Spring naar de content
bron: Petrina Ryan-Kleid

Amerikaanse presidenten doen het goed op het schildersdoek, ook in een jurk

Wekelijks schrijft Joke de Wolf op zaterdag een column over kunst. Deze week over de kunstcollectie van zedendelinquent/miljardair Jeffrey Epstein, die behoorlijk intrigerend werk van voormalig Amerikaans president Bill Clinton bevatte.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Joke de Wolf

Dankzij de Daily Mail kon iedereen afgelopen week zien welk schilderij Jeffrey Epstein, de zedendelinquent/miljardair die 10 augustus dood werd aangetroffen in zijn cel, aan de muur van een van zijn New Yorkse flats had hangen. Een schilderij met daarop Bill Clinton, die in een blauwe jurk gehuld verleidelijk op een leunstoel zit, benen gekruist over de leuning, voeten in hoge rode pumps, en recht naar de toeschouwer kijkt en wijst. Het schilderij heet ‘Parsing Bill’, en is absurd op allerlei niveaus.

Ten eerste natuurlijk omdat Epstein, die een tijd lang goed bevriend was met de Clintons, een schilderij van Bill aan de muur heeft hangen. Bill in een jurk die Monica Lewinsky, die we achteraf gezien het bekendste en meest miskende #MeToo-slachtoffer van de afgelopen dertig jaar kunnen noemen – aanhad tijdens een van hun afspraakjes. Dat schilderij hing aan de muur bij Epstein, een man die tientallen minderjarige meisjes misbruikte voor seksfeestjes, daarbij bovendien filmmateriaal van zijn rijke invloedrijke vrienden verzamelde waarmee hij ze later weer kon chanteren. In dit schilderij zag Epstein zijn eigen beeldarchief verbeeld in verf.

Abboneer op een lidmaadschap

Flinke korting op een digitaal jaarabonnement

Sluit nu voordelig een abonnement af en maak kennis met de journalistieke kracht van HP/De Tijd. (Op elk moment opzegbaar.)

Word abonnee

Daarnaast is het absurd omdat er bij veel van de laatste presidenten al zo’n wonderlijke schilderkunstige traditie is – eentje om jaloers op te zijn, want er komt zo veel op zo’n doek dat niet expliciet gezegd kan of mag worden. Obama liet, heel keurig, passend ook voor zijn imago, zijn portret en dat van zijn vrouw schilderen door Kehinde Wiley, een zwarte vrouwelijke kunstenaar. Schilderijen die passen in een lange (Westerse) traditie, en tegelijkertijd meegaan met de tijd

President Trump zit, hoe kan het ook anders, wat meer in de absurdistische hoek. Zo heeft hij een fanatieke schilderende fan, Jon McNaughton, die zijn held graag als een echte historieschilder in daadkrachtige poses neerzet, en die schilderijen vervolgens ook in allerlei formaten in replica verkoopt. Net deze week, alsof hij wist dat het presidentsschilderijenvirus eraan zou komen, publiceerde hij ‘The Masterpiece’ op zijn website en Instagramaccount: een schilderij van Trump als kunstenaar, penselen en palet in de hand, die juist een tipje van het gordijn voor zijn meesterwerk oplicht. Het lijkt wel een werk van Monet, op tilt.

Een inkoppertje voor de vele meme-makers die hun fantasie kunnen botvieren op de regeerkunsten van Trump. De maker lijkt bloedserieus. Volgens hem staat het werk symbool voor de manier waarop de wereldleider zijn taak, ondanks de tegenwerking van alle kanten, als een meesterwerk voltooit. Grappig detail voor kunstnerds: veel mensen denken een Monet onder het doek te zien, maar volgens de maker is het schilderij, net als Trumps presidentschap, ‘nog niet af’ – precies wat de critici van Monet in de negentiende eeuw ook zeiden.

Wie goed oplette bij House of Cards kon ook bij Frank Underwood een liefde voor de schilderkunst bemerken, uiteindelijk ook een van de weinige details die je in het verder vrij statische decor van het Witte Huis kunt veranderen. Toch moest ik bij de combinatie president-schilderij vooral denken aan de kunstwerken die George W. Bush de wereld schonk en nog steeds schenkt – stel je voor dat Mark Rutte in het geniep portretten zou schilderen van zijn collega’s, of misschien zelfs een ‘normaal’ zelfportret? Inmiddels is Bush serieus bezig, met portretten van ‘warriors’, hij vertelt er graag over.

Schattig inderdaad, maar ik ben meer liefhebber van de vroege Bush. Je hebt schilderijen die je niet meer uit je geheugen kunt wissen, en daar horen de zelfportretten van deze zelfde kunstenaar bij. Ze werden ontdekt door een hacker toen de voormalige president nog niet uit de kast was als kunstenaar. Vooral die van de blote presidentiële voeten tegen de rand van het bad, de tenen net boven het water uit, terwijl de kraan nog loopt, is meesterlijk in zijn naïviteit en onbedoelde dubbelzinnigheid.

Niet voor niets was het Clintonschilderij deel van een tweeluik, het andere schilderij, de pendant, was een verbeelding van George Bush die op de vloer met de blokken zit te spelen, getiteld ‘War games’. Misschien nog wel het meest wonderlijke van het verhaal is dat de maakster van het schilderij van Clinton, Petrina Ryan-Kleid, niet eens wist dat haar schilderij in het appartement van Epstein hing, ze had, vertelt ze, een rustig leven

De twee schilderijen noemt de Australische ‘silly school artworks’. Ze maakte ze als afstudeerwerk aan de New Yorkse Academy of Art. Het werk was gekocht door iemand die vaker afstudeerwerk koopt, via wie het blijkbaar bij miljardair Epstein belandde. Waarom Ryan-Kleid de schilderijen toen gemaakt heeft? Nee, het ging niet om de grap van Clinton, of welke man dan ook in een jurk, of lachen om een volwassen man die zich vermaakt met kinderspeelgoed. Het waren vooral schilderijen die laten zien ‘hoe oppositiepartijen een karikatuur maken van presidenten’. En ze moeten vooral niet letterlijk worden genomen.

We kunnen het hem niet meer vragen, maar het lijkt erop dat Epstein die laatste kanttekening niet heeft begrepen.

Onderwerpen