Een groot deel van gezonde Nederlandse volwassenen en kinderen draagt al ruim zes maanden op regelmatige basis een (niet)-medisch mondkapje. Een niet te onderschatten aantal mensen draagt zo’n kapje de hele dag – denk bijvoorbeeld aan kappers en aan winkelpersoneel. In eerste instantie was het dragen van een mondkapje alleen verplicht in het openbaar vervoer. Later werden zorgorganisaties, scholen, winkels en openbare gebouwen toegevoegd. Ook nu het aantal ic-bedden is afgeschaald naar het niveau van voor de coronacrisis, het aantal positieve testen iedere week daalt en de meest kwetsbare groepen gevaccineerd zijn, blijft het verplicht dragen van een mondkapje in openbare ruimten gehandhaafd.

De Tijdelijke Wet Maatregelen Covid-19, waaronder de mondkapjesplicht valt, was geldig tot 1 juni 2021, maar blijkt verlengd te worden zonder besluit in de Tweede Kamer. Minister De Jonge heeft op 30 mei 2021 in RTL Nieuws aangegeven dat de mondkapjesplicht, evenals het houden van anderhalve meter afstand en regelmatig handen wassen, tot 1 september 2021 gehandhaafd blijft. Een begrijpelijke verklaring ontbreekt. 

In Nederland is het nut van het dragen van een (niet)-medisch mondkapje door gezonde mensen in 2020 lange tijd ter discussie gesteld. Er was te weinig wetenschappelijke onderbouwing en het dragen van mondkapjes kon leiden tot schijnveiligheid, zo luidde viermaal het advies van prof. dr. Jaap van Dissel in de Tweede Kamer. De reden waarom Nederland uiteindelijk besluit tot het invoeren van de wet is een politieke keuze. Nadat de NOS en andere media eind september het bericht verspreidden: ‘Amerikaanse topdokter Fauci raadt Nederlanders aan mondkapjes te dragen’, nam de roep om een mondkapjesplicht in Nederland toe. Het AD schrijft in het artikel van 13 oktober 2020: ‘Hoe Jaap van Dissel zijn heldenstatus verloor van nationale reddingsboei naar kop van jut’. In de samenleving ontstond een dynamiek waardoor het kabinet zei: laten we het toch maar doen, onder het mom: ‘Ook al draagt het niet veel bij, alle beetjes helpen’.

Er was te weinig wetenschappelijke onderbouwing en het dragen van mondkapjes kon leiden tot schijnveiligheid, zo luidde viermaal het advies van prof. dr. Jaap van Dissel in de Tweede Kamer

De (niet)-medische mondkapjes zijn het meest betwiste symbool geworden in de strijd tegen het SARS-CoV-2-virus en de ziekte Covid-19. Het mondkapje symboliseert het coronavirus dat op de hoogste rang van de medische en politieke agenda staat. Het is een talisman geworden om je veiliger te voelen en de angst te verminderen om besmet te worden: een controlemechanisme. ‘Wanneer ik een mondkapje draag, word ik niet ziek’, is de gedachte. 

Naast het feit dat er tot op heden geen onomstotelijk wetenschappelijk bewijs is geleverd dat (niet)-medische mondkapjes de overdracht van een virus tegen kunnen houden, is het SARS-CoV-2-virus een seizoensgebonden virus. De infectie-fataliteitsratio (0,15 %) van SARS-CoV-2 ligt in de orde van grootte van die van een griepvirus (0,10 %). Het toenemend aantal wetenschappelijke artikelen dat de grote schade voor mens en milieu door het gebruik van mondkapjes aantonen, wordt door de Nederlandse overheid volledig genegeerd. Ethische afwegingen ontbreken, terwijl het gebruik van de mondkapjes schadelijke effecten kan hebben voor mens en milieu.

Dagelijks worden wereldwijd 3,4 miljard wegwerpmondkapjes gebruikt die schadelijke effecten bevatten voor mens en milieu. Bij onderzoek van de mondkapjes zijn toxische stoffen, kankerverwekkende stoffen en zware metalen aangetroffen. De wegwerpmondkapjes, die voor 85% geproduceerd worden in China, worden nauwelijks gecontroleerd. Een toenemend aantal gerenommeerde onderzoekers spreekt zich uit over de milieuschade van de wegwerpmondkapjes: de afbraak van de gedurende het afgelopen jaar in het milieu belandde gevaarlijke stoffen en plastic (door mondkapjes) zal circa 450 jaar in beslag nemen.

