Racepaarden die gewend zijn om altijd te winnen, maken na een verloren wedstrijd alsnog een rondje van victorie. De manier waarop Nederland zich verbeeldde dat het geen kwaad kan om alles wat we nodig hebben van de andere kant van de wereld te halen omdat de mensen daar voor hongerlonen werken, is een illusie als die van die racepaarden. Deze corona-tijd laat zien dat we met onze kenniseconomie en onze dienstensector jaar in jaar uit veranderd zijn in een ontwikkelingsland dat om simpele spullen moet smeken om de onderdanen niet dood zien te gaan. 

Het was afgelopen woensdag groot nieuws toen een vrachtvliegtuig met een lading met tachtigduizend mondkapjes uit China op Schiphol landde. De Chinezen hadden de mondkapjes gedoneerd aan ons omdat we zo in nood verkeren. In grote vreugde werden de pallets in ontvangst genomen, de Chinezen hartelijk bedankt en met zijn allen blij in de camera’s gekeken. In het heetst van de corona-strijd ziet men het wellicht niet in, maar die gratis lading met mondkapjes is de spiegel die ons wordt voorgehouden; voor zoiets simpels als mondkapjes moet Nederland de hand ophouden bij een buitenlandse mogendheid die onze democratische open maatschappij liever vandaag dan morgen de nek omdraait.  

De komst van de mondkapjes is dezelfde soort ontwikkelingshulp als de opening van een waterput in een behoeftig Afrikaans dorp. Wat onze eigen geschiedenis betreft kunnen we nu wel zeggen dat Nederland na tachtig jaar kennis heeft gemaakt met een nieuwe vorm van de Marshallhulp.

De komst van de mondkapjes is dezelfde soort ontwikkelingshulp als de opening van een waterput in een behoeftig Afrikaans dorp.

We wisten al maanden dat het virus deze kant opkwam, maar blijken niet in staat te zijn geweest om het materiaal dat van levensbelang is bij deze epidemie op eigen grond te produceren. In de jacht naar mondkapjes, testkits en beademingsapparatuur kon men niet anders dan bij de fabrieken in verre landen aankloppen en naar het blijkt met lege handen rechtsomkeert maken. 

Hoe ging het dan met landen die hun economieën wel op de maakindustrie laten draaien? Zuid-Korea bijvoorbeeld; daar is een nationale strategie ontwikkeld voor tijden van een epidemie. Zodra het nieuws over het coronavirus in China bekend werd, kregen de vier grootste farmaceutische bedrijven geld en bevoegdheid om in razend tempo testkits te ontwikkelen. Dat leverde per week 140 duizend van die apparaten op. Iedere dag hebben ze twintigduizend burgers op het virus kunnen testen. 

Om dit beleid te onderbouwen hebben ze 96 laboratoria gesticht. Ze hebben de mensen op scholen, in hun huizen, in hun auto’s getest. Iedere persoon die positief was getest werd in huisisolatie gezet. Dankzij dit alles heeft Zuid-Korea een veel betere grip op de situatie. Belangrijk ook: ze hebben niet zitten duimen voor apparatuur uit het buitenland. Want, alle medische apparatuur rolde in hun eigen fabrieken van de band.     

We hebben nog veel geld, dat is geen punt van discussie. Als continent hebben we dankzij het vooruitgangsdenken van de generaties voor ons een grote voorsprong op de rest van de wereld. De mooie steden, het vrije klimaat, de democratische processen doen onze bankrekeningen wat we ook doen uitpuilen. Er is zoveel geld dat in een land als Nederland haast niets meer fysieks wordt geproduceerd en een miljoen zzp’ers rond komt door de andere miljoen zzp’ers te adviseren over burn-outs, het spirituele leven, relatieproblemen enzovoort. 

Er is zoveel geld dat in een land als Nederland haast niets meer fysieks wordt geproduceerd en een miljoen zzp’ers rond komt door de andere miljoen zzp’ers te adviseren over burn-outs, het spirituele leven, relatieproblemen enzovoort.

Maar als het er op aan komt, wanneer we dus de uitbraak van een levensbedreigende ziekte moeten zien te beteugelen, dan heb je niets aan het geld en aan de miljoen adviseurs in de dienstverlening. In de week dat corona kwam, zat men hier met de handen in het haar, met de bittere constatering dat Nederland niet meer beschikt over fabrieken waar de benodigde spullen gemaakt kunnen worden. En dat Nederland niet meer de mensen heeft die ingezet kunnen worden in dat soort industriële processen. 

De industriële revolutie kwam in de achttiende eeuw, niet alleen om een de economie van Europa naar duizelingwekkende hoogtes te stuwen, maar ook om de mensen van Europa te transformeren naar volkeren die in de systematiek van de geoliede machine in de fabriek de moeilijke processen van de nieuwe tijd kunnen trotseren. Het effect van een gemeenschap met een echte industrie zag je terug in de coronacrisis in Zuid-Korea. Zoals de mensen daar gemobiliseerd zijn om deze ramp het hoofd te bieden, dat is voor het Nederlandse volk niet meer weggelegd.   

Als paarden die gewend zijn om te winnen, lopen we rondjes van de valse zege.

Derhalve, geen betere les dan dit coronavirus. Al meer dan dertig jaar staan we toe dat onze mensen niet deel hoeven te nemen aan de productie van echte spullen. Als paarden die gewend zijn om te winnen, lopen we rondjes van de valse zege. Maar het is tijd om wakker te worden. Deze week hebben we die tachtigduizend mondkapjes gekregen van China. Maar wat als ze die niet meer sturen? Wat als ze de rolstoelen, de fietsen, de auto’s, de deurknoppen, de deuren, het gedrukte papier, de medicijnen en al het andere niet meer sturen? Het is tegenwoordig aan hen om ons pillen voor de hoofdpijn te sturen. Ook voor de poeder voor zelfmoord zijn we afhankelijk van de fabrieken elders in de wereld.

Word lid van HP/De Tijd