Koning Willem I liet Nederlands-Indië leegroven. De biseksuele Willem II vierde zijn lusten bot op jonge jongens. En Willem III, ook wel koning Gorilla genoemd, was een potloodventer met een alcohol-probleem en losse handjes. Zo lezen we in Oranje Zwartboek, het nieuwste boek van historicus Gerard Aalders, waarin hij de handel en wandel van de koninklijke familie onder de loep neemt – van Willem I tot en met Willem-Alexander. “Het deed mijn bewondering voor de Oranjes niet stijgen,” zegt de auteur lachend.

In het verleden schreef hij meerdere boeken over het koningshuis, met name over prins Bernhard en zijn schandalen: de Lockheedaffaire, zijn betrokkenheid bij wapenhandel, zijn naziverleden. Het was Aalders die als onderzoeker bij het NIOD het onomstotelijke bewijs vond dat de echtgenoot van Juliana lid was geweest van de NSDAP. Die pijnlijke informatie poogde de prins buiten de publiciteit te houden door de NIOD-directie en premier Kok tegen hem op te zetten. Er werd zelfs geloerd op een vorm van ontslag, vertelt de inmiddels gepensioneerde Aalders, maar hij liet zich niet wegsturen of de mond snoeren. Het spoorde hem juist aan om zich verder in Bernhard vast te bijten. Diens manipulatieve gedrag binnen het NIOD tekende hij vorig jaar op in Het Instituut.

En toen rees de vraag bij Aalders hoe het toch kan dat nog steeds zo’n 65 procent van de Nederlanders voorstander is van het koningshuis. Waarom worden Máxima en Willem-Alexander toegejuicht alsof het popsterren zijn? Waaraan hebben de Oranjes die
sterrenstatus verdiend? Daarvoor bestudeerde hij de levens van de Oranjes van 1814 tot nu, en hij trof naar eigen zeggen ‘een ontluisterende geschiedenis aan’.

Willem III stond qua horkerigheid en dommigheid absoluut aan de top. Hij deed alles om iedereen tegen zich in het harnas te jagen

De lezer krijgt een ware soap opgediend. De ene koning is nog een grotere schuinsmarcheerder, alcoholist en machtswellusteling dan de ander.

“Intriges, overspel, machtsmisbruik, geldzucht; het was aan de orde van de dag. Op schuinsmarcheerdergebied zijn de Oranjes onovertroffen. Daardoor waren ze chantabel. Willem II heeft tonnen aan zwijggeld betaald. Biseksualiteit was destijds strafbaar en hij werd voortdurend afgeperst. Betaalde hij niet, dan zouden er pamfletten verspreid worden waarin zijn schandelijke en onnatuurlijke lusten bloemrijk stonden beschreven. Willem II werd tijdens een nachtelijke wandeling in Den Haag ook eens met de belofte van seks een huis in gelokt, waar vervolgens werd gedreigd om zijn ballen af te snijden als hij niet een aantal geldwissels zou ondertekenen.”

Welke Willem was het ergst?

“Willem III stond qua horkerigheid en dommigheid absoluut aan de top. Hij deed alles om iedereen tegen zich in het harnas te jagen. Het was een vreselijke man en niet vies van jonge meisjes. Hij trouwde op zijn 61ste met de twintigjarige Emma. Hun dochter Wilhelmina had trouwens net zo’n slecht karakter als haar vader.”

Wilhelmina wordt wel gezien als heldhaftig omdat ze na het uitbreken van de oorlog naar Engeland vertrok om het vaderland te redden.

“Ze vluchtte naar Londen en sprak in vijf jaar oorlogstijd nog geen zes uur voor Radio Oranje en maar een paar keer over de jodenvervolging. Wilhelmina had geen benul van de werkelijkheid. Zij was ook dol op gouverneur-generaal Van Heutsz, die ‘de slager van Atjeh’ werd genoemd. Onder zijn leiding zijn aan het eind van de negentiende eeuw 100.000 Indonesiërs, vooral vrouwen en kinderen, over de kling gejaagd, maar Wilhelmina vond dat hij ‘groots werk had verricht’, zoals ze in haar memoires schreef. Tegen het advies van alle ministers onderscheidde ze Van Heutsz op Het Loo met de Militaire Willems-Orde. Ze had geen greintje medelijden met de mensen die in haar naam waren doodgemaakt. Dat mens was totaal wereldvreemd. Ze heeft nooit vriendinnetjes gehad en als ze er een had, moest die ‘mevrouw’ tegen haar zeggen. Dan word je ook een raar mens.”

