Het omslagpunt was voor haar ‘de Appie’. Toen bleek dat zelfs ouderen (lees: de risicogroep) geen afstand houden, was het klaar voor de 24-jarige Femke: “Dan kan ik mij wel aan allemaal regels gaan houden, maar als anderen het ook niet doen, heeft het erg weinig nut.” Ze studeert neuropsychologie in Groningen, waar angst voor het virus niet echt zou leven. “Er zijn weinig besmettingen hier. Niemand in mijn omgeving heeft corona gehad”, aldus de studente. Het leven gaat er dan ook vrolijk door: “Bij de kroegen wordt er weliswaar een maximum aantal gehanteerd, maar als je eenmaal binnen bent, mag je doen en laten wat je wilt.” Dat er niet echt gehandhaafd wordt, helpt ook niet mee. Er staan weleens boa’s en politieagenten bij uitgaansgelegenheden, maar in de praktijk doen zij weinig tot niets. Femke: “Ik zie ze nooit boetes uitdelen.” Zelf neemt ze wel de nodige maatregelen: “Mijn vrienden en ik houden er wel rekening mee dat we niet te dicht op anderen staan.”

Afgelopen weekend werd bekend dat er een uitbraak was onder studenten in Rotterdam, waar tien tot twintig besmettingen werden geconstateerd. De GGD houdt daarbij sterk rekening met meer besmettingen. Met 17,2% sinds mei vormen jongeren de grootste leeftijdsgroep COVID-19-patiënten. Besmettingen zouden vooral plaatsvinden op borrels en huisfeestjes, binnen de bescheiden muren van studentenhuizen, waar afstand houden nauwelijks mogelijk is. Femke: “Van de mensen met wie je omgaat, vertrouw je erop dat ze het niet hebben. Wij gaan niet anders met elkaar om dan voor de lockdown.”

Immunoloog Carla Peeters, zelf jarenlang werkzaam geweest bij het RIVM, snapt dat jongeren het lastig vinden om zich aan de maatregelen te houden nu de aanwezigheid van het virus minder is geworden. Ze nuanceert het bericht dat jongeren zorgen voor een enorme toename: “Voor 1 juni werden zij natuurlijk minder getest.” Dat er nu naar hen wordt gewezen, omdat zij de adviezen niet zouden naleven, vindt ze onterecht: “Ik zie dat er ook mensen uit andere leeftijdscategorieën zijn die meer bij elkaar komen en losser omgaan met de maatregelen.”

Van de mensen met wie je omgaat, vertrouw je erop dat ze het niet hebben

Femke (24), studente neuropsychologie

Sjoerd (27), actief in de creatieve sector en woonachtig in Amsterdam, is iets voorzichtiger dan Femke: “Ik word weleens uitgenodigd voor grote raves, maar daar ga ik vooralsnog niet heen. Ik heb het gevoel dat ik zoiets nu niet moet doen. Dan zie ik mijn vrienden liever bij iemand thuis.” Het is voor hem ook een kwestie van leeftijd: “Als ik hoor over die Nederlandse jongeren in Knokke en Albufeira, dan had ik daar eerlijk gezegd ook tussen kunnen staan als ik die leeftijd had gehad.” Hij houdt wel rekening met een eventuele aanscherping van de maatregelen: “De komende tijd plan ik nog wel genoeg leuke dingen in, met in het achterhoofd dat dit straks misschien niet meer kan, stel dat we binnenkort weer binnen moeten blijven.”

“Ik stel mezelf nu wel de vraag hoe verstandig de borrels en feestjes zijn die we hebben gepland voor de introductieweek van de universiteit.” De 21-jarige geneeskundestudente Lotte uit Leiden snapt dat er maatregelen zijn, maar denkt niet dat je jongeren nog maandenlang in toom kunt houden. “Als je met een groep gaat chillen en biertjes gaat drinken, verspreidt het virus gewoon sneller. Je geeft iedereen toch ook gewoon weer een kus”, geeft zij aan.

Zelf heeft ze het virus onder de leden gehad, hetgeen wel tot een bepaald bewustzijn heeft geleid: “Wat het meest is blijven hangen, is dat mensen twee weken niet bij me in de buurt mochten komen. Die eenzaamheid heeft er wel voor gezorgd dat ik serieuzer ben gaan kijken naar het virus.” Ze denkt echter wel dat de grootste dreiging voorlopig is weggevallen: “De ziekenhuizen zijn inmiddels veel beter voorbereid. Ik werk zelf op de Eerste Hulp en daar nemen we bij iedereen die langskomt een uitgebreide vragenlijst van 25 vragen af. Super irritant, maar het geeft wel aan dat er heel goed wordt gescreend.”

