Net als voorgaande jaren is #MeToo een hype die snel weer zal stilvallen
Sinds 2014 is oktober niet alleen nog de maand van wijn en regen, maar ook die maand in het najaar waarin als bij toverslag druk wordt gehashtagd over seksuele grensoverschrijding, fysiek en niet-fysiek. In 2017 is het #MeToo. De hashtags vernieuwen, het probleem blijft hetzelfde. Hoe komt dat?
Volgens Anke Laterveer, de cabaretière en auteur die de #ZegHet initieerde nadat ze werd aangerand in 2015, is de timing van de hashtags in ieder geval puur toeval. Ze hoort het voor het eerst. “Mijn hashtag was niet gepland, natuurlijk. Tenzij mijn aanrander het al gepland had mij in augustus aan te randen. Ik heb toen aangifte gedaan en ben er over gaan schrijven. En daarna ontstond de hashtag en de media-aandacht.”
2014-2017: hashtaghypes
De #metoo, die ontstond na de onthullingen over Harvey Weinstein, heeft de afgelopen weken een hoop walgelijke memoires teweeggebracht. Maar het is zeker niet de eerste hashtag over dit onderwerp.
BeenRapedNeverReported
In oktober 2014 werd de #BeenRapedNeverReported opgepikt. Deze werd gestart in Canada door Antonia Zerbisias. Uiteindelijk leidde de actie tot een groot aantal mensen die vertelden ooit verkracht te zijn. Nu de #MeToo wordt gebruikt, verwijzen mensen nog steeds naar deze hashtag in hun tweets.
#ZegHet
In oktober 2015 leidde initiatief van cabaretière en auteur Anke Laterveer, Stella Bergsma en Anousha Nzume tot massale aandacht voor de #ZegHet. In Nederland leidde deze actie tot een grote hoeveelheid reacties en persoonlijke verhalen. Al bleven de verhalen van Bekend Nederland uit.
#NotOkay
In oktober 2016 was het #NotOkay. Deze hashtag werd gestart naar aanleiding van de vermaarde en toen nog verrassende idiotie van dhr. Trump, om aan te geven, zoals duidelijk mag zijn, dat zijn uitspraken en voorgestelde handelingen van bespottelijk niveau zijn.
#MeToo
En in oktober 2017 is het de beurt aan #MeToo. Wat is uitgegroeid tot een brede volksverzuchting, begon als een aanklacht tegen de filmproducent Harvey Weinstein. Niet voor niets is het dan ook een van de eerste keren dat celebrities en BN’ers zich in groten getale roeren en uit durven spreken.
De tekst gaat hieronder verder.
Erg vermoeiend
Nu ook celebrities zich in grotere getalen roeren, is een aanzienlijke stap gemaakt in het bespreekbaar maken van seksueel geweld. Het is een nieuw hoofdstuk van een inmiddels dik verslag van het seksueel misbruik in onze samenlevingen. Maar als we de vorige trends in ogenschouw nemen, mag worden verwacht dat het thema snel minder en minder aandacht zal krijgen.
De intensiviteit van de aandacht ligt hieraan waarschijnlijk ten grondslag. “Het is een heel simpel thema, maar mensen vinden het toch moeilijk om het er over te hebben. Dat komt omdat je het niet niet-emotioneel kunt maken,” stelt Laterveer, die inmiddels veelgevraagd spreker is over dit onderwerp. “Want het gaat over heel pijnlijke kwesties. Ik merk aan mezelf ook wel dat ik nu echt alweer uitgeput begin te raken.”
Zo voelen bijvoorbeeld veel mannen zich aangesproken als daders. Terwijl de meeste daders wel mannen zijn, maar de meeste mannen geen daders. Laterveer: “Iedereen gaat terecht bij zichzelf te raden of hij of zij niet een keer over de grens is gegaan. Dat is noodzakelijk om de situatie te verbeteren, maar ook erg intensief. Dus na een tijdje is iedereen ook wel weer op.” De discussie heeft een spiegelende functie, en deze tot zelfreflectie aanzettende beweging is niet altijd even gewenst of makkelijk. Wat de discussie ingewikkeld en snel verhit maakt.
Warrige discussies
De hypestatus heeft zo z’n nadelen. Zo is men dus vanwege de identiteitspolitieke achtergrond meer dan geregeld emotioneel, is er vaak een overvloed aan meningen te horen, en zorgt het tempo van het opkomen en het voeren van de discussie voor een onmogelijke wirwar aan standpunten en invalshoeken.
Gisteravond (24 oktober, red.) bijvoorbeeld werd bij Pauw een verhaal over een ongewenste schoudermassage op de werkvloer direct opgevolgd door een bespreking van de angst om ’s nachts door een park te fietsen. Deze verweving van uitersten van het spectrum maakt nauwkeurige en niet-controversiële reacties tot een kunst op zich.
De tekst gaat hieronder verder.
De verschillen tussen gevallen betekenen niet dat we niet iedereen serieus moeten nemen. De extreme gevallen van seksueel misbruik zijn helder en bovendien waarschijnlijk nooit helemaal uit te bannen. Maar minder extreem ongewenst fysiek of niet-fysiek contact is vaak vooral intimiderend omdat mensen weten dat mis kán gaan. Als dat niet het geval zou zijn, zijn al veel minder handelingen intimiderend.
Laterveer stelt dan ook terecht dat het belangrijk is dat voor de minder extreme gevallen simpelweg wordt aangekaart dat het niet normaal mag zijn om zomaar iets te proberen en maar te zien waar het schip strand. “In die gevallen moet er gewoon inventiever geflirt worden, of moeten wat meer woorden worden gebruikt. Het lijkt mij heel normaal dat mensen zich veilig voelen en niet nog jaren last hebben van zo’n moment.”
Is de hype van #metoo juist voordelig?
Over een week of iets later zal de aandacht slinken en in stilte verdwijnen. Maar terwijl de hype op Twitter zal gaan liggen, blijft het onderwerp ook de komende maanden niet onaangeroerd. Er zijn het hele jaar workshops en samenwerkingen met onderwijs, politie en politiek om de problemen aan te pakken — in alle rust.
Volgens Laterveer werkt de hype dan wel vermoeiend en fokt die mensen op, toch helpt de extreme aandacht het hele jaar door. “Als er even heel veel aandacht voor is, helpt dat de rest van het jaar bij het aankaarten van de problemen, bij de politiek bijvoorbeeld. Politiek laat zich erg beïnvloeden door media. Dan zijn zoveel verhalen een enorme steun.”
D hashtags hebben de afgelopen jaren dan ook gewerkt. Laterveer vertelt: “Naar aanleiding van #ZegHet is de aanklachtenprocedure slachtoffervriendelijker gemaakt. Zo spreken ze bij de politie niet meer van een aangever als je aangifte doet, maar van een slachtoffer. Dat lijkt een klein dingetje, maar als je slachtoffer bent, is dat heel fijn.”
Ook de grens van wat normaal wordt gevonden, schuift in de ogen van Laterveer iedere keer dat de aandacht oplaait wat meer richting de goede plaats. “We vinden het steeds minder normaal als mens misbruik maakt van machtsposities of dat mensen herhaaldelijk worden lastiggevallen.”
De hashtaghype is extreem, vermoeiend en vaak onhandig subjectief, maar eigenlijk ook pijnlijk noodzakelijk en functioneel in de strijd tegen seksueel (machts)misbruik.
