Spring naar de content
bron: ANP

Oscar voor Green Book belediging voor strijd zwarte Amerikanen

In Green Book gaan we terug naar het jaar 1962, een tijd waarin raciale verhoudingen op scherp staan. Door harde strijd dwingt zwart Amerika rechten en verbeteringen af. Maar in het diepe Zuiden staat de tijd stil en merkt men daar weinig van de veranderingen die elders plaatsvinden. En juist daarom besluit de briljante, zwarte concertpianist Don Shirley op tournee te gaan in dat zwaar racistische Zuiden. Als zwarte kunstenaar wil hij daar met zijn muziek taboes doorbreken, vooroordelen slopen. Maar reizen in het Zuiden is gevaarlijk en daarom neemt hij de Italiaanse uitsmijter Tony Vallelonga in dienst als zijn persoonlijke chauffeur en beschermer.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Erdal Balci

Een film over het zwarte genie Don Shirley, die als het ware een in de woestijn tot leven gekomen zeldzame bloem is. Maar, we komen er snel achter dat de film eigenlijk niet over Don Shirley gaat, maar hoofdzakelijk over de simpele, racistische Italiaanse uitsmijter.

De twee gaan samen op reis naar het Zuiden. Uiteraard zal die reis de twee mannen naar elkaar doen groeien. Hoe kan het ook anders… Zoals we van de Hollywood-school gewend zijn veranderen ze naarmate de reis voortduurt ook als mensen in positieve zin. Vanaf het begin tot het einde ligt de nadruk in Green Book op de belevingswereld van Tony de chauffeur, met als voornaamste spanningsboog de vraag of deze vreetzak met de grote mond op tijd terug is in New York om Kerst te vieren met zijn familie. Het geniale Don Shirley wordt zodanig op de achtergrond gedrukt dat je je op een gegeven moment afvraagt of deze filmmaker hetzelfde had kunnen doen met een blanke virtuoos en diens zwarte chauffeur.

Op zich is er niets mis met de keuze om het genie te duiden door de belevingswereld van gewone mensen in diens omgeving te laten zien. Een van de best geslaagde voorbeelden hiervan is wel Griet in Girl with a Pearl Earring. Het dienstmeisje Griet in huize Vermeer zeemt als het ware de ramen van het huis in Delft om ons een beter zicht te geven op het unieke talent van de Hollandse schilder.

Bij Green Book is er iets anders aan de hand. De maker van de film blijft trouw aan het boek dat door de zoon van Tony Vallelonga is geschreven en verdwaalt daarmee meteen in de mist van gemakzucht en simplisme. Don Shirley, zoon van gemiddelde zwarte ouders, wordt afgeschilderd als een snob die niet eens weet hoe hij met zijn handen gefrituurde kip naar binnen moet werken. Erger dan dat; hij heeft nooit van Aretha Franklin gehoord. Tony de uitsmijter moet een jazz-virtuoos inwijden in de zwarte cultuur van Amerika.

De karikatuur die over een man, die in het echte leven de nagels in graniet heeft moeten zetten voor erkenning als veelzijdige virtuoos, gecreëerd is, is op zijn zachtst gezegd ergerlijk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de familie van Don Shirley schande spreekt van de film en het de makers kwalijk neemt dat ze nooit met hen hebben gepraat voordat ze de film opnamen. Bovendien is de grote muzikant volgens de familie in tegenstelling tot wat de filmmaker beweert nooit echt bevriend geweest met die Tony. De uitsmijter, die niet eens in staat was om wat brieven te schrijven aan zijn vrouw, was gewoon personeel in dienst bij Don Shirley. Maar in de ogen van de makers van Green Book kennelijk zo belangrijk dat wij de adem in moeten houden over de vraag of hij wel of niet op tijd arriveert voor het Kerstdiner met zijn familie.

In de laatste kilometers van hun reis naar huis sneeuwt het hard. Een mooie metafoor voor het gegeven dat de Dumb and Dumber-man het memorabele leven van een bijzondere man heeft laten ondersneeuwen aan de banaliteit van ene Tony. Farrelly, winnaar van de Oscar voor de ‘beste film’, heeft het zo druk met die Italiaan dat hij niet eens de tijd neemt om ons eens de virtuositeit van Don Shirley te laten zien. En zo gebeurt dat de man die in zijn leven zo lang heeft moeten wachten voor erkenning ook na zijn dood moet wachten. Nu wacht hij in het graf op een regisseur die het verhaal van de uitzonderlijke muzikant en de schitterende man die hij was tot zijn recht laat komen.

Onderwerpen