Zwarte Piet was nooit een slaaf
Volgens activisten komt Zwarte Piet voort uit de racistische Amerikaanse blackface-traditie. Maar zijn wortels zijn veel ouder: door heel Europa heeft Sint-Nicolaas zwart geschminkte knechten, die wellicht teruggaan op een prehistorische sjamanistische traditie. Een verhandeling.
Zesendertig jaar geleden schreef ik in – toen nog – de Haagse Post een artikel over het ‘Oude Sinterklaasfeest’ van Ameland, dat nogal afweek van dat op het vasteland. Groepen identiek vermomde mannen praatten er elke 5de december vlak na zonsondergang opeens met verdraaide stemmen, gromden, bliezen op koehoorns, hielden krachtmetingen op straat en lieten vrouwen in cafés en huizen over stokken springen. In diezelfde periode las ik in vooroorlogse ‘volkskundige’ boeken dat dergelijke inheemse Sinterklaas- en aanverwante riten in heel Europa voorkwamen en besloot ik rond 5 december door Europa te reizen, hoewel mijn dochtertje nog ‘geloofde’.
Er ging een fascinerende wereld voor me open van winterrituelen met veel gemeenschappelijke kenmerken. Ze vonden na zonsondergang plaats, er werd met een roe geslagen en kinderen dreigden te worden ontvoerd in een zak of mand. Nergens ging een Sint met een paard over het dak; wel was men in vrijwel elk Europees land vermomd, draaide het om vrouwen, sprak men met verdraaide stem en was men zwart gemaakt met roet. De deelnemers, voornamelijk jongemannen, droegen vaak geweien, hoorns, zwijnen- of berenkoppen boven hun zwarte gezichten. Kracht- en jachtdieren die in de prehistorie van levensbelang waren. Ze leken op wezens uit de andere wereld.
Paywall
Wilt u dit artikel lezen? Word abonnee, vanaf slechts 5 euro per maand.
Lees onbeperkt premium artikelen met een digitaal abonnement.
Kies een lidmaatschap
