In Satricum is het einde zoek: ‘Ik weet meestal wel waar ik moet beginnen, maar waar ik moet eindigen is wat lastiger’
Ongeveer zestig kilometer buiten Rome ligt Satricum, een pre-Romeinse stad die veertig hectare huidige landbouwgrond beslaat. Deze verborgen parel wordt al meer dan veertig zomers onderzocht door een groep Nederlandse archeologen. Marijke Gnade, archeologe en bijzonder hoogleraar aan de UvA, geeft een rondleiding over het terrein. “Alles wat je in Rome vindt, vind je hier ook. Qua historische ontwikkeling is Satricum het kleine Rome.”
In de luwte van de Italiaanse hoofdstad Rome, ongeveer zestig kilometer zuidwaarts, nabij provinciesteden Anzio en Latina, bevinden zich opgravingen die met recht een Nederlandse archeologische enclave genoemd kunnen worden. Satricum is een pre-Romeinse stad die maar liefst veertig hectare huidige landbouwgrond beslaat. Sinds 1977 is de historische plek het decor van een jaarlijks terugkerend tafereel. Dan arriveert in juli, gelijktijdig met de zomerse hittegolven, een groep Nederlandse archeologen en studenten om het uitgestrekte gebied stukje bij beetje te ontdekken. Het is een unieke reis door de tijd die al veel bijzondere vondsten en historische dwarsverbanden heeft opgeleverd. In de snikhete zon vertoeven Nederlandse studenten, aangevoerd door vooraanstaand Nederlands archeologe Marijke Gnade van de Universiteit van Amsterdam, in de door wijnvelden omgeven ruïnes, zoekend naar sporen van de verschillende beschavingen die zich hier door de geschiedenis heen gevestigd hebben. Gnade: “Satricum is het langstlopende Nederlandse project dat gezien de hoeveelheid bijzondere vondsten en de continuïteit internationaal gerenommeerd is.”
Het is een bijzonder aangezicht. Arriverend in Borgo Le Ferriere, zoals veel dorpjes in de provincie Latium een slapend Italiaans gehucht, doet niets vermoeden dat vlakbij het dorpscafé de resten liggen van onder meer een gigantische Romeinse villa en een tempel gewijd aan Mater Matuta, godin van het beginnende leven. Te midden van de vele wijngaarden van Casale del Giglio, eigendom van de invloedrijke familie Santarelli, die zich hier in de jaren 60 vestigde, bevindt zich een intrigerende erfenis van ruim 2000 jaar geschiedenis. Gnade: “Alles wat je in Rome vindt, vind je hier ook. Qua historische ontwikkeling is Satricum het kleine Rome.” Het gebied begon indertijd als kleine hutten nederzetting van de Latijnse bevolking, groeide in de archaïsche periode uit tot een omvangrijke stad en werd hierna door zijn gunstige ligging veroverd en bevolkt door de roemruchte Volsken. In de Romeinse tijd raakte de stad in verval, omdat het na opening van de koningin der wegen, de Via Appia Antica, niet langer een belangrijk knooppunt was. Er werd een Romeinse villa gebouwd, waar een rijke Romein zijn optrek had. In de Middeleeuwen werd de in verval geraakte villa gebruikt als begraafplaats en verdween de Romeinse pracht en praal in kalkovens. Gedurende de Tweede Wereldoorlog dienden diezelfde ruïnes als basis voor de Amerikanen die landden gedurende de geallieerde invasie van Anzio.
Paywall
Wilt u dit artikel lezen? Word abonnee, vanaf slechts 5 euro per maand.
Lees onbeperkt premium artikelen met een digitaal abonnement.
Kies een lidmaatschap