Je geeft iedereen toch ook gewoon weer een kus

Lotte (21), studente geneeskunde

Basismaatregelen zoals het houden van anderhalve meter afstand hanteren ze vooral nog bij oudere mensen. Femke gaat nog steeds niet vaak bij haar ouders langs, maar zowel Sjoerd als Lotte knuffelen hun vader en moeder sinds kort weer. Het vermeende geringe risico op besmettingen maakt dat ook ouders losser omgaan met de adviezen. Femke: “Dan wil ik afstand houden, zegt mijn moeder: ik moet mijn eigen dochter toch gewoon een knuffel kunnen geven?”

Van leeftijdsgenoten verwachten jongeren vooral eigen verantwoordelijkheid. Sjoerd: “Met een hoestje of andere symptomen blijf je gewoon thuis, dat lijkt me niet meer dan logisch.” Peeters vindt dat verstandig. Geen massale evenementen bezoeken, buitenlucht of niet. Een goede hygiëne en respectvol omgaan met ouderen is volgens haar nu vooral van belang. Ze twijfelt of het opleggen van extra beperkende maatregelen werkt: “Een virus kan altijd weer opleven als de omstandigheden daarvoor gunstig zijn, zoals bij een lage weerstand of wanneer het weer kouder wordt.” Ook Sjoerd ziet de maatregelen vooral als symptoombestrijding: “Natuurlijk nemen we onze verantwoordelijkheid als daar een beroep op wordt gedaan, maar het idee dat er zo langzamerhand wel uitzicht moet komen op een vaccin leeft toch ook wel.”

En voor wat betreft de langetermijngevolgen? De geluiden over een economische recessie die vooral jongeren zal raken worden steeds luider. Sjoerd: “Ik behoor wel tot een groep die tussen de wal en het schip dreigt te raken. Er zijn genoeg mensen om me heen die in hun proefperiode zitten en bang zijn dat ze er uitvliegen of mensen die nog geen baan hebben, terwijl bedrijven nu niemand aannemen.” Femke had net promotie gekregen toen de lockdown werd afgekondigd. Haar werkgever ging failliet: “Dat was wel erg kut, ja.” Als studente heeft ze echter nog geen zorgen over de toekomst: “Daar kan ik zelf toch niets aan doen, dat is afwachten.” Lotte deelt die mening: “Ik hoef voor mijn gevoel nog niet echt rekening te houden met die economische gevolgen. Dat lijkt toch nog best ver weg voor mij.”

“Wees als overheid terughoudend met het opleggen van nieuwe langdurige beperkingen voor jongeren”, waarschuwt Peeters: “Symptomen van depressies en burn-outs zijn normaal gesproken al een groot probleem bij deze leeftijdsgroep.” Tel daarbij de hogere kosten voor de zorg en de economie die met deze klachten gepaard gaan op en je kunt je volgens haar afvragen of de negatieve effecten van maatregelen niet zwaarder zullen uitvallen.

Natuurlijk nemen we onze verantwoordelijkheid als daar een beroep op wordt gedaan, maar het idee dat er zo langzamerhand wel uitzicht moet komen op een vaccin leeft toch ook wel

Sjoerd (27), werkzaam in de creatieve sector

Voor Femke heeft corona veel kapotgemaakt. De hele zomer: festivals, op vakantie naar het buitenland, haar oma die ze niet kon bezoeken in het verzorgingstehuis. Dat gevoel zorgt ervoor dat ze nu een streep trekt: “Ik laat mij niet alles afnemen door zo’n virus. Ik wil gewoon mijn vrienden kunnen knuffelen.” Peeters adviseert om het immuunsysteem te versterken en daarmee infecties in te perken. Geen massabijeenkomsten, maar wel samenkomsten die te overzien zijn. “Grijp die zomer aan: hoge temperaturen, luchtvochtigheid, uv-licht en daarmee de opbouw van vitamine D, Het zijn gunstige omstandigheden om een goede humorale en cellulaire immuniteit te ontwikkelen.” Van haar kant tevens nog een stichtelijk advies: “Wees voorzichtig met roken, alcohol en drugs, dat ondermijnt het immuunsysteem.” Met voldoende inzicht onder jongeren zijn allerlei beperkende maatregelen volgens Peeters niet meteen nodig.

Voor een tweede golf zijn Femke en Lotte overigens niet echt bang. Femke twijfelt aan de mate van besmettelijkheid van het virus: “Het is allemaal erg vaag. Dan hoor je weer dat kinderen niet ziek worden, maar het wel kunnen doorgeven. Daar ga ik niet continu rekening mee houden.” Lotte baseert haar mening deels op wat zij in het ziekenhuis meekrijgt: “Ik denk dat die tweede golf wel mee gaat vallen. Het scheelt ook dat het niet meer zo nieuw en eng als eerst is.”

De namen van de jongeren in dit artikel zijn gefingeerd. Hun echte namen zijn bij de redactie bekend.