Ze wilde graag ‘gewoon’ zijn. Totdat ze te lang moest wachten voor een rood stoplicht, zo las ik.

“Toen kreeg haar beveiliger de opdracht om het verkeer te gaan regelen om haar, Hare Majesteit, door te laten en ontstak ze in woede toen de man dat weigerde. Wilhelmina had vaak woedeaanvallen. Het heeft ook lang geduurd voordat er een geschikte huwelijkskandidaat voor haar was gevonden. Dat werd prins Hendrik, en die had echt nergens verstand van, behalve van vrouwen en jonge jongens.”

Als ik nu over de Prins Hendrikkade fiets, denk ik aan een hoerenloper met syfilis.

“Dat hij die geslachtsziekte had, is niet bewezen, maar zeer waarschijnlijk. Onderzoeker Piet de Rooy heeft uitgevogeld dat Wilhelmina, mama Emma en Hendrik geld hebben gedoneerd aan een onderzoek waarvan ze hoopten dat het de genezing van syfilis zou opleveren. Gezien de schraperigheid van de familie moesten ze er toch belang in zien. En het zou de drie, vier miskramen verklaren die Wilhelmina had voordat Juliana werd geboren.”

Emma en Wilhelmina hadden niet bepaald een goede hand in het kiezen van hun dochters’…

“… dekhengsten.” Lacht. “De eerste prioriteit van een koninklijk huis is het in stand houden van de dynastie.”

Bernhard had Juliana snel bezwangerd, maar hij was natuurlijk de ultieme uitvreter.

“Wilhelmina dacht eerst een Zweedse prins aan de haak te hebben. Er waren al boekjes gedrukt over de fantastische toekomst die Juliana en Nederland wachtte. Ik heb een foto van zo’n ‘hoi, hoi, ze gaan trouwen-brochure’ gezien. Maar het huwelijk is afgeketst.”

Bernhard zag zijn kans schoon, die wilde haar schaken.

“Absoluut. Bernhard was stagiair bij IG Farben in Parijs en hoorde van de Nederlandse ambassadeur dat er een huwelijkskandidaat voor Juliana werd gezocht. Toen zij in Igls op wintersport was, sprong Bernhard meteen in zijn auto, al moest hij wel eerst geld lenen voor benzine, zo arm was hij. In Oostenrijk heeft hij zich aan Juliana opgedrongen en indruk gemaakt op Wilhelmina, tegen wie hij vertelde dat hij snel directeur van IG Farben zou worden. Bernhard loog alles aan elkaar, maar door zijn charme kwam hij met alles weg. Wilhelmina had ook haast. Juliana was al 26. Toen zij instemde, was Bernhards kostje gekocht, en dat van zijn moeder Armgard – zij was ook straatarm.”

Ik wist dat Bernhard Juliana had voorgelogen en bedrogen, maar ik begrijp uit je boek dat hij haar ook heeft bestolen. Hij pikte een broche van 250.000 gulden om te verpatsen.

“Hij haalde ook schilderijen uit het depot van Het Loo om die te verduisteren. En hij verkocht het dienblad van de befaamde Russische edelsmid Fabergé dat Wilhelmina voor haar huwelijk had gekregen. Toen dat uitkwam, vergoelijkte Juliana die actie met de woorden: ‘Er was geen plaats meer voor.’ We spreken over een dienblad van 30 centimeter! En ze hadden drie paleizen. Daar krijg ik echt de slappe lach van.”

Waar had Bernhard al die poen voor nodig?

“Tolle Lola, zoals zijn moeder werd genoemd, was van het goede leven. Ze gokte graag op de renbaan. Daarnaast kostte Alexia, zijn buitenechtelijke dochter in Parijs, hem jaarlijks een ton, haar moeder kostte hem 2,5 ton per jaar en zijn Amerikaanse buitenechtelijke dochter Alicia betaalde hij ook een ton. Hij moest dus wel bijklussen. Ik denk dat hij daarom ook steekpenningen aannam van Lockheed en Northrop.”

Hij zal zich thuis hebben gevoeld bij de Oranjes. Je omschrijft ze als een geldbeluste familie.

“Het is een opvallende familietrek. De Oranjes kennen alle wegen naar de belastingparadijzen en alle trucjes om er financieel beter op te worden. Zo verkochten Beatrix’ zussen bijvoorbeeld kunst uit het werkpaleis van Beatrix aan de staat, terwijl die kunst daar gewoon blijft hangen. De Oranjes staan er ook om bekend dat ze geen rekeningen betalen.”

