Het romkom-offensief: is er nog ruimte voor andere films van eigen bodem?
Nederland valt massaal voor de nieuwe romkom De Matchmaker. Bij het hernieuwde succes van dit romantische genre sneeuwt een hele groep Nederlandse films onder, constateert filmjournalist Nico van den Berg.
In de eerste week zagen al bijna 70.000 mensen De Matchmaker over een egocentrische zoon die ongevraagd een nieuw datingconcept uitprobeert op zijn moeder en daar flink voor betaald krijgt. Waarna uiteindelijk de liefde uit onverwachte hoek toch zegeviert, de zoon zijn fout inziet en hij zijn moeder weer in de ogen kan kijken.
Zie hier het unieke recept van Hollandse domineesmoraal en wat polderromantiek. De vraag is alleen of er nog originele Nederlandse films worden gemaakt die tegen het romkom geweld kunnen opboksen.
Na een internationale opleving van het romkomgenre in de jaren negentig (Four Weddings and a Funeral, Notting Hill) is het genre nu een stuk minder populair. Actie, drama en platte humor zijn nu de bakens waar de wereldwijde filmindustrie op draait. Behalve in Nederland. Een blik naar de bezoekcijfers van de afgelopen paar jaar zegt genoeg. De best bezochte Nederlandse film in 2015 was met stip Gooische Vrouwen 2. In 2016 stonden Soof 2 en Rokjesdag bovenaan. En in 2017 was het wederom Soof 2 op de eerste plek, gevolgd door Onze Jongens.
Publiek vs. kenners
Ook bij De Matchmaker wijst alles op een nieuwe box office hit. Bij de steevast uitverkochte Ladies Nights die door alle bioscoopketens worden georganiseerd (Pathé, Kinepolis en Vue) vormen de Nederlandse romkoms zonder uitzondering de succesnummers. De vaak negatieve recensies hebben hier totaal geen invloed op.
Zo schreef de Volkskrant over De Matchmaker: “Je dregt in de romkomsloot, haalt een oud wrak op, geeft het een likje verf en zet er wat bekende gezichten op.” Duidelijker kan de kloof tussen critici en de romkom-liefhebbers niet zijn. De doelgroep wil meer van dezelfde middelmaat en heeft geen boodschap aan het artistieke oordeel van een kleine groep journalisten. Integendeel zelfs.
Waarom blijft dit genre juist in Nederland zo populair? De gouden formule lijkt het op een milde manier op de hak nemen van de man-vrouw verhoudingen (de wat sullige man versus een zelfstandige vrouw) te zijn, om uiteindelijk toch op het traditionele rolpatroon uit te komen. Het ‘gewone’ van de personages raakt blijkbaar een snaar. En in deze tijd van anti-intellectualisme is voor veel mensen elk verhaal dat meer wil dan alleen behagen per definitie verdacht.
La Holandesa
Zo ging vorige week, gelijk met De Matchmaker, ook de Nederlandse film La Holandesa in première. Een soort romantische komedie, maar dan volledig gekanteld. Centraal staat Maud (gespeeld door Rifka Lodeizen) en haar vriend Frank (Guido Pollemans). Samen maken ze een reis door Chili, met als doel hun relatie te redden. Hier geen bakfiets om je kind mee te verplaatsen, maar eindeloze wandeltochten. Hier geen Vinexwijk of hip Amsterdam, maar uitgestrekte Chileense vlaktes.
Het gaat over romantiek en relatieproblemen en de komische noot wordt verzorgd door een Chileens jongetje die op Mauds pad komt. Maar daar houdt de vergelijking met de romkom-films wel op. La Holandesa durft het aan om – letterlijk – de horizon te verbreden en om personages van vlees en bloed neer te zetten die niet per se rolbevestigend gedrag willen vertonen. Met als resultaat dat de film niet eens de box office top 20 haalt.
De oogst voor de rest van 2018 belooft niet heel veel anders als het gaat om grote publieksfilms. En de bookmakers kunnen alvast beginnen met een weddenschap hoeveel bezoekers de nieuwe romkom van Johan Nijenhuis gaat trekken: Verliefd op Cuba. Première op Valentijnsdag 2019. Ongetwijfeld wordt dit de best bezochte Nederlandse film van dat jaar.
Andere gegadigden
Dit terwijl er genoeg mooi wordt gemaakt in ons land. Naast La Holandesa draaien binnenkort ook het gedurfde Wij en het grimmige Catacombe. Ook de openingsfilm van het Nederlands Film Festival eind september, Niemand in de stad van Michiel van Erp, heeft de potentie om het imago van de Nederlandse film enigszins te keren.
Een uitgekiende marketing en een grote ondersteuning vanuit de bioscoopsector kan hierbij helpen. Dat dat geen onmogelijkheid is, laat het uitzonderlijke succes van Bankier van het Verzet zien, dat als serieus drama inmiddels al 360.000 bezoekers heeft getrokken.
Misschien moeten Nederlandse romkom-makers een keer over de grens kijken. In België laten ze zien hoe je het genre nieuw leven kan inblazen. Half juni gaat in Nederland de film Charlie en Hannah gaan uit draaien. Het is het sterke speelfilmdebuut van de Vlaamse regisseur Bert Scholiers over twee vriendinnen op liefdespad. De soms wat absurde humor en dialogen tillen het genre naar een interessant nieuw niveau.
Een romkom met een boeiende twist: ze bestaan. Amai!
