De Europese Commissie heeft een serie richtlijnen goedgekeurd voor veilige vakanties. Het expliciete doel is de Europese toeristenindustrie te redden, die goed is voor tien procent van het Bruto Nationaal Product van alle Europese landen, oftewel voor 1.400 miljard euro. 

Volgens de brancheorganisaties zullen de inkomsten voor de toeristensector dit jaar tussen de zestig en tachtig procent kelderen ten opzichte van vorig jaar. Er wordt rekening gehouden met verliezen van rond de 840 à 1000 miljard euro. De Europese Commissie schat dat er op dit moment al sprake is van een terugval van vijftig procent voor hotels en restaurants, vijfentachtig procent voor de touroperators en reisbureaus en negentig procent voor cruises en luchtvaartmaatschappijen. Er staan naar schatting zes miljoen banen op de tocht. 

Om voor dit jaar te redden wat er nog te redden valt, zet de Europese Commissie in eerste instantie in op een gecoördineerde heropening van de grenzen zonder quarantaineplicht en op informatievoorziening over besmettingsgraden en vrije bedden in hotel en ziekenhuizen en compatibiliteit tussen alle corona-apps die verschillende landen ontwikkeld hebben of aan het ontwikkelen zijn. Zogenaamde corridors tussen coronavrije landen moeten vermeden worden, want dat zou zielig zijn voor Italië. Er is nagedacht over een sanitair paspoort, maar volgens Brussel ontbreekt de wetenschappelijke basis om iemand al dan niet immuun te verklaren. Verder bevat het plan een hele reeks sanitaire voorzorgsmaatregelen voor restaurants, hotels en stranden. De meest opvallende vind ik de eis dat vliegtuigen dezelfde luchtfilters installeren in hun airconditioning als de ziekenhuizen. Kennelijk was dat nog niet zo, hoewel luchtvaartmaatschappijen ons de laatste maanden in alle toonaarden hebben verzekerd dat de lucht die wij ademen in vliegtuigen gegarandeerd virusvrij zou zijn. 

Het is alsof ik Grand Hotel Europa voor niets heb geschreven

Vervolgens zou van het toekomstige Recovery Fund voor de Europese landen maar liefst een vijfde van het totale bedrag gereserveerd moeten worden voor investeringen in de toeristenindustrie. Ook B&B’s zouden moeten profiteren van deze steun. 

Het is alsof ik Grand Hotel Europa voor niets heb geschreven. De vicepresident van de Europese Commissie, Frans Timmermans, heeft mijn roman nog vol vuur aangeprezen in het televisieprogramma van Eva Jinek, maar op het moment dat hij en zijn commissie de kans hebben beleid te maken, valt hij terug op fantasieloos verheerlijken van de vroegere status quo. 

Deze crisis is een kans. Het Chinese woord voor ‘crisis’ is samengesteld uit de karakters voor ‘gevaar’ en voor ‘mogelijkheid’. Never waste a good crisis. We zouden het bijna vergeten, maar we hebben ook het klimaat nog. We hebben in deze maanden gezien hoeveel er in korte tijd mogelijk blijkt als we een dreiging het hoofd moeten bieden. Het zou van belachelijke kortzichtigheid getuigen om nu alles op alles te zetten om onze oude economie, die onze planeet vernietigt, in volle glorie te herstellen. 

Hetzelfde geldt voor de toeristenbranche. Toerisme is schadelijk. Toerisme vernietigt de sociale structuren van oorden die zich in bijzondere aandacht van toeristen mogen verheugen. Toerisme vervuilt en maakt dingen kapot. Toerisme vernietigt precies dat waardoor het wordt aangetrokken. 

Deze periode van gedwongen stilstand zou een periode van reflectie moeten zijn. En zij biedt ons een kans om richting te geven aan het toerisme. Als we de toeristenbranche niet actief ondersteunen, stort deze in. Dat is misschien wel een heel goed idee. Of als we dat niet willen, kunnen we misschien alleen die delen ondersteunen die we willen behouden en ons verlossen van de uitwassen. Als Airbnb niet kan overleven zonder financieel infuus, biedt ons dat een uitgelezen kans om Airbnb de nek om te draaien. Vroeger toen alles nog normaal was, wilden we het verbieden. Dat lukte niet. Waarom zouden we het nu ondersteunen? 

Vroeger toen alles nog normaal was, wilden we het verbieden. Dat lukte niet. Waarom zouden we het nu ondersteunen?

Ook als je redeneert als een viroloog, is het geen goed idee om private kamerverhuur te ondersteunen en te blijven faciliteren. In hotels kun je de sanitaire regels controleren, maar wie controleert of een projectontwikkelaar die honderd panden heeft in het centrum van Amsterdam zijn toiletten wel desinfecteert? In de goede oude tijd lukte het ons niet eens om te controleren of hij zijn belasting wel betaalde. 

Net zo is dit een uitgelezen kans om het toerisme in te dammen dat het meeste overlast geeft, door budgethotels en low cost carriers lekker failliet te laten gaan. Het is een kans om het wurgende monopolie van Booking.com te breken. Behoud de goede toeristen, de toeristen die zich weten te gedragen en die spenderen op hun bestemming, door massief te investeren in cultuur en laat de Nutella-winkels maar met een gerust hart aan over aan hun bittere lot.

Word lid van HP/De Tijd