Spring naar de content
bron: Keytoe

Collega’s die elkaars salaris bepalen – arbeiderszelfbestuur après la lettre

Een app waarmee de werknemers maandelijks onderling het loon van elkaar gaan bepalen. Met dit novum haalde een in onder meer marketing gespecialiseerd bedrijfje uit Maassluis de afgelopen dagen bijna alle media. Chapeau! Maar… werkt het ook?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Jan Smit

Black Mirror is een hit op Netflix. Vooral onder millennials. De sciencefictionserie schetst een dystopische samenleving. Zo gaat Nosedive, aflevering één van seizoen drie, over een land waarin iedereen elkaar na iedere interactie beoordeelt met een score van een tot vijf sterren. En dat is niet vrijblijvend. Wie bijvoorbeeld een huis wil huren, moet minimaal 4,5 ster hebben. Kortom: mensen doen er alles aan om bij elkaar in het gevlei te komen. Lacie Pound, de hoofdrolspeelster, voorop.

Dit satirische drama over de gevaren van de social media, een soort eigentijdse variant van Orwells 1984: ik moest er direct aan denken toen ik dinsdag in het ochtendblad stuitte op een stukje over een bedrijf waar collega’s via een app elkaars salaris gaan bepalen. Geen app waarmee alle kwaliteiten – inzet, teamgeest, kennis, et cetera – afzonderlijk kunnen worden beoordeeld, nee, puur op gevoel met de ‘Sentimentsapp’.

Sentimentsapp

Keytoe heet het bedrijf. Een onderneming uit Maassluis met 45 werknemers gespecialiseerd in marketing, ict en organisatiepsychologie en een onderneming die haar vak verstaat. De Volkskrant, De Telegraaf, het AD, Shownieuws: allemaal besteedden ze aandacht aan dit novum. Met dank aan de komkommertijd.

Maar, werkt het ook: collega’s die onderling gaan bepalen wie er met welk deel van de taart vandoor gaat?

Een kennel voor millennials die al kwispelstaartend door het leven gaan. Jiskefets De Lullo’s, maar dan zonder Van Binsbergen, Kerstens en Kamphuijs.

Vooropgesteld: het is een sympathiek initiatief, gebaseerd op een optimistisch mensbeeld. De foto’s op de website  en het Instagramaccount van het bedrijf illustreren dit. Een kennel voor millennials die al kwispelstaartend – tafeltennis, pizza’s, snowborden, champagne – door het leven gaan. Jiskefets De Lullo’s, maar dan zonder Van Binsbergen, Kerstens en Kamphuijs.

De teksten zijn al even idyllisch. Over de bedrijfscultuur:

“Vrijheid waar, wanneer, hoe iemand werkt en wat ze doen, transparantie over alles, onbeperkt vakantiedagen, een besluitvormingsproces waarbij iedereen over alles een besluit mag nemen, geen geschreven regels, geen vaste hiërarchie, geen management, collega’s die collega’s aannemen en collega’s die elkaars salaris bepalen.”

 Zo’n vet bedrijf: gast, wie wil daar nu niet werken!

Ik.

Mij riekt het allemaal een beetje te veel naar arbeiderszelfbestuur, een van de stokpaardjes van het Marxisme en anarchisme. In Nederland is dit nooit echt op grote schaal van de grond gekomen. Zelfs de SP heeft in 1999 tijdens haar partijcongres afscheid genomen van de werkplekdemocratie.

Loonstrookje
Beeld:

Salarisdemocratie

Met deze salarisdemocratie doet Keytoe een nieuwe poging.

Zeker, onderlinge beoordeling via zo’n app biedt voordelen. De naaste collegae weten vaak als geen ander wat iemand echt presteert. Ze hebben bijvoorbeeld snel door dat collega A., die maar 24 uur werkt, in die tijd veel meer doet dan collega B. die 36 uur werkt – sneller nog dan de manager. Maar dat weegt niet op tegen de nadelen.

Belangrijkste gevaar: werknemers die het systeem gebruiken om elkaar een mes in de rug steken.

Keytoe erkent dit risico van backstabbing, maar denkt dat zijn werknemers de app niet zo snel zullen misbruiken om rekeningen te vereffenen. Lennard Toma, organisatiepsycholoog bij het bedrijf en projectleider: “Kollega’s – let op die K (!) – willen liever dat iemand slaagt dan faalt (in ieder geval binnen Keytoe), dus zijn zij mede verantwoordelijk om hem erbovenop te helpen.”

De Keytoe-medewerker is een Gutmensch. Van menselijke hoofdzonden als hebzucht, jaloezie en woede blijft hij gespeend.

We all live in a Yellow Submarine! Onderlinge competitie – salarisverhoging is ook een vorm van erkenning en gaat ten koste van het salaris van anderen, want de pot die te verdelen is wordt bepaald door de omzet minus de kosten. Niets van dat alles. De Keytoe-medewerker is een Gutmensch. Van hoofdzonden als hebzucht, jaloezie en woede blijft hij gespeend.

En dan is er nog de kans op een Black Mirror-scenario: om niet de slechtste boordeling te krijgen proberen werknemers al hun collega’s te vriend te houden. Kritiek kan desastreus uitpakken. Big Brother is watching you. Tot in de portemonnee. Letterlijk. In de Sentimentsapp kunnen werknemers alles zien. Hun eigen salaris, dat van de collega’s, de scores die ze zelf hebben gegeven aan anderen, maar ook die ze hebben ontvangen. Plus de scores van de ene collega naar de andere.

Beangstigend

Zoveel transparantie is dubieus en beangstigend. Is dat bijvoorbeeld wel in lijn met de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming?

Kortom: leuk, zo’n Sentimentsapp. Maar of het werkt….

Binnen Keytoe hebben ze daarover zelf kennelijk ook zo hun twijfels. Ze beginnen met een pilot van drie maanden. In die periode krijgt iedereen gewoon zijn salaris doorbetaald. Mocht het aanslaan, dan is in ieder geval een basisinkomen van 600 euro gegarandeerd.

Slaat het niet aan: geen punt.

Wim Kan zei het al: “Het maakt niet uit wát ze over je zeggen, áls ze maar over je praten.”

Onderwerpen