Vorig jaar was dat de door Van Warmerdam samengestelde tentoonstelling over zijn werk, met als illustere titel ‘L’histoire kaputt’, inclusief een aantal nieuwe kunstwerken van zijn hand. Dit jaar is het de hermontage van zijn vijfde film Grimm uit 2003 die we als zoethoudertje krijgen toegeworpen.

Grimm was altijd al een buitenbeentje in het werk van Van Warmerdam. Niet alleen was het met een budget van 4 miljoen euro met voorsprong zijn duurste film, ook verliet de setting van het verhaal voor het eerst de zompige Nederlandse klei en de keurig aangeharkte Vinexwoning, die zo kenmerkend was voor de filmmaker. Grimm werd gedraaid als een internationale coproductie, die deels in Spanje werd gedraaid. En het was de enige film waar Van Warmerdam chronisch ontevreden over bleef nadat de film in première was gegaan. Jarenlang bleef aan hem knagen dat er meer uit te halen was, dat er in de film die in de bioscoop had gedraaid een veel betere film verscholen zat. Dat gevoel nam alleen maar toe toen er tien jaar geleden een dvd-box uitkwam met al zijn films die hij tot dan toe had gemaakt. Eigenlijk wilde hij Grimm niet in de box hebben. Dat dat toen wel is gebeurd, betekent dat de Van Warmerdamfans nu de oude versie met de nieuwe hermontage kunnen vergelijken en tot de conclusie kunnen komen dat de nieuwe versie een film heeft opgeleverd waar Van Warmerdam absoluut trots op kan zijn.

Van Warmerdam schreef maar liefst honderd versies van het script, omdat hij geen raad wist met zijn stuiterende ideeën.

De recensies van Grimm waren in 2003 niet mals. Het moderne sprookje van broer en zus, gespeeld door Jacob Derwig en Halina Reijn, die uit hun ouderlijk huis werden getrapt en op zoek moesten gaan naar hun oom in Spanje, zou slecht geschreven en onsamenhangend gemonteerd zijn. Het verhaal baseerde Van Warmerdam los op het bekende sprookje Hans en Grietje van Grimm, maar met een eigen absurdistische draai. Zo bedacht hij de prachtige vondst van een tunneltje waar broer en zus op de brommer doorheen rijden, om van de Nederlandse polder zo in de Spaanse heuvels te belanden.

Deze creatieve oplossing leverde een unieke scene op, maar er ging ook heel veel mis. Zo schreef Van Warmerdam maar liefst honderd versies van het script, omdat hij geen raad wist met zijn stuiterende ideeën. Verder werd hij opgelicht door een aantal Spaanse en Duitse coproducenten, ging een subsidieregeling niet door en was de draaitijd te kort. Met als gevolg dat hij tijdens het draaien volgens eigen zeggen niet altijd even helder was.

Door het weggooien van bepaalde dialogen komt de kenmerkende Van Warmerdam-slapstick veel beter tot zijn recht.

En als je de oude versie nu ziet, kun je niet anders dan zeggen dat het een gemankeerde film is die af en toe stroef loopt, met overbodige dialogen of juist abrupte overgangen. De nieuw gemonteerde versie, die Van Warmerdam de afgelopen twee jaar tussen al het andere werk door samen met editor Job ter Burg maakte, levert een film op waar het verhaal veel strakker loopt. Scènes lopen nu vloeiender en door het weggooien van bepaalde dialogen komt de zo kenmerkende Van Warmerdam-slapstick veel beter tot zijn recht. Voor een film die 16 jaar oud is, komt hij nu opmerkelijk modern over.

Het is te hopen dat met het afronden van dit project Alex van Warmerdam nu snel zijn tiende film kan maken. Voorjaar 2017 werd deze al aangekondigd, maar nu, ruim twee jaar later, moet het draaien van de nog titelloze film nog beginnen. De première staat nu ergens in 2020 gepland. De overeenkomsten met Grimm zijn trouwens opmerkelijk. Ook hier een hoog budget – de 5,4 miljoen euro is de afgelopen jaren met veel moeite bij elkaar geschraapt. En het schrijfproces heeft ook flink wat tijd gekost. Hopelijk weet Van Warmerdam nu tijdens het draaien en monteren het hoofd wel koel te houden, zodat hij zijn nieuwe film maar één keer hoeft te monteren en meteen aan zijn elfde film kan beginnen. Lezen we mee, filmfondsen en -financiers?

De hermontage van Grimm is vanaf 10 oktober te zien in de bioscoop.