Hallo, daar zijn wij dan weer met Eén op twee van drie tot vier op Radio 5, voorheen van zes tot zeven op Radio 8, binnenkort van negen tot tien op Radio 11, en nu ook als podcast onder de naam Tanja & Tjerk. Mijn naam is Tanja Boljé en naast mij zit zoals altijd Tjerk van den Nagtkaerschenmaecker. Tjerk, wat gaan we doen!?

Joe Biden en Vladimir Putin hebben twee uur gesproken over de relatie tussen de VS en Rusland, Oekraïne en de NAVO. Staan we aan de vooravond van een geopolitieke doorbraak? We praten erover met Britt Dekker en Angela de Jong. Ook aandacht voor de vraag: waarom valt een boterham altijd met het beleg naar beneden op de grond? We vragen het Robert Dijkgraaf.

Maar nu eerst: de wet op de zelfidentificatie. Binnenkort debatteert de Kamer over een wet die het mogelijk maakt om zelf te bepalen hoe je bij de Burgerlijke Stand geregistreerd staat. Je kon al helemaal zelf bepalen of je geregistreerd staat als man, vrouw of non binair, binnenkort wordt het mogelijk om te in te vullen wat je maar wilt, zonder tussenkomst van een arts of hulpverlener. We praten erover met Sylvana Simons, partijleider van BIJ1 en een groot voorstander van deze wet, en met dokter Meta van Morven, oprichter en directeur van de Trans Centrale, een van de zesentwintig gender- en identiteitsklinieken die Nederland inmiddels heeft. 

Mevrouw Simons, BIJ1 is voor deze wet, waarom?

“Dat je nu nog geen volledige zelfbeschikking hebt over je eigen identiteit, ook voor de wet, dat vinden wij een schande, en er moet veel meer gender- en identiteitszorg komen en die wachtlijsten moeten weg. Weet u hoe lang je nu moet wachten voor je aan de beurt ben bij een genderkliniek?”

Eh..?

“Drie weken! Eén-en-twin-tig da-gen! En u vraagt zich af waarom transmensen zich voor de trein werpen?”

Doen ze dat?

“Doen ze dat? Dóen ze dat?! Het simpele feit dat u die vraag stelt is al een bewijs hoe erg het gesteld is met de marginalisering van deze gediscrimineerde, kwetsbare groep. En dat we zo snel mogelijk een eind moeten maken aan elke vorm van transfobe gatekeeping rond deze zorg. En geen conversietherapie!”

Hoe bedoelt u?

“Wist u dat er klinieken zijn waar ze aan mensen die zich daar melden vragen stellen? Waar hun bestaan gewoon ontkénd wordt en ze proberen iemand zijn identiteit uit zijn hoofd te praten? Wij zeggen: een transvrouw is een vrouw – klaar, geen debat.”

Hoe ziet u dat, dokter Van Morven?

“Ik ben het daarmee eens. Zo werken wij ook. Gender en identiteit zijn arbitrair, je bent wat je zegt dat je bent. Wij beperken ons ook niet meer tot genderidentiteit, dat vinden wij te beperkend. Élke identiteit is legitiem.”

Kunt u een voorbeeld geven? 

“Nou ja, ik kom net terug van een operatie, dat is een vrouw die al heel lang zeker weet dat zij in het verkeerde lichaam geboren is, en die helpen wij nu stap voor stap om haar lichaam meer in overeenstemming te brengen met haar ware genderidentiteit.”

En welke identiteit is dat?

“Napoleon Bonaparte. Zij heeft al haar hele leven Napoleon-dysforie.”

Wat is dat dan?

“Eh, zij steekt haar rechterhand in haar vest als zij spreekt, zij draagt een steek, maar dan overdwars, precies als Napoleon, zij praat over de veldslagen, over St. Helena, over Elba, zij verzint voortdurend achternamen, zij heeft een stuk van de tuin van de buren ingepikt, dat soort dingen allemaal. Het is heel overtuigend. En nu is zij dus in transitie.”

Als trans-Napoleon? Lijkt me niet eenvoudig.

“Het is een moeilijke casus. Zij heeft Corsicaans moeten leren, is naar de militaire academie geweest, heeft ervaring op het slagveld moeten opdoen, dus ja, dat is een intensief proces. En nu zijn we dan aan de fysieke transitie begonnen. Zij is een vrouw, Napoleon was een man. Zij is heel lang, Napoleon was vrij klein, dus ja, daar komt wel de nodige chirurgie aan te pas. Maar zij is nu bijna op lengte.”