De Oranjes kennen alle wegen naar de belastingparadijzen en alle trucjes om er financieel beter op te worden

Het verhaal gaat dat Haagse winkeliers om die reden snel hun zaak sluiten als Beatrix arriveert.

“Beatrix zou ook een heupoperatie niet betaald hebben, waar ik uit opmaak dat ze niet is verzekerd, maar die verhalen kan ik niet hardmaken, dus die staan niet in mijn boek. Wat ik schrijf, is gebaseerd op deugdelijk archiefmateriaal en voorzien van voetnoten. Een feit is dat Beatrix uit een Europese compensatieregeling bedoeld voor de zielige, kleine olijfboertjes 3700 euro heeft gesleept omdat de oogst van haar olijfgaard in het Italiaanse Tavarnelle door vorst was mislukt. Toen dat uitlekte, beweerde de Rijksvoorlichtingsdienst dat het een vergissing betrof, vervolgens verklaarde de RVD dat die vergoeding was geclaimd uit solidariteit met gedupeerde buurtbewoners.”

Juist.

“Die geldzucht zien we bij koning Willem I. Hij richtte in 1824 de Nederlandse Handel-Maatschappij op om de koloniën, en met name Indonesië, uit te zuigen. Hij heeft er als grootaandeelhouder miljoenen aan verdiend, terwijl er als gevolg van zijn koloniale beleid 200.000 slachtoffers zijn gevallen. Het verbaast me dat in de huidige discussies over slavernij, racisme en vreemdelingenhaat de Oranjes nog steeds buiten schot zijn gebleven. Tot 1848 was de koning nog volledig verantwoordelijk voor zijn daden.”

Ze worden voortdurend buiten schot gehouden, schrijf je.

“Dat is het kwalijke aan de monarchie. Misstanden worden toegedekt, kosten gecamoufleerd en vergoelijkt, de Tweede Kamer voorgelogen. Prinses Christina verkocht een tekening van Rubens en een muntenverzameling die tot het nationaal cultureel erfgoed behoort. Toen een Kamerlid daarnaar vroeg, begon Rutte over ‘privébezit’. Het toverwoord is altijd ‘privé’. Die kunst was nationaal erfgoed.

“Een monarchie werkt rechtsongelijkheid in de hand. Bernhard had in de Lockheedaffaire veroordeeld moeten worden. Maar Den Uyl, destijds premier, was als de dood voor een constitutionele crisis. Juliana had gedreigd om af te treden als Bernhard in de bak belandde en Beatrix dreigde in dat geval geen koningin meer te willen worden. In plaats van een jaar of zes gevangenisstraf – wat corrupte buitenlandse ministers indertijd kregen – werd Bernhard vriendelijk verzocht om zijn uniform niet meer te dragen. Twee jaar later stemde premier Van Agt er, onder aandrang van Bernhards vrienden, alweer mee in dat de prins op de begrafenis van zijn oorlogskameraad Lord Mountbatten zijn uniform toch droeg. Daarna is het nooit meer uitgegaan. Het intussen opgedoken document, waaruit bleek dat het Amerikaanse defensie- en luchtvaart-bedrijf Northrop een ton op Bernhards rekening had gestort, heeft Den Uyl meteen in de brandkast geflikkerd.”

Alsof het niet bestond?

“Ja, want anders zou het wel heel erg worden met die Bernhard. In die ‘gifkast’ belandde ook de geheime ministeriële correspondentie waarin stond dat Bernhard ten onrechte 1 miljoen had gekregen uit de pot met 275 miljoen mark die Nederland van Duitsland had gekregen voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Hij beriep zich op een oud adelrecht, zou recht hebben op 87.000 mark, een bedrag dat hij met creatief tellen wist op te krikken tot een miljoen en hij heeft daar twee jaar zo om gezeurd dat de Duitsers zeiden: ‘Geef hem dat geld in godsnaam.’”

Ongelooflijk.

“Dat lakeiengedrag werd niet alleen tegenover Bernhard vertoond. Vorig jaar onthulde NRC dat de Oranjes al bijna veertig jaar een vergoeding krijgen van drie ton voor het onderhoud van het meubilair, terwijl dat meubilair van de staat is en dus wordt onderhouden door de staat. Dertig jaar was die drie ton onterecht uitgekeerd aan Willem-Alexander en zijn moeder. En dan wordt wel wat gesputterd door Kamerleden, maar niemand vraagt door.

