Spring naar de content
bron: ongehoord nieuws

Vertrek Ongehoord Nederland betekent einde omroepbestel

De NPO heeft D66-staatssecretaris Gunay Uslu gevraagd om Ongehoord Nederland uit het omroepbestel te verwijderen. De omroep houdt zich niet aan journalistieke regels en neemt een loopje met de feiten. Dat Ongehoord Nederland de stem is van een grote groep betrokken maar teleurgestelde burgers lijkt daarbij niet mee te tellen. Een ‘rekenfout’ die de publieke omroep wel eens duur kan komen te staan. Het einde van de omroepen zoals wij die kennen is dichterbij dan ooit, meent kenner Ton F. van Dijk.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Ton F. van Dijk

Strikt genomen is er weinig tegen in te brengen. De NPO is er om te controleren of omroepen zich wel aan de regels houden. Eén van die omroepen is relatieve nieuwkomer Ongehoord Nederland. Eén van die regels is dat een omroep zich aan de feiten houdt. Simpeler kan het niet.

Om hun controlerende taak uit te oefenen beschikken de NPO-bazen over de mogelijkheid om boetes op te leggen. De gele kaarten van het omroepbestel. Gaat een omroep desondanks opnieuw de fout in, dan volgt een rode kaart. De NPO kan dan aan de staatssecretaris Cultuur en Media vragen de overtreder uit het bestel te zetten, zeker als deze omroep -zoals Ongehoord Nederland – nog maar de status van aspirant heeft. 

Abboneer op een lidmaadschap

Flinke korting op een digitaal jaarabonnement

Sluit nu voordelig een abonnement af en maak kennis met de journalistieke kracht van HP/De Tijd. (Op elk moment opzegbaar.)

Word abonnee

En dat is dan ook precies wat er nu gebeurt. De raad van bestuur van de NPO, verantwoordelijk voor het feit dat er in het omroepbestel goed wordt samengewerkt en eenieder zich aan de afspraken houdt, heeft besloten om Ongehoord Nederland uit het bestel te laten zetten. Dit omdat deze omroep een loopje neemt met de waarheid en zich niet op feiten baseert bij het maken van journalistieke programma’s. 

Procedureel heeft de NPO volkomen gelijk. De onafhankelijke ombudsman concludeert na gedegen onderzoek dat de ‘ongehoorde’ journalistiek niet voldoet aan de normen van de publieke omroep als geheel. ‘Stelselmatig’ worden in de Code van Bordeaux (de ‘bijbel’ van de journalistiek) vastgelegde beginselen genegeerd. En feiten zijn nu eenmaal belangrijk, zeker binnen een met belastinggeld georganiseerde media-instelling als de publieke omroep.

Kortom: juridisch klopt het allemaal, en dat is ook niet zo gek. Immers, de NPO wordt enthousiast geleid door een tot voor kort aan de VVD gelieerde Zuidas-juriste, die minimaal de helft van haar salaris inleverde om iets te kunnen ‘terugdoen’ voor de samenleving.

Grote vraag is nu of D66-staatssecretaris Uslu (uitgerekend van de partij die veel ‘ongehoorden’ tot op het bot wantrouwen) het verzoek om Ongehoord Nederland uit het bestel te bonjouren zal honoreren? Vermoedelijk wel, want zoals gezegd: juridisch en procedureel klopt het. Al weten we sinds Richard de Mos dat alleen de rechter daarover het finale oordeel kan vellen.

Grote vraag is nu of D66-staatssecretaris Uslu (uitgerekend van de partij die veel ongehoorden tot op het bot wantrouwen) het verzoek om Ongehoord Nederland uit het bestel te bonjouren zal honoreren?

Toch zou Uslu er goed aan doen niet alleen de legalistische benadering van de NPO te toetsen, maar ook de vraag te stellen wat in deze casus moet worden beschouwd als de ultieme bestuurlijke wijsheid. Immers zij wil niet de geschiedenis in gaan als de politica die het vuile werk in deze heikele kwestie opknapte voor haar partij D66 en/of de NPO.

