Journalistiek is een ingewikkeld vak dat veel dilemma’s met zich mee brengt. Zo ook deze keer. Wat is er aan de hand? Ik kreeg van een betrouwbare bron een filmpje dat wordt gedeeld in één of meerdere appgroepen, die zijn gelieerd aan Forum voor Democratie.

U weet wel: dezelfde gremia waar ik al eerder over heb bericht toen ik schreef over racistische en anti-semitische apps van Forum-jongeren. Een verhaal dat nogal wat los maakte en dat leidde tot een intern onderzoek bij de FVD en zelfs tot royementen van jeugdleden die over de schreef waren gegaan.

Nu is er dus een video die is verspreid en die de nodige vragen oproept. We zien Kamerlid Freek Jansen op een schietbaan kogels afvuren met wat vermoedelijk een semi-automatisch wapen is.

Een vervelend beeld voor een Tweede Kamerlid, zeker nu er net een journalist is neergeschoten op klaarlichte dag en vuurwapenverheerlijking onder bepaalde groepen jongeren wordt gezien als een significant probleem in ons land.

Het beeld is op het eerste oog brisant, zeker omdat Freek Jansen schiet op menselijke afbeeldingen. Een korte rondgang langs Nederlandse schietclubs leert dan ook dat de beelden waarschijnlijk niet zijn gemaakt op een schietbaan in ons land.

Door Nederlandse sportschutters wordt alleen geschoten op zogenoemde ‘targets’ en niet op ‘menselijke silhouetten’ zoals die we zien in de video van een schietende Jansen.

Directeur Sander Duisterhof van de KNSA, de Koninklijke Schietsport Associatie, zegt daarover in een reactie: “Er wordt in het verband van de schietsport in Nederland uitsluitend op abstracte doelen geschoten. Dus: papieren schietschijven met ringen van 1 tot en met 10, of op kleiduiven. Het schieten op afbeeldingen van mensen of dieren vindt de KNSA ongewenst en is ook in strijd met onze certificeringsvoorwaarden.”

Het schieten op afbeeldingen van mensen of dieren vindt de KNSA ongewenst en is ook in strijd met onze certificeringsvoorwaarden

Er wordt dus in kringen van de FvD een video verspreid van een gekozen volksvertegenwoordiger in een situatie die qua politieke beeldvorming op het eerste én tweede gezicht niet prettig oogt. Te zien is hoe Jansen snel repeterend kogels afvuurt met een wapen dat er net zo dodelijk uitziet als het op de video klinkt.

Het bezoekje aan de schietbaan zal vermoedelijk in het buitenland hebben plaatsgevonden, want in ons land wordt om ethische redenen niet op menselijke afbeeldingen geschoten. Kennelijk is het Kamerlid op dit punt minder fijngevoelig of zich niet bewust van dit ethische aspect.

Ik vraag Robin de Keijzer, woordvoerder van Forum voor Democratie, waar het bezoekje aan de schietbaan heeft plaatsgevonden. In eerste instantie reageert ze afhoudend op een verzoek om even te bellen: “Nee sorry ben aan het klussen, waar belt u voor?”

Pas nadat ik via WhatsApp een foto stuur van JFvD-bestuurslid Massimo Etalle, die op dezelfde schietbaan is genomen, krijg ik antwoord op de vraag waar dit plaatsvond en wanneer dat was. De Keijzer: “Ah ja dat was 4 jaar geleden toen we een conferentie hadden in polen, was leuk!”

Ah ja dat was 4 jaar geleden toen we een conferentie hadden in polen, was leuk!

In 2017 bracht het JFvD-bestuur onder leiding van – nu Kamerlid – Freek Jansen een werkbezoek aan Polen. Tijdens dat ‘uitje’ is een bezoek gebracht aan een schietbaan en daar schoot Jansen een magazijn leeg op een menselijk silhouet.

Maar daar blijft het niet bij. Terwijl Jansen de trekker vele malen overhaalt en de kogels de menselijke afbeelding doorboren, gebeurt er iets opmerkelijks. Op de achtergrond klinkt de stem van één van de leden van het JFvD gezelschap, die hem ogenschijnlijk enthousiast aanmoedigt. Tussen de doffe knallen door en na enkele keren luisteren horen we eerst iemand zeggen: “Frekie!”