Als Amalia achttien wordt, krijgt ze anderhalf miljoen. Wat moet zo’n snotaap daarmee?

“Het heeft ook weinig zin, want of het nou gaat om de steiger bij zijn Griekse vakantiehuis of het betalen door de staat van de inrichting van zijn privévertrekken in Huis ten Bosch – alles wordt afgedekt door de ministers en door Rutte en zijn ambtenaren. Ze sturen je met kluiten in het riet of Rutte maakt er een grapje van. ‘Snapt u het nog? Nou ik ook niet.’ Klaar. Het is natuurlijk schandalig dat de Tweede Kamer zich zo laat afschepen, maar Kamerleden weten ook dat wie het koningshuis te hard aanpakt, dat moet bezuren bij de verkiezingen.”

Jij moest het als NIOD-onderzoeker bezuren.

“Tot mijn grote verbazing werd niet de man aangepakt die zijn leven lang had gelogen over het lidmaatschap van de NSDAP, maar moest de boodschapper het ontgelden.”

Dat heeft Bernhard geweten.

Vrolijk: “Het heeft me getriggerd om me in Bernhard en in de Oranjes vast te bijten. Dit is mijn zesde boek over het koningshuis.”

Hoe reageert dat koningshuis op je werk?

“Niet, maar mijn boeken worden wel gelezen, weet ik. Toen ik iemand die geregeld in het Koninklijk Huis-archief zit, in mijn dankwoord noemde, werd diegene door de RVD de wacht aangezegd: ‘Ik heb je ergens zien staan, waar ik je niet verwachtte.’” Geamuseerd: “Ik ben wel een beetje trots hoor, dat ik in de gaten word gehouden. Ben ik toch een luisje in de pels van deze ondemocratische instelling. Het is toch te gek voor woorden dat je alleen maar in dat wiegje geboren hoeft te worden en je vervolgens levenslang een gigantisch salaris, riante secundaire voorzieningen en andere privileges hebt. Amalia is de laatste drie weken van 2021 achttien jaar en krijgt daarom 110.000 euro. Vanaf 2022 krijgt ze jaarlijks 1,5 miljoen, totdat ze koningin wordt. Dan krijgt ze, net als haar vader, 1 miljoen en 5,1 miljoen aan onkosten. Die bedragen zijn belastingvrij en woonkosten hebben een koning en koningin niet, dus alles wat ze binnenkrijgen, kan geïnvesteerd worden of de spaarpot in.”

Die wordt weer flink aangevuld. Op Prinsjesdag werd bekend dat Willem-Alexander weer een toelageverhoging krijgt van 5,2 procent, Máxima van 5 procent. Best bizar om hen op het bordes van hun voor 69 miljoen euro verbouwde paleis te zien klappen voor de zorgmedewerkers. Die krijgen eenmalig 1000 euro.

“Alex en Maxima zullen niet denken: we doen het net als iedereen even met wat minder. Ze zouden een voorbeeld kunnen nemen aan de Belgen. Kroonprinses Elisabeth werd vorig jaar achttien jaar, maar heeft – waarschijnlijk op advies van haar ouders – haar ‘dotatie’ geweigerd. Ze vond het te gek om als schoolgaand meisje zo’n enorme smak geld te krijgen. Dat kan Amalia ook doen. Ze heeft ook nog een moeder die zich erop voorstaat dat ze haar dochters krap houdt, omdat ze met geld moeten leren omgaan. Zij, de koningin van de microkredieten, weet natuurlijk precies hoe ze haar dochters het best financieel kan opvoeden. Maar wordt haar dochter achttien, krijgt ze anderhalf miljoen. Weg is je opvoeding. En wat moet zo’n snotaap met anderhalf miljoen?”

Hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert pleit in zijn recent verschenen boek De Koning en de monarchie – Toekomstbestendig? voor een normaal overheidssalaris voor Willem-Alexander en ceremonieel koningschap.

“In dat salaris kan ik me vinden, maar niet in een ceremonieel koningschap, omdat het aan de gekte van het Huis niets zal veranderen. Maar ik snap ook wel dat meer er voorlopig niet in zit. Het advies zal overigens niet worden uitgevoerd. Daar is geen politieke meerderheid voor. De rechtszaak die het Republikeins Genootschap gaat beginnen om de macht van de koning te beperken, maakt – vrees ik – ook geen schijn van kans.”

Hoe komen we ooit van het koningshuis af?

