De Nabeschouwing van het RTL-debat: Barstjes bij Rutte & Wilders komt weg met Zwarte Piet
In samenwerking met ProDemos en Stemwijzer brengt HP/De Tijd deze verkiezingsmaand De Nabeschouwing. Kemal Rijken, Annemarie Walter, Huub Bellemakers, Kim van Keken en Ton F. Van Dijk duiden het tweede lijsttrekkersdebat: het RTL-debat.
Naast gebruikelijke thema’s zoals zorg, diversiteit, klimaat, economie en onderwijs, was er in het bijzonder aandacht voor de weg uit de coronacrisis. Het was een avond met een negatieve rol voor debatleider Frits Wester, die onevenredig (overwegend vrouwelijke) lijsttrekkers onderbrak. “Speelde Frits Wester de ster in zijn eigen show?” vragen de panelleden zich af. Bovendien joeg Klaver (GroenLinks) heel voetbalminnend Nederland tegen zich in het harnas door de verkeerde bondscoach te gebruiken in een van zijn ingestudeerde tirades: “Kiest Koeman enkel witte voetballers komend EK, dan hebben we deze zomer ook geen kans.” Wilders (PVV) zag de weer kans schoon Zwarte Piet als symbool te gebruiken in het diversiteitsdebat. Marijnissen (SP) benoemde treffend de clash tussen Hoekstra en Rutte als wanvertoning van “twee rechtse consultants.”
Meer dan bij het NPO Radio 1-debat stond het overtuigen van het grote publiek centraal. Om de haverklap gebruikten de lijsttrekkers familieleden om stellingen persoonlijk te maken. Een-op-een debatten tussen lijsttrekkers en teleurgestelde kiezers wakkerden de spanning aan waar RTL overduidelijk naar op zoek was. Annemarie Walter, expert negatieve campagnevoering: “Het zegt veel over de lijsttrekkers hoe ze hiermee omgingen.” Rutte (VVD) werd geconfronteerd met een gedupeerde van de Toeslagenaffaire en kreeg het opvallend lastig. Het kenmerkt een toenemende groep Nederlanders die zich niet gehoord voelt na tien jaar Rutte. Afspraken voor werkbezoeken werden publiekelijk gemaakt. Kaag (D66) gaat langs bij de boeren, al sloeg Wilders (PVV) een uitnodiging tot thee en couscous af: “Laat die couscous maar achterwege.”
In de tweede editie van de Nabeschouwing was ditmaal bijzondere aandacht voor negatieve campagnevoering. Het optreden van Klaver (GroenLinks) viel op. Hij zocht naar verbondenheid, maar tegelijkertijd viel hij anderen fel aan met ingestudeerde spreuken zoals “de fata morgana van kerncentrales.” Annemarie Walter: “Weinig tutoyeren, veel interrumperen: het kenmerkt de verruwing van het debat, ook zichtbaar in de omgang tussen burgers en politici.” Dat Kaag (D66) ondersneeuwde, mag dan ook geen verrassing heten. Ton F. van Dijk, journalist HP/De Tijd: “Terwijl anderen overgingen tot schreeuwerige oneliners, bleef zij veelal bij de inhoud. Ze is authentiek, maar mist politieke behendigheid.”
