Kan het nóg treuriger: het Boekenbal wordt gehouden in de Escape. Zelfs al in de jaren tachtig meed iedere fatsoenlijke Amsterdammer deze ranzige ballentent als de tering, de aids én de tyfus. 

Daar wilde je toen al – in de meest deprimerende crisisjaren sinds de oorlog – dood noch levend gevonden worden, tussen de penose en ander gajes. 

De kans om in de Escape te sneuvelen, is mettertijd veel groter geworden. Het is namelijk de perfecte locatie voor een totale shoot-out tussen diverse rivaliserende etnische drugsbendes en de kans is levensgroot groot dat een onschuldige discoganger een verdwaalde kogel kopt tijdens zo’n vendetta-overleg. De Escape is zo’n tent waar regelmatig een handgranaat aan de voordeur hangt, of in ieder geval bij de buren. Ach, leefde Maupie Caransa nog maar, die liet het plein gewoon bewaken door de Joodse Defensie Liga. 

Het wordt zoals gewoonlijk een roomblank Boekenbal dus er zullen nauwelijks Surinaamse, Antilliaanse, Marokkaanse en Colombiaanse ‘jongeren’ op de dansvloer van de Escape staan aanstaande zaterdag, dus ik sluit een geweldsorgie binnen uit, maar pas wel op als u die ballentent verlaat. 

Bas Smit inzetten als postergirl is de laatste stuiptrekking van het CPNB om het volk aan het lezen te krijgen. Ze hadden net zo goed een drillrapper uit de Bijlmer, met een woordenschat van vijftig, als openingsact kunnen inhuren

Godskolere, het Rembrandtplein: hoe verzin je het? De enige reden dat ik daar vroeger verzeild raakte, was omdat ik een kaartje ging leggen in gokhuis Femina. En als ik wat gewonnen had, gaf ik een rondje in een tietenbar om de hoek. En vooruit, ik heb veel gelachen in de Shorts of London, die geweldige kroeg van Bolle Jan waar zoontje René Froger zijn ietwat rammelende loopbaan begon. En dan zongen we allemaal uit volle borst mee met de schuine medley van Bolle Jan: ‘D’r was een meissie uit Naarden, die had een grote behaarde’.

Directeur Eveline Aendekerk van organisator Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) is kennelijk nog nooit van haar leven in die aggenebbisj nachtclub geweest want zij verwacht dat het Boekenbal ‘één groot feest’ wordt ‘waar we het boek en het leven zelf vieren’. 

Je vraagt je af of zo’n wereldvreemde snuiter ooit wel eens in de Escape of in de omgeving van die ballentent is geweest. Ook kenmerkend is dat ze de grootste eikel en proleet van Nederland, Bas Smit, heeft uitgenodigd als influencer en Very Important Person. Deze flapdrol is vooral bekend als de man van Nicolette van Dam, en is die vooral bekend als dochter van slager Van Dam in 020-zuid. De volslagen nitwit Bas Smit heeft een reisgidsje geschreven en mag nu worden bijgeschreven in het pantheon van de Nederlandse literatuur. 

 “Jaaaa sta volgende maand gewoon tussen Kluun, Noort, Grunberg etc. op het Boekenbal. Jaaaa hang daar gewoon op de trap met de bestsellerauteurs hoor. Nou jongens, jullie denken misschien dat ik zit te dollen, maar ik ben dus echt helemaal wild, want het Boekenbal, daar wil ik mijn hele leven al heen. Dat is alleen maar voor hele intelligente, moeilijke mensen, heel elitair. Nou, wij staan daar gewoon straks hoor.”

Ik moet gewoon huilen als ik die schitterende kiek van koning Juliana en Gerard Reve zie, genomen tijdens een Boekenbal. Wat een waardigheid, wat een grandeur

Dat is natuurlijk wel goed nieuws voor de honderden stomdronken anonieme kippetjes in gehuurde avondjurken en op hoge hakken, die alleen maar komen om met een bekende schrijver te neuken of om een selfie te maken met Bas Smit. 

