Tanend momentum klimaatacties schuld van Baudet? Nee.
In het zwart gehulde veganisten met grimmige, witte maskers die een ‘Cube of Truth’ vormden, schimmige clubjes met namen als Bite Back, Earth Strike en Anonymous for the Voiceless en een enkel verdwaald gezinnetje uit de provincie dat het nuttige – protesteren voor meer actie tegen klimaatverandering – verenigde met aangename – een dagje funshoppen in de grote stad. De klimaatmarsen in Amsterdam, Groningen en Maastricht van afgelopen zaterdag waren nu niet bepaald het succes waarop de organisatoren hadden gehoopt. Zegge en schrijve 1500 mensen liepen mee.
Elders in den landen lijkt het al niet veel beter. Steeds minder mensen geloven dat de opwarming van de aarde door de mens komt – 69 procent versus 77 procent in 2018, meldde EenVandaag diezelfde dag op basis van een opiniepeiling. Het kan nog gekker: in de Verenigde Staten is dit percentage inmiddels gedaald tot – schrik niet – 41 procent.
Maatregelen tegen de klimaatverandering lijken steeds minder populair. Grote vraag is hoe dat komt. Hebben de mantra’s die Thierry Baudet in aanloop naar de Provinciale verkiezingen maar bleef rondstrooien – aan het klimaatbeleid hangt voor Nederland een prijskaartje van 1000 miljard euro; het klimaatakkoord verlaagt de temperatuur slechts 0,00007 graden Celsius – hun werk gedaan?
‘Geloven’
Baudet zelf denkt van wel. De FvD-leider was er dan ook als de kippen bij om dit de uitslag van de EenVandaag-poll door te bazuinen naar zijn volgelingen. ‘Dat de aarde opwarmt door de mens geloven steeds minder mensen’ twitterde hij .
Let op het woord ‘geloven’. Kennelijk pleit Baudet, nota bene de man die zich zo graag laat voorstaan op zijn academische titel, voor een soort omgekeerde verlichting. Terwijl bijna alle klimaatwetenschappers concluderen dat de mens wel mede debet is aan de klimaatverandering, blijven FvD en haar voorman dit hardnekkig ontkennen. Baudet als een eigentijdse Urbanus VIII, de paus die aan de basis stond van de veroordeling van Galileo Galileï, de Italiaanse genius die begin zeventiende eeuw propageerde dat de aarde om de zon draaide en daarom ten prooi viel aan de inquisitie.
Abboneer op een lidmaadschap
Flinke korting op een digitaal jaarabonnement
Sluit nu voordelig een abonnement af en maak kennis met de journalistieke kracht van HP/De Tijd. (Op elk moment opzegbaar.)
Word abonneeBaudet, nota bene de man die zich zo laat voorstaan op zijn academische titel, pleit voor een soort omgekeerde verlichting. Als een eigentijdse Urbanus VIII, de paus die aan de basis stond van de veroordeling van Galileï
Ís het tanende momentum voor acties om de opwarming van de aarde te stoppen louter te wijten aan het Baudet-effect? Aanvankelijk dacht ik van wel. Maar inmiddels ben ik daarvan een stuk minder overtuigd.
De hedendaagse mens gaat gebukt onder eco-anxiety – in goed Nederlands: klimaatangst – las ik in het mei-nummer van Psychologie Magazine. Mijn eerste reactie was sceptisch. Klimaatangst? Een nieuwe trouvaille uit de hoge hoed van sociologen en trendwatcher?
Diagnose
Allerminst. In de Verenigde Staten is eco-anxiety inmiddels zelfs een officiële diagnose. Wat het precies behelst? Kort gezegd: de angst dat de aarde door de klimaatverandering naar de ratsmodee gaat en dat dit een voldongen feit is. Gevoelens die we daarom maar liever parkeren achter ‘een muurtje van vergetelheid om ons mentale ongemak te verlichten’, dixit Molly Castelloe, een Amerikaanse psycholoog.
Een vorm van cognitieve dissonantie: de klimaatverandering, we zijn ons ervan bewust, maar het zal wel meevallen, het is niet onze verantwoordelijkheid, we kunnen er toch niets aan doen. Al ‘An Inconventient Truth’ Gore heeft toch ook een zwembad en vliegt toch ook de wereld rond!
Het tijdschrift rept zelfs van klimaatrouw: wie last heeft van eco-anxiety maakt eenzelfde proces door als iemand wiens naaste net is overleden. Eerst is er de fase van ontkenning, van cognitieve dissonantie, dan die van boosheid: ik heb het altijd zo gedaan en dat is goed gegaan, dus waarom zou ik mijn levensstijl veranderen? Onderhandelen staat centraal in de derde fase: als ik nu minder vlees eet, kan ik beperkt blijven vliegen – keep calm and carry on. Daarna komen verdriet en depressies: ik doe mijn stinkende best, maar ik sta alleen en de overheid doet ook niets. Pas in het laatste deel – ik kan het probleem niet in mijn eentje oplossen – is er sprake van acceptatie.
De behandeling van klimaatangst in het basispakket is misschien zo gek nog niet
Hoeveel mensen gebukt gaan onder klimaatangst, blijft onduidelijk. Een ding maakt dit lezenswaardige stuk wel duidelijk: de confronterende conclusies van de wetenschap, net als de kerkvorsten van weleer, kunnen en willen veel mensen er niet aan. Uit angst. Existentiële angsten. Angsten die mensen verlammen en liever wegdrukken.
De behandeling van klimaatangst in het basispakket: misschien zo gek nog niet.