Zeg, waar gaat dat boek eigenlijk over?

“Het gaat over Florent-Claude Labrouste, een ambtenaar van 46, die steeds dieper wegzakt in een depressie. Het is een liefdesroman. Labrouste is zijn grote liefde kwijtgeraakt. Daarna heeft hij nog een aantal andere relaties gehad, maar dat werd allemaal niks. Nadat hij zijn laatste vriendin heeft verlaten, raakt hij verzand in een diep dal. In het boek kijkt hij terug op zijn leven, en constateert dat een kleine onbenulligheid – zoals vreemdgaan – je leven kapot kan maken. Hij probeert nog om zijn grote liefde terug te krijgen, maar dat gaat niet, want ze heeft inmiddels een symbiotische relatie met haar zoontje, en hij denkt dat hij daar niet tussen kan komen.

Het is een opvallend boek; veel intiemer dan zijn vorige werk Soumission. Met Serotonine lijkt Houellebecq terug te keren naar zijn debuut, De wereld als markt en strijd. Hij presenteert geen enorme visies – behalve misschien in de passages met de boeren die in opstand komen – maar is vooral gericht op de belevingswereld van de hoofdpersoon. Er zijn een aantal parallellen met zijn debuut: in beide boeken komen koeien voor, en ook speelt in beide de psychiatrie een belangrijke rol. Ook de sfeer lijkt erop.”

Houellebecq is een beroemde schrijver. Een nieuw boek van hem kan gegarandeerd rekenen op veel aandacht. Merkt u dat bij de vertaling?

“Ja, er is druk om het boek snel te publiceren, toch kan ik die vertaling niet binnen drie maanden afhebben. In Duitsland wordt de vertaling sneller gepubliceerd, te snel om de nuances van het boek recht te doen. Ik heb erg hard moeten werken om het boek op tijd af te krijgen: het boek moest voor de boekenweek in de winkel liggen. Dat was voor mij een sprint.

“Het manuscript kreeg ik in de zomer toegestuurd. Het was stilistisch ook een moeilijke vertaling: de zinnen zijn langer in zijn eerdere werk. Houellebecq blijft zich als schrijver verder ontwikkelen. Ik vertaal hem al meer dan twintig jaar, maar het is niet zo dat ik dat op de automatische piloot doe.”

Spreekt u hem bij het maken van de vertaling?

“Ik spreek hem minder vaak dan bij vorige vertalingen. Vroeger had ik vragen over passages, vooral of die al dan niet ironisch waren. Inmiddels heb ik wel door wanneer hij ironie inzet. Hij is wel erg betrokken bij de vertaling. Nu stel ik hem af en toe een vraag over de leefwereld van zijn personages. Ook het gebruik van humor is gecompliceerd; Houellebecq vindt dat humor eigenlijk niet zou moeten in een roman, omdat het een afweermechanisme is. In een ideale wereld is humor niet nodig, maar hij gebruikt het als een noodzakelijk kwaad.”

“Ik zie mezelf als een musicus die een partituur uitvoert, en dat gebeurt in overleg met de componist. Een vertaling moet zich loszingen van het origineel, de zinstructuur moet echt Nederlands worden.”

Wat is de mooiste zin uit het boek?

“Dat is lastig, wilt u een mooie zin van mij of van Houellebecq? Van Houellebecq vond ik deze schitterend: ‘De wereld behoorde niet tot de dingen die ik kon veranderen.’”

En de lelijkste zin?

“Sommige zinnen zijn niet welluidend, maar de lelijkste zin? Die kan ik niet direct produceren. Houellebecq zei bij de verschijning van zijn verzameld werk (twee dikke bundels), dat hij, als hij het zou herzien, heel veel zinnen zou herschrijven omdat hij ze lelijk vond. Maar dat heeft hij niet gedaan.”

Waar schrijft u mee?

“Ik werk met een computer, want als ik het zou vertalen met pen, zou het veel dubbel werk opleveren. Daar heb ik de tijd niet voor. Gedichten of fragmenten van gedichten vertaal ik wel eerst op papier, want dat is overzichtelijker in verband met rijmwoorden. Ook de fragmenten van Baudelaire in Serotonine vertaal ik zelf. De verschenen vertalingen daarvan vind ik niet bruikbaar.”

Zou u met Michel Houellebecq op een onbewoond eiland kunnen verblijven?

“Dat hangt ervan af hoe lang dat verblijf duurt. Maar eigenlijk geldt dat voor iedereen. Ik heb wel eens drie dagen met hem doorgebracht in Spanje. Dat was voor een interview. Toen ik daar aankwam bleek het een nudistendorp te zijn. Gelukkig was het winter en erg koud, we mochten onze kleren aan houden. Drie dagen met Houellebecq is prima uit te houden. Hij dacht destijds aarzelend na over antwoorden op vragen, en met drie dagen hadden we genoeg tijd.”

Wat verdient u met deze vertaling?

“Voor vertalingen geldt er een standaardtarief per woord. Vanaf 4000 verkochte exemplaren ontvang ik ook royalty’s. Houellebecq verkoopt altijd goed, dus die 4000 zijn makkelijk haalbaar. Maar in het verleden verkocht Houellebecq veel meer, ik denk dat Elementaire Deeltjes het vaakst werd verkocht. Nu lezen mensen minder.”

Wat is uw favoriete Nederlandstalige schrijver?

“Van der Heijden vind ik goed, vooral de eerste boeken van de Tandeloze Tijd reeks. Ik lees ook graag Grunberg, en Pfeijffer. Maar ik moet eerlijk zeggen dat ik maar weinig tot lezen kom. Als ik de hele dag aan het vertalen ben, soms wel tien uur lang, heb ik de avond erop nog weinig zin om nog een boek te lezen.”

Zijn er schrijvers die u onder uw vrienden rekent?

“Milan Kundera, die was vroeger een vriend van me. Nu gaat het niet goed met zijn gezondheid – hij is ook al bijna negentig. Daarom spreek ik hem niet vaak meer. Verder ben ik niet met veel schrijvers bevriend. Misschien is het ook goed om wat afstand te bewaren van het literaire wereldje.”

Op het huis van welke schrijver zou u een precisiebombardement willen laten uitvoeren?

“Geen. Ik ben niet zo agressief. Mensen mogen van mij doen wat ze willen, zo lang ze maar geen precisiebombardement op mijn eigen huis uitvoeren.”