En dan komt het: Daarna horen we na een aantal keren aandachtig luisteren luid en duidelijk de naam van minister-president Mark Rutte vallen.

Iemand die achter Freek staat, terwijl deze het doel onder vuur neemt en die we alleen kunnen horen, zegt: “Freek schiet Mark Rutte aan….” Wat erop volgt is onverstaanbaar omdat Jansen precies op dat moment afdrukt en een luide knal ervoor zorgt dat de rest van de zin onverstaanbaar is.

Er circuleert dus een filmpje binnen Forum voor Democratie dat is gedeeld in tenminste één aan de partij of diens leden gelieerde appgroep, waarin niet alleen te zien is hoe een Kamerlid van de partij in 2017 met een semi-automatisch wapen vuurt op een menselijk silhouet, maar waarbij ook de naam van premier Mark Rutte valt.

En dat maakt het brisant, zo oordelen ook collega’s die ik het filmpje in vertrouwen laat zien. “Dit is dodelijk,” zo luidt de reactie van twee bekende Forum-watchers.

“Dit is dodelijk,” zo luidt de reactie van twee bekende Forum-watchers

Dan kan zo zijn, maar is dat ook feitelijk zo, vraag ik me af. Immers: Jansen is dan misschien een keer op een schietbaan geweest met zijn JFVD-bestuur, maar of dit eenmalig was of vaker gebeurt weten we niet. Of hij wapens verheerlijkt ook niet. En tenslotte: Jansen draagt op de video een gehoorbeschermer, waardoor het aannemelijk is dat hij op dat moment niet hoorde wat er door een van zijn collega’s werd gezegd over Mark Rutte.

Op z’n best een foute grap, die je overigens op een Nederlandse schietbaan niet hoeft te maken. “Dan word je meteen buiten de deur gezet en raak je je lidmaatschap bij ons kwijt,” zegt de schietbaaneigenaar, die ik raadpleeg. Een foute grap op de schietbaan is dus een doodzonde, zo blijkt.

“Jansen heeft de verwijzing naar Mark Rutte niet gehoord” is echter geen afdoende verdediging in deze zaak. Immers een video-opname van het incident circuleert in FVD-kringen. Wat deed Jansen toen hij hiervan kennisnam en hoorde wat er over de premier werd gezegd, terwijl hij kogels afvuurde op een menselijke afbeelding? Greep hij in?

Ik besluit hem via WhatsApp een aantal vragen voor te leggen. De blauwe vinkjes verraden dat hij deze gelezen heeft. Ik vraag onder meer over het bezoekje aan de schietbaan in Polen: “Klopt het dat hiervan een video-opname is gemaakt, waarop te horen is dat een van de aanwezigen zegt dat u op Mark Rutte schiet? Wat vindt u hier als Kamerlid van? Wat heeft u gedaan toen u kennisnam van het filmpje met betrekking tot deze persoon?”

Het antwoord van Jansen komt niet veel later via partijwoordvoerster Robin de Keijzer, die spreekt van ‘belachelijke vragen’ waar FvD ‘uiteraard’ niet op in gaat. En: “Verder gaat het je niks aan wat mensen wel en niet in hun vrije tijd doen.”

Verder gaat het je niks aan wat mensen wel en niet in hun vrije tijd doen

Een Kamerlid dat kennis heeft van een filmpje dat wordt gedeeld en waarop hij met een semi-automatisch wapen schiet op een menselijke afbeelding en waarbij op datzelfde moment de naam van de premier valt, is volgens de FvD dus een ‘privézaak’. 

Directeur Duisterhof van de KNSA, die het filmpje op verzoek van HP/De Tijd bekeken heeft, noemt het ‘misselijkmakend’: “Wij kennen de heer Jansen niet, maar hoe dan ook is het schieten op menselijke afbeeldingen ongewenst, en de opmerking van één van de omstanders inzake onze minister-president vinden wij misselijkmakend.”

De originele video duurt 34 seconden. Het filmpje dat wij publiceren is door ons ingekort, er is twaalf seconden schieten uitgeknipt, en voorzien van ondertiteling. Aan de strekking van de video is niets veranderd.