De politie heeft de staat van beleg afgekondigd, de Keizersgracht is slechts bereikbaar voor bewoners en genodigden. Voor de dranghekken met politieagenten ebt het protest van actiegroep Bezorgde Amsterdammers langzaam weg. Er staan nog wel wat mensen met borden, maar gescandeerd wordt er niet meer.

Opvallend veel jongeren, in de rij voor de ingang. Tot mijn grote vreugde ontwaar ik ook een bekend gezicht: Dries Roelvink, vertolker van het levenslied en politiek commentator van RTL Boulevard. Zijn gezicht straalt een gezonde spanning uit.

Eenmaal binnen stuurt een resolute vrouw van BNNVARA me direct naar de tribune op het eerste balkon. Een bataljon beveiligers begeleidt me de trap op. De beveiligers gaan naar de tweede verdieping, ik naar de eerste. Tot mijn frustratie zijn alle stoelen al bezet. Ik moet dus staan. Ik besluit me aan te sluiten bij een jongen van de VVD. We staan op een verhoging, waar je zowel Jeroen Pauw als Thierry Baudet en Mark Rutte goed kunt zien. Op dezelfde verhoging zitten naast me een jongen en een vrouw. Het zouden moeder en zoon kunnen zijn, maar ik weet het niet zeker.

Het verzet tegen het onrecht dat hier plaats gaat vinden, is niet verder gekomen dan de overkant van de gracht.

Jeroen Pauw

Als een zaalopwarmer de zaal opwarmt, kijk ik eens goed om me heen. Ik zie bekende gezichten: Chris Aalberts, Joost Vullings, Syp Wynia, Wierd Duk en zelfs Frits Bolkestein. Als Rutte en Baudet binnenkomen, stijgt er een luid gejoel op uit de zaal, maar ook presentator Jeroen Pauw krijgt applaus, ondanks zijn betrekking bij de NPO. “Het verzet tegen het onrecht dat hier plaats gaat vinden, is niet verder gekomen dan de overkant van de gracht,” grapt hij, doelend op de demonstratie.

Nog tijdens de eerste beleefdheidsuitwisselingen laait de tweestrijd op. Hoewel ik moet staan, zit ik op het spreekwoordelijke puntje van mijn stoel. Dat klinkt flauw, maar mijn buurvrouw denkt er net zo over. Ze staat vlak voor haar stoel, om het strijdperk beter te kunnen zien, en Baudet in het bijzonder. De jongen naast haar gaat überhaupt niet zitten.

Mijn interesse is gewekt. De vrouw schat ik in de vijftig, en is wat je noemt de belichaming van de VVD’er. Ze draagt paardrijlaarzen van zwart leer, een antraciete rok en een colbertjasje met pied-de-poule-motief. Ook is ze zongebruind, het gelaat keurig in de maquillage en haar geföhnde haar wekt de suggestie van volume. Haar compagnon is ook om door een ringetje te halen, met een fraai gezicht met lange, bijna vrouwelijke wimpers, een kuif gemaakt van Brylcreem en een geruit jasje boven een hagelwitte broek.

Kortom, het is een duo dat zowel bij de VVD als bij Forum voor Democratie niet zou misstaan. Dit is waarschijnlijk een van de vrouwen die gebruik heeft gemaakt van de ‘overstapservice’ van de VVD naar FvD, waar ook Jeroen Pauw aan refereert. Die gesoigneerde houding wekt de indruk van een vermogen, maar ook dat ze er waarde aan hechten om die indruk uit te venten. Kortom, ze zijn vermogend, maar nog niet zo lang.

Waarom toch dat snobisme, Sommer? Nou, ze contrasteren lelijk bij de door mijn haastig aangetrokken coltrui en gympen van het merk Nike, waar ik me nu een beetje voor schaam. En ze staan vóór hun stoel, terwijl ik graag wil zitten. Als Baudet strooit met bedragen, blijkt dat ook de vrouw haar cijfers paraat heeft: “1400 miljard kost het ons!” De jongen knikt, maar gaat er niet op in. Hij wil geen seconde missen.

Vanaf het balkon kun je goed zien hoe Baudet zijn aanvallen naar Rutte begeleidt door dreigend in de richting van de premier te lopen. Hij is in vorm. Die agressie, de wil om te winnen, zie ik ook naast me. De spanning druipt van de gezichten af, en de vrouw balt haar vuisten als Baudet zijn rivaal in het defensief dwingt. “Yes, kom op!” Naast haar zwijgt de jongen, maar hij kijkt minstens even fanatiek als zijn moeder. Hier hangt veel vanaf. Telkens als Baudet een grap maakt, lachen ze hard mee. Het is geen vreugdevolle lach, maar een geforceerde schater; bedoeld om zoveel mogelijk geluid te maken.

Als Baudet strooit met bedragen, blijkt dat ook de vrouw haar cijfers paraat heeft: “1400 miljard kost het ons!”

Wanneer Baudet aan Rutte vraagt wanneer hij voor het laatst huilde, honen ze gezamenlijk het antwoord weg. Ze weten nog niet dat dit het keerpunt in het debat is, daarna neemt Rutte de overhand.

“Wat is dit,” snauwt de vrouw, als Rutte tijdens de stelling over Rusland het debat naar zich toetrekt. Even gaat ze zitten, om op adem te komen. Telkens wanneer Rutte een grap maakt, geeft ze een wegwerpgebaar, om de reprise van Baudet – die vaak wel komt – met een luid gejoel te ondersteunen “Yes! Zeg het…” Ze slaat met haar vuist op haar andere hand, een gebaar waarmee ze een denkbeeldige uppercut suggereert. Ik heb nooit gehockeyd. Maar zo moet het eraan toe gaan, aan de zijlijn.

Na veertig minuten wordt de spanning haar te veel, ze stapt van de verhoging af en loopt een rondje door de gang. Ik wil op haar stoel gaan zitten, maar wanneer ik de gespannen kaak van haar zoon zie, bedenk ik dat zoiets alleen maar kan leiden tot problemen. Binnen een paar tellen is ze weer op haar post. De ergste stoom is afgeblazen.

Om middernacht kapt Pauw de laatste stelling af. Daarmee ontneemt hij Baudet het laatste woord. De vrouw wordt witheet: “Dit is dus de NPO!” Ze zoekt haar tas om met veel misbaar het balkon te verlaten. Dat mag niet van een beveiliger. We moeten ordelijk en allemaal tegelijk de zaal uit. Briesend keert ze nog een keer terug op haar stoel. Wie zijn deze mensen, vraag ik me af, en waarom zijn ze zo tegen de VVD? Ik verzamel moed om het te haar vragen, maar dan zijn ze alsnog de zaal uitgestormd.

Buiten merk ik dat het debat er bij iedereen heeft ingehakt. De stemming is opgewonden. Journalist Chris Aalberts en kunstenaar Tinkebell zijn ontstemd dat de redactie van Pauw zonder enige context een filmpje laat zien van de extreemrechtse identitairen. Een vlogger van de gewezen talkshowhost Jensen (thans host van een YouTubekanaal) probeert Aalberts ter verantwoording te roepen. Waarvoor is niet duidelijk. Ik kijk er met enige gêne naar, en besluit dat het tijd is om te vertrekken. Op weg naar huis zie ik een stoet jongemannen in pakken. Ze gaan naar café het Bruine Paard. Ongetwijfeld om nog lang na te praten over het Europees Parlement.