“Als ze ergens ooit over struikelen, is het toch over geld. Dat is hun achilleshiel.”

Maar er zijn al zoveel gedoetjes geweest met en over geld.

“Klopt, en de vergiffenis is altijd groot. Ik heb in dit boek mijn best gedaan om een verklaring te vinden voor de vergevingsgezindheid van de Nederlanders, maar het is me niet gelukt. Ik kan echt helemaal niets noemen wat de Oranjes ons als land hebben opgeleverd. Jij?”

Anekdotes? De koning die Mark Rutte ongegeneerd een rekening van 13.695 euro presenteert omdat die met hem meevloog naar de Bilderbergconferentie in Montreux. Terwijl de staat die privéjet betaalt!

“Tja, zo gaat er iets minder af van het budget van vier ton dat Willem-Alexander jaarlijks kan uitgeven aan privéjets.” Gelach. “Het levert mooie verhalen op, maar wel tegen een hoge prijs.”

Wat kosten de Oranjes de Nederlandse staat?

“De officiële lezing is 45,7 miljoen, maar naar de daadwerkelijke kosten van het koningshuis blijft het gissen. De onkosten zijn bewust verspreid over diverse departementen om het totaalbedrag te verdoezelen. Het Republikeins Genootschap kwam in 2018, na twee jaar onderzoek, tot de slotsom dat de Oranjes jaarlijks 345,5 miljoen euro kosten. En wat doen ze nou eigenlijk?”

Nou?

“Willem-Alexander moet ministers beëdigen en ontslaan. Daar is hij eens in de vier jaar tien minuten mee bezig. Hij is voorzitter van de Raad van State, maar daar komt hij nooit. Hij moet wetten ondertekenen, maar hoeft ze niet te lezen. Stel dat hij jaarlijks 3500 wetten en algemene maatregelen van bestuur tekent, en stel dat zo’n handtekening zetten 10 seconden duurt; dan is hij daar dus nog geen tien uur per jaar mee bezig. De werkbezoeken zijn vrijwillig, zijn reisjes ook, dus hij kan een land uitkiezen dat hij leuk vindt en dan gaat Buitenlandse Zaken die reis voor hem regelen.”

Er wordt wel beweerd dat de handelsmissies van het koningshuis veel geld opleveren.

“Absoluut onzin! Wat tijdens die reisjes gebeurt, is in het bijzijn van het koninklijk paar een contract ondertekenen dat allang is voorbereid. Als het miljoenencontracten zijn, moet dat doorgenomen worden door een batterij aan juristen. De suggestie dat bedrijven na een leuke glimlach van Alex en Máxima en masse ter plekke door de knieën gaan is een mythe die ooit de wereld in geholpen is door het NOS Journaal, de stut- en steun-pilaar van het koningshuis. Er is niets bekend over wat die handelsreizen opbrengen. Maar reken erop dat als die cijfers er waren en positief waren, de RVD die op een prominente plek op haar site zou publiceren.

Het Republikeins Genootschap kwam in 2018, na twee jaar onderzoek, tot de slotsom dat de Oranjes jaarlijks 345,5 miljoen euro kosten

“Ik heb uitgezocht wat de Bernhards reizen hebben opgeleverd die hij midden jaren vijftig naar Zuid-Amerika maakte. Hij kwam daar vaak omdat hij dol was op Zuid-Amerikaanse meiden. Ik heb de export-cijfers van de door hem bezochte landen bekeken en vergeleken, van vijf jaar voor zijn komst tot vijf jaar na zijn laatste reis. Wat denk je? Geen enkele rimpeling in de statistiek te bekennen. Niks. Zijn reizen hebben alleen een hoop geld gekost, want Bernhard wilde – waarschijnlijk om indruk te maken op de dames – zelf komen aanvliegen. Omdat het regeringtoestel niet geschikt was voor zulke lange afstanden, moest het eerst gedemonteerd op een vliegdekschip naar Suriname worden vervoerd. Kosten: 125.000 gulden. Toen al.”

De enige die nauwelijks voorbijkomt in je boek is prins Claus. Was hij de enige die deugde?

“Dat zou je daaruit kunnen concluderen, maar daar zou je je ook heel erg in kunnen vergissen.” Lachend: “Dat is een cliffhanger.”

Toe…

“Ik weet vrij veel van hem, maar ik heb geen bewijs, dus ik kan er beter niets over zeggen, want dan wordt het roddel.”

Ik berg mijn pen op, oké?

“Oké.”