Ja ja, u bedoelt Geer en Goor Wisselen Stuivertje. Waarbij Geer in transitie ging als Transgoor en Goor als Transgeer

Allemachtig. Lijkt me een dure grap.

“Ja, maar het zit nu in de basisverzekering, gelukkig. Behalve de reizen, helaas.’’

Mevrouw Simons?

‘’Dat vinden wij van BIJ1 ook echt héél kwalijk. Ook identiteitsbevestigende reizen zouden vergoed moeten worden!’’

Dokter van Morven?

‘’Zo’n reis kan echt essentieel zijn. Wij hebben nu een cliënt, een jongen van veertien, die is trans-Bonobo. Die krijgt nu een zeer intensieve hormoonbehandeling, zodat zijn hele lichaam behaard raakt.”

Ongelooflijk.

“Ja, en dan moet hij natuurlijk op stage naar de Congo, het leefgebied van de Bonobo’s, anders weet hij totaal niet hoe hij zich moet gedragen.”

Alle kosten moeten worden vergoed en die wachtlijsten moeten zo snel mogelijk weg, vindt BIJ1. Vind u dat ook, dokter Van Morven?

“Er is een echt enorme vraag naar transzorg, die is de laatste jaren echt omhoog geschoten. Ook door die serie van Geer en Goor natuurlijk.”

Ja ja, u bedoelt Geer en Goor Wisselen Stuivertje. Waarbij Geer in transitie ging als Transgoor en Goor als Transgeer. 

“Ja. Dat had natuurlijk een enorme impact. De ochtend na zo’n uitzending stond de telefoon niet stil. Wel jammer dat Transgeer nu in detransitie is gegaan, dus dan hebben we straks twee Gooren en geen Geer meer.”

Maar, dokter Van Morven, is dit verantwoord? 

“Nou weet u, daar gaan wij niet over. Ook de zorg is natuurlijk een markt. De patiënt heeft altijd gelijk, zeggen wij wel eens.”

Mevrouw Simons?

“Je identiteit ken je zelf het beste, dat is ook ons standpunt.”

“Trouwens, misschien wel leuk om even te vertellen: wij hebben sinds kort ook een patiënt, die zich identificeert als Sylvana Simons.”

Een trans-Sylvana? 

“Ja, dat klopt.”

Hoort u dat, mevrouw Simons?

“Nou ja, het is natuurlijk heel dánkbaar, om een inspiratie en een rolmodel te zijn voor jonge zwarte vrouwen. Dat die zich met mij identificeren is natuurlijk een belangrijke stap vooruit voor gekleurd Nederland.”

“Nou ja, het zit een béétje anders. Deze Transsylvana was dus een witte man. Een oudere witte man. Het is ook best nog een intensief traject.”

“Wát!? Een oude witte man?!”

“Ja, het is echt prachtig. Hij weet alles over R&B en hiphop en Beyonce en Cardi B. en kunstharsnagels en straighteners en extensions, al die zwarte vrouwendingen, zeg maar. Daar waren wij wel echt van onder de indruk.”

“Ja maar hállo! Een óude wítte mán!?! Die heeft toch nooit de lived experience van wat het is om een zwarte vrouw te zijn?!? Dus die gaat, mét zijn oude witte mannenprivilege, een beetje lopen doen alsóf hij een zwarte vrouw is?”

“Ja, nee, het ís een zwarte vrouw. Een transvrouw is een vrouw, dat zei u net zelf.”

“Maar dat is totaal niet vergelijkbaar!”

Waarom niet, mevrouw Simons?

“Je kunt niet zomaar zeggen dat je zwárt bent!?! Dat is een soort, een soort … medische blackface! Sorry hoor, maar ik ben hier zwáár door getriggerd.”

Dokter Van Morven?

“Het is jammer dat mevrouw Simons zo reageert. U zou haar misschien eens moeten ontmoeten, het is echt een heel integere transvrouw. Haar einddoel is om als Transsylvana in Transsylvanië te gaan wonen, dus zij neemt het heel serieus.”

“Dit is een racistische, medisch-ethische uitwas! Dit is raciaal-seksuele toe-eigening! Ik vind dit dus héél intimiderend!”

Juist. Hartelijk dank, hier moeten wij het helaas bij laten. 

“Ik voel mij hier niet veilig!”

Straks: Waarom valt een boterham altijd met het beleg naar beneden op de grond? We vragen het Robert Dijkgraaf. 
Maar nu eerst: muziek! Binnenkort is het vijftig jaar geleden dat het verscheen, het album Transformer van Lou Reed. Hier is Walk On The Wild Side!