Bij onderzoek van de mondkapjes zijn toxische stoffen, kankerverwekkende stoffen en zware metalen aangetroffen

Er is al aangetoond dat plastics en andere toxische stoffen die in het milieu terechtkomen de vruchtbaarheid van mens en dier kunnen beïnvloeden met als gevolg een verminderde vruchtbaarheid. Bij ongewijzigd beleid kan het zijn dat een natuurlijke bevruchting in 2045 bij de mens niet langer mogelijk is, schreef professor Swan in haar recent verschenen boek Count Down. Hoe schadelijke stoffen, nanodeeltjes en biociden, kinderen, mens, dier en plant beïnvloeden, is voorafgaand aan het besluit tot de wet mondkapjesplicht niet onderzocht, terwijl aan de hand van toen reeds bestaande peer reviewed wetenschappelijke literatuur over de gevolgen van het dragen van mondkapjes bij zorgpersoneel conclusies getrokken kunnen worden over de schadelijkheid voor de gezondheid. Een toename van infecties en chronische ziekten is mogelijk. 

In vele landen en ook in Nederland worden rechtszaken aangespannen tegen het verplicht dragen van mondkapjes op scholen en door gezonde burgers in de samenleving. Een toenemend aantal rechters beginnen de onzin en het gevaar van het langdurig dragen van mondkapjes te erkennen, waardoor scholen en hele districten per direct vrijgesteld worden van de mondkapjesplicht. Zwitserland, Portugal en Duitsland zijn daar voorbeelden van. Zo oordeelde de rechter in het Duitse District Court in Weinheim in april jl. na het horen van twee experts dat de mondkapjesplicht ongrondwettig en nutteloos is. De rechtbank hoorde psycholoog professor Christof Kuhbandner, die concludeerde dat mondkapjes voor kinderen een significante bedreiging vormen voor hun fysiek en mentale welzijn en hun algemene ontwikkeling door verstoring van de non verbale communicatie. Tevens waarschuwde hij voor het ontstaan van een ‘maskermond’, kenmerkend door tandbederf, slechte adem en ontsteking van het tandvlees. Voor de effectiviteit van de mondkapjes werd prof. dr. Ines Kappstein gehoord. Zij stelde tijdens de rechtszaak: “Er is geen bewijs dat verschillende typen mondkapjes het risico op infectie met het SARS-CoV-2-virus significant kunnen verminderen.” 

In augustus 2008 bracht de National Institute of Infectious Diseases, waarvan dr. Fauci algemeen directeur is, een bericht naar buiten dat de meeste mensen tijdens de influenza-pandemie in 1918 zijn overleden aan een bacteriële pneumonie. Wetenschappers concludeerden dat het dragen van mondkapjes de duur van de pandemie onnodig verlengd kon hebben. Ook tijdens de huidige pandemie met het SARS-CoV-2-virus blijken bacteriële co-infecties een rol te spelen. Jongeren met een door Staphyloccus aureus veroorzaakte pneumonie, wat zelden voorkomt op die leeftijd, zijn op de intensive care beland. Eveneens opmerkelijk is dat na een jaar ervaring met Covid-19 voor het eerst bij 25 procent van de covid-patiënten op de ic zwartschimmel werd aangetoond. Doorgaans wordt deze infectie, die dodelijk kan zijn, aangetroffen bij mensen met een ernstig verstoorde afweer. Een mogelijke oorzaak wordt gezocht in het gebruik van dexamethason. De rol van langdurig gebruik en niet schone mondkapjes met een verzwakt immuunsysteem verdient in bovengenoemde context aandacht. Evenals de mogelijkheid van toenemend tandbederf in relatie tot hart- en vaatziekten, blijvende neurologische schade door verminderde zuurstof aanvoer en het vergroten van een risico op longkanker door lagere luchtweg-dysbiose. Het dragen van mondkapjes bij hogere temperaturen en hogere luchtvochtigheid kan leiden tot dehydratie, versnelde hartslag en andere hitte gerelateerde problematiek.

Een toenemend aantal rechters beginnen de onzin en het gevaar van het langdurig dragen van mondkapjes te erkennen, waardoor scholen en hele districten per direct vrijgesteld worden van de mondkapjesplicht

Het is tijd voor een herbezinning op het huidig gedragsexperiment en de wet mondkapjesplicht per direct in te trekken. Een gedragsexperiment met schadelijke gevolgen op fysiek en mentaal niveau en mogelijk fatale gevolgen is niet te verantwoorden. Meerdere wetenschappelijke studies en andere analyses hebben herhaaldelijk aangetoond dat het dragen van mondkapjes de verspreiding van het virus niet verminderen. Mensen die geen klachten hebben maar wel een positieve PCR-test krijgen, blijken zelden een besmettelijk virus te verspreiden. De belangrijkste preventie voor Covid-19 is bij klachten thuisblijven en het versterken van het immuunsysteem. De overheid en politiek doen er beter aan in het al dan niet gebruik van interventies voor de gezondheid voorafgaand vanuit een multidisciplinaire perspectief een kosten-risico-baten-analyse te maken. De mogelijk te verwachten schadelijke effecten op de lange termijn mogen daar niet in ontbreken.