwing geïnteresseerden en tipgevers om betrouwbaar te zijn, omdat de prijs online staat.
Mijn klant wil een stuk land in Noord-Brabant kopen, en heeft daarvoor geld nodig. We hebben nu niet de tijd om op dit kunstwerk geruisloos te verkopen. Toen dacht ik: we zetten het gewoon op Instagram. Dan is gelijk duidelijk wat voor kunstwerk het is, de prijs is duidelijk, en de plaats waar het is opgeslagen is ook duidelijk. Heel bevrijdend werkt dit. Juist deze installatie is zo uitdagend en vragend om deelname, dat het voor een koper ook heel leuk is om het op deze manier te kopen. Ik krijg bijvoorbeeld reacties van jongeren die het willen kopen voor twee hamburgers, daar moet ik erg om lachen. Ik probeer op alle reacties in te gaan.”
Waar laat je zo’n kunstwerk van McCarthy?
“Bunkhouse werd gekocht op een veiling in Londen, en zit sindsdien in scheepscontainers. Het kunstwerk is opgeslagen in 50 houten kratten, de instructie om de installatie in elkaar te zetten is ongeveer 80 pagina’s, en het moet door twee technici in elkaar worden gezet. Dit kun je natuurlijk niet in je woonkamer exposeren. Het is ideaal om te schenken aan een museum, want dat levert belastingvoordeel op.”
Is 1 miljoen euro veel voor zo’n werk?
“Ik zou het geen koopje willen noemen, maar het is wel een scherpe prijs. Ik denk niet dat je voor 1 miljoen euro ooit nog zo’n installatie van McCarthy kunt kopen. In 2008 werd het stuk aangeboden voor anderhalf miljoen pond, bij een veilinghuis in Londen, en dat was tijdens de financiële crisis.”
Gaat het lukken om binnen twee weken een koper te vinden?
“Deze actie moet viral gaan. Volgens mij heb je daar ongeveer een week voor nodig: ideaal is het als het internationaal wordt opgepikt. In Nederland weet ik ongeveer wie er interesse kunnen hebben, maar de verkoop verloopt pas echt democratisch als iedereen op de hoogte is.”
Tot 19 februari houdt Paul van Esch een dagboek bij rond deze deal, dat verschijnt ook op Instagram.
