In Nederland zijn al twee weken alle ogen gericht op een nondescripte partij die zich vooralsnog niet eens laat vertegenwoordigen in het huidige Europarlement. Dat terwijl in Maastricht, nota bene de geboorteplaats van de Europese Unie en de Europese gedachte een bloedstollend spannend debat werd gehouden.

Nou ja, op het eerste gezicht was het niet bloedstollend, maar hier werden de verhoudingen wel duidelijk. De geroutineerdheid van Verhofstadt, die de Brusselse geitenpaden kent als een goed onderhouden moestuin, de dictie van Timmermans, de vastberadenheid van Bas Eickhout om als een Europa de CO2-reductie vorm te geven, en daarbij alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Niet te onderschatten zijn de outsiders: Violeta Tomić, die de linkse lijst aanvoert, en Jan Zahradil, van wie wordt gezegd dat hij de EU twintig jaar terug in de tijd wil brengen.

Een opmerkelijk moment was dat waarop Eickhout bijval van Timmermans kreeg, die leek te zeggen dat elke stem op een groene partij een goede stem was. Later deze week wees de stemwijzer uit dat hij gelijk had. Toch werd het debat gedomineerd door de man die er niet was: Manfred Weber van de Europese Volkspartij.

Tijdens het debat zei Verhofstadt dat Manfred Weber na een week campagne al zo moe was, dat hij het niet kon opbrengen om naar Maastricht te komen. Dat kon bij mij op een bulderend gelach rekenen, maar liet me toch achter met een onrustig gevoel.

De gedoodverfde leider van de volgende Europese Commissie, Manfred Weber, had kennelijk iets beters te doen… Hoe kan dit, in tijden van oprukkend populisme? Daarom ben ik de diepste krochten van het Brusselse wezen in gedoken. En het resultaat zal u verrassen.

Welke tactiek zat hierachter, vroeg Tom Kellerhuis me. Dat is niet eenvoudig te achterhalen. Toevallig was ik onlangs in dezelfde treincoupé als de rechterhand van Manfred Weber, nu nog politiek assistent. De man, een blozende jongen, die zichzelf het liefst ziet rondlopen in hemelsblauwe colberts en crèmekleurige broeken, belde luidkeels door de wagon. “Tienduizend douanebeambten, een aparte Europese politiemacht tegen terrorisme, het stopzetten van Turkse toetreding tot de EU.” Omdat ik een blocnoteje bij me had, kon ik dit overschrijven. Het zijn stuk voor stuk broodnodige bijdragen aan het Europese project, concludeerde ik. Het was duidelijk waarom de Volkspartij zoveel zelfvertrouwen had.

Kort na het debat gonsden de wildste theorieën langszij: bijvoorbeeld dat Manfred Weber bang zou zijn om zich te meten aan de spraakwaterval van zijn Limburgse rivaal, of zich ze verwonden aan de bijtende ironie van de zeer geestige Guy Verhofstadt. Of misschien zou hij hem afgeraden zijn om te debatteren, omdat niet hij, maar Michel Barnier de gedroomde opvolger is van de EPP. Die laatste theorie kreeg ik te horen uit Franse kringen, die ongenadig fanatiek zijn in hun steun voor de brexit-kampioen. 

Uiteindelijk hoorde ik via mijn eigen circuit dat het lag aan die blozende politiek assistent: Die had zich vergist in de datum. Weber moest dit debat wel laten schieten om naar een etentje te gaan. Zijn partijgenoot Theo Waigel, een van de belangrijkste denkers achter het Europese project, werd tachtig. Net als Mitterrand geeft Weber de voorkeur aan eten boven debatteren. Daar onderscheidt zich de staatsman, die de anderen laat vechten om een paar kruimels en zelf gaat dineren.

Altijd op de hoogte over de Europese Unie? Volg Hans Haversmid op Twitter.