Spring naar de content
bron: anp

Media: stop met polariseren in coronatijd

Pointer, het platform voor datajournalistiek van KRO-NCRV, beweerde recent dat nagenoeg alle coronacritici en coronasceptici – van Viruswaarheid tot bezorgde artsen – onder invloed staan van een omstreden Amerikaanse lobbyorganisatie. Door ook gematigde critici van coronamaatregelen in één kamp te scharen met Willem Engel en Donald Trump, vergroten de media de tegenstellingen in de samenleving, schrijft historicus Remy Balistreri.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: De Redactie

Te weinig distantie

Op 19 maart verklaart Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Klok op Radio 1 dat politiek en media één lijn moeten trekken. De angst in de samenleving is te groot voor kritische geluiden. Ook op 21 december stelt Klok terughoudend te zijn: “Je wilt niet dat het beleid niet wordt opgevolgd”. Deze uitspraken staan symbool voor het gebrek aan distantie tussen pers en politiek in het toch al eenzijdige medialandschap. Journalisten opereren vanuit het idee dat zij de bewaker zijn van juiste informatie. Zij bepalen de bandbreedte waartussen het maatschappelijke debat mag plaatsvinden. Tussen kritisch tegengeluid en ‘desinformatie’ is een dun koord gespannen. De kritische houding van de media richt zich grotendeels op de geluiden buiten de communis opinio en nauwelijks op het kabinet. Redacties laten zich, in de wetenschap dat paniek over besmettingscijfers verkoopt, leiden door de waan van de dag.

Abboneer op een lidmaadschap

Flinke korting op een digitaal jaarabonnement

Sluit nu voordelig een abonnement af en maak kennis met de journalistieke kracht van HP/De Tijd. (Op elk moment opzegbaar.)

Word abonnee

Media moeten ook de spreekbuis worden van kritische geluiden uit het gematigde midden, door context te bieden en niet alleen een angstsentiment te voeden

Massavorming

Het programma Frontberichten zoomt in op de beleving van individueel leed en voedt angst. De makers richten zich op wat filosoof Ad Verbrugge Beziehung (sentiment) noemt, en vergeten daarbij Verantwortung, het ‘grotere plaatje’ van beleidsconsequenties op de lange termijn. Door alleen sentimentele berichten te brengen en de context achterwege te laten, wakkeren media een angstpsychose aan. Er is sprake van groepsdenken, waarbij contraire gedachten worden afgestraft. Door dwarsdenkers als Ira Helsloot en Marianne Zwagerman af te schilderen als boosaardige charlatans, krijgen politiek en media de neuzen van de bevolking dezelfde kant op. In de samenleving ontstaat een conformistische dynamiek, waarin iedereen die een mondkapje draagt en anderhalve meter afstand houdt deugt en iedereen die zich kritisch uit over de coronamaatregelen een ‘wappie’ is, die op nationale televisie door Youp van ’t Hek moet worden toegezongen. Critici slikken hun mening liever in, dan vereenzelvigd te worden met figuren die geacht worden buiten de maatschappij te staan.

Gat in publieke ruimte

Een indeling tussen ‘goede’ mensen en virusontkenners is een te simpele voorstelling van het maatschappelijke debat. Gerenommeerde economen, een voormalig Denker des Vaderlands, oprecht bezorgde artsen en diverse bewindslieden zetten vraagtekens bij de schadelijke effecten van een te eenzijdige focus op corona. Doordat kritische geluiden uit het redelijke midden niet gerepresenteerd worden in de traditionele media, zoeken ook gematigde sceptici hun toevlucht bij alternatieve kanalen als Café Weltschmerz. Een Amerikaanse situatie van een volledig gepolariseerd medialandschap dreigt, met als risico dat redelijke en goed onderbouwde kritiek in traditionele media onvoldoende ruimte krijgt. 

Wie twijfelt over het coronavaccin wordt gelijkgeschakeld met de complotdenkende rapper

Vaccinaties

Nu de vaccinatiefase van de coronacrisis is aangebroken, is het buitengewoon belangrijk dat het medialandschap een pluriforme waaier aan opvattingen representeert. NRC bracht vorige week een gezelschapsspel uit, waarbij ‘burgers’ proberen groepsimmuniteit te bereiken door middel van vaccinaties, terwijl een ‘Lange Frans’ om complotmotieven het spel saboteert. Een knap staaltje massavorming: wie twijfelt over het coronavaccin wordt gelijkgeschakeld met de complotdenkende rapper. Media voelen zich verantwoordelijk voor een hoge vaccinatiebereidheid, maar zijn dit niet. Niet iedere vorm van kritiek is direct desinformatie. Media moeten ook de spreekbuis worden van kritische geluiden uit het gematigde midden, door context te bieden en niet alleen een angstsentiment te voeden. Als critici niet gerepresenteerd maar met dédain tegemoet getreden worden, zijn de media medeverantwoordelijk voor een gepolariseerde samenleving.

Heeft u ook een actueel opinieartikel geschreven dat u graag bij een groot publiek onder de aandacht wilt brengen? Mail het stuk (maximaal 500 woorden) dan o.v.v. Zeepkist naar [email protected]. De beste stukken plaatsen we op onze website.