De publieke omroep zoals wij die in Nederland kennen is uniek en wil er voor iedereen zijn. Het toegepaste principe luidt in dit verband: de publieke omroep is ‘extern pluriform’. Dat wil zeggen: het publieke bestel is de optelsom van omroepen, die gemeen hebben dat ze een belangrijke maatschappelijke stroming vertegenwoordigen. Het geheel is in die visie een afspiegeling van de maatschappij.

Iedereen kan in Nederland een omroep oprichten en als men maar zo’n stroming vertegenwoordigt, over voldoende leden beschikt én toegevoegde waarde heeft, dan volgt een zak met publiek geld (voor een grote omroep al snel zo’n 70 miljoen euro) en de mogelijkheid om uit te zenden onder toeziend oog van de NPO, de overkoepelende bestuursorganisatie voor publieke omroepen.

Zo kan het dat wij in ons land niet alleen kunnen genieten van programma’s van algemene omroepen als AVROTROS, maar ook van een omroep als de EO, die programma’s maakt op basis van een diepgeworteld geloof in God. Of een God zo u wilt – is het bestaan van God eigenlijk een ‘feit’?

En sinds januari vorig jaar hebben we dus ook een ‘aspirant’ omroep die de ‘ongehoorden’ vertegenwoordigt. Een zeer betrokken groep burgers (onderschat dit niet!) die zijn vertrouwen in de overheid en alle aanpalende instituties kwijt is geraakt.

En sinds kort hebben we dus ook een aspirant omroep die de ‘ongehoorden’ vertegenwoordigd. Een zeer betrokken groep burgers (onderschat dit niet!) die zijn vertrouwen in de overheid en alle aanpalende instituties kwijt zijn geraakt.

Dat laatste is bijzonder zorgelijk vanuit maatschappelijk oogpunt. Want een grote groep burgers die van mening is dat ze op georganiseerde wijze buitenspel zijn gezet, vormt indirect of direct een bedreiging voor de samenleving waar het uitgangspunt is dat gezamenlijk en op basis van een democratische dialoog tot besluiten wordt gekomen.

De publieke omroep, veelkleurig en pluriform, speelt daarbij vanuit datzelfde democratisch perspectief een grote rol. Het spreekt voor zich dat afspiegeling – alle stromingen en groepen zijn vertegenwoordigd – daarbij van cruciaal belang is. De toetreding van Ongehoord Nederland als representant van de betrokken maar teleurgestelde burgers is dan ook iets positiefs. Een zwaar onderbelicht gegeven. Dit kan niet genoeg worden benadrukt.

Om die reden zouden alle andere omroepen zich tot het uiterste moeten inspannen om Ongehoord Nederland voor het omroepbestel te behouden. Immers, een bestel dat niet meer representatief is voor de gehele samenleving heeft zijn beste tijd gehad.

Het lijdt geen twijfel dat de top van de NPO dit ook begrijpt. Niet uitgesloten kan worden dat de brute verwijdering van Ongehoord een eerste – en min of meer bewuste – stap is in het proces van ontmanteling van de extern pluriforme publieke omroep zoals wij die kennen.

De toetreding van Ongehoord Nederland als representant van de betrokken maar teleurgestelde burgers is dan ook iets positiefs. Een zwaar onderbelicht gegeven.

Want als Ongehoord Nederland het veld moet ruimen omdat men het niet zo nauw neemt met feiten, dan is het niet moeilijk te bedenken dat de EO, een omroep die haar hele bestaan baseert op een onverifieerbaar godsbesef, als volgende aan de beurt kan zijn.

Wanneer betrokken maar teleurgestelde burgers niet meer via een omroepvereniging worden vertegenwoordigd in een omroepbestel dat er ‘voor iedereen’ wil zijn, staat de deur naar een centraal geleide omroep zonder verenigingen als BNNVARA, MAX of de EO – bijna per definitie – wagenwijd open.

De vraag is of dit erg is. Maar denk dus niet dat het wellicht net iets te gretig verwijderen van Ongehoord Nederland geen gevolgen heeft voor de publieke omroep zoals wij die nu kennen. Het einde van alle omroepen komt dan in zicht. Dat is onvermijdelijk.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.