De magere mannetjes hebben met mooie afscheidsbrieven het veld geruimd en maken plaats voor een nieuwe generatie politici, die het dit keer allemaal anders en beter wil gaan doen. Het draait daarbij louter om de inhoud en men heeft voortaan een hekel aan polariseren.

Grote vraag is wie in de ‘nieuwe’ nieuwe bestuurscultuur het vuile werk gaat opknappen. Dat is immers de vorm van politiek handwerk waar altijd emplooi voor is. Het schot voor de boeg gaven dezer dagen de ‘foute mannetjes’ Henk Kamp en Alexander Pechtold, beiden mastodont, respectievelijk van de VVD en D66. Twee partijen die veel te verliezen hebben bij de omwentelingen die zijn ingezet en mogelijk na de verkiezingen in november zullen uitmonden in een politieke aardverschuiving. Nieuwe partijen zorgen in dat scenario voor nieuwe verhoudingen in het parlement. Oude reflexen staan hierdoor nu al onder immense druk. 

Nieuwe partijen zorgen in dat scenario voor nieuwe verhoudingen in het parlement. Oude reflexen staan hierdoor nu al onder immense druk. 

Grootste bedreiging voor de gevestigde orde vormen Caroline van der Plas én als hij meedoet vooral Pieter Omtzigt, die zonder twijfel tot z’n eigen afgrijzen is gepeild op 46 zetels. De ervaren politicus Omtzigt weet wat dat betekent: LPF