Lang leve de monarchie!
Max Pam constateert dat hij met het klimmer der jaren steeds rechtser wordt en steeds meer Oranjegezind.
Een van de aangrijpendste boeken uit de Nederlandse journalistiek – eigenlijk uit de hele Nederlandse literatuur – is Van anarchist tot monarchist, in 1936 geschreven door Alexander Cohen (1864-1961). Ik was vijftien toen Cohen na een bewogen leven stierf in Toulon, 97 jaar oud. Ontmoet heb ik hem nooit, maar mijn vader deed dat wel. De Pammen en de Cohens zijn sinds de negentiende eeuw via een huwelijk aan elkaar gelieerd. Nog nooit, zei mijn vader, had hij zo’n rare kerel ontmoet als die Alexander, die officieel van zijn voornaam Jozef Alexander heette.
In Van anarchist tot monarchist beschrijft Cohen de Werdegang die hij doormaakte van uiterst links naar uiterst rechts. Wie in zijn jeugd niet links was, heeft geen hart. Wie op latere leeftijd niet rechts is, heeft geen verstand – die gedachte komt van Cohen. Hij begon als anarchist en republikein. Zo was hij degene die in 1887 werd gearresteerd, toen hij bij de intocht van Willem III had geroepen: “Leve Domela Nieuwenhuis! Leve 't socialisme! Weg met koning Gorilla!”. Hij kreeg zes maanden cel, vluchtte weg uit Nederland voordat hij gearresteerd kon worden, maar moest negen jaar later alsnog zitten, toen hij bij een illegaal verblijf in Den Haag werd opgepakt. Hij kon meteen vrij komen, maar weigerde bij regentes Emma gratie te vragen.
Paywall
Wilt u dit artikel lezen? Word abonnee, vanaf slechts 5 euro per maand.
Lees onbeperkt premium artikelen met een digitaal abonnement.
Kies een lidmaatschap