Bas Smit inzetten als postergirl is de laatste stuiptrekking van het CPNB om het volk aan het lezen te krijgen. Ze hadden net zo goed een drillrapper uit de Bijlmer, met een woordenschat van vijftig, als openingsact kunnen inhuren. Maar dan krijg je dus een bloedbad waarbij Sam Peckinpah zijn vingers bij zou aflikken. Het goede nieuws: je bent dan meteen verlost van literaar Nederland en van een hele rist hoerige soapies én Freek de Jonge én Jan Mulder, die er om mij onbekende reden ook altijd ronddwarrelen en onverstaanbare kreten uitroepen. 

En dan dat thema: de Nacht is van de Liefde. Daar hebben ze dan een heel jaar over zitten vergaderen. Enfin, het is precies wat Jamal Ouariachi twitterde.

Interview-verzoek: afgewezen. #boekenweek #cpnb #eersteliefde pic.twitter.com/HaT3cXEIrm

— Jamal Ouariachi (@JamalOuariachi) April 6, 2022

Een paar jaar eerder hadden ze al als thema ‘Rebellen en Dwarsdenkers’ bedacht voor de Boekenweek. Het CPNB schreef destijds op haar website: “Het lef van schrijvers om taboes te doorbreken en een steen in de vijver te gooien is van levensbelang voor onze samenleving. Daarom koesteren we de vrijheid die door schrijvers genomen wordt om tegen de stroom in te werken, om dwars en vervelend te zijn, onaangepast en onafhankelijk.” Willem Frederik Hermans, naar eigen zeggen de enige Nederlandse dissident, verafschuwde juist de maaiveldcultuur der vaderlandse letteren: iedereen die de middelmaat ontstijgt, wordt de kop afgehakt. Of zoals protestzanger Herman van Loenhout alias Armand zong: ‘De Nederlander is een meelzak’. 

Ik moet gewoon huilen als ik die schitterende kiek van koning Juliana en Gerard Reve zie, genomen tijdens een Boekenbal. Wat een waardigheid, wat een grandeur. En nu proletensetje Bas Smit (alleen die naam al!) en slagersdochter Nicolette van Dam. In de Escape. Quelle horreur! 

Vroeger had je bij het CPNB tenminste nog jongeheer Eppo van Nispen tot Sevenaer die Lee Towers die in een volle Amsterdamse schouwburg Bowie liet zingen. 

Maar wat sta ik nog moeilijk te doen om de juiste woorden te vinden om dit proletenbal te slopen. De geweldige romancier Arie Storm sloopte de inteeltfuif al afdoende in zijn briljante pageturner Het horrortheater van de Nederlandse literatuur. Leest het huivert! Kom er maar in, Homerus van de Lage Landen! 

“Leuk is het niet, maar ik moet het even over het fascisme hebben, opdat we niet vergeten. Het is nu januari en de Boekenweek en het Boekenbal naderen snel. Elk jaar zijn dit terroristische activiteiten waar je u tegen zegt, maar elk jaar ben je ook weer blij dat je het allemaal achter de rug hebt en nog leeft. Je schudt het van je af, je veegt de braakselresten van je schoenen, en je gooit de geschenken en de goedkope boekenweekessays de deur uit, want die waren immers ook deze keer waardeloos. Kortom: je probeert het te vergeten en over te gaan tot de orde van de dag. Maar dat is niet goed, dat is de verkeerde instelling: zo blijft dat tuig aan de macht. Je leest na die (ruime) week vol tumult eens een boek, een góed boek, en dat is wat het CPNB in de kaart speelt: wederom kunnen ze omdat jij niet oplet een programma samenstellen waarin vredelievende mensen worden beledigd, goede schrijvers in het gezicht worden gespuugd, volksartiesten optreden, iedereen die van literatuur houdt voor rotte vis wordt uitgemaakt en pogingen worden ondernomen nietsvermoedende mensen leesbagger in de maag te splitsen. De Boekenweek is het feest van de boekennazi’s, de mensen met een zwak moreel kompas, de pr-fundamentalisten, de strijd tegen de elite, het vieren van de wansmaak en het oplichten van de consument.”

Goed, ik zal er niet zijn want ik heb mijn kaartje aan romancier Joris van Os gegeven. Benieuwd of de freefighters bij de deur hem binnenlaten want hij staat op de zwarte lijst van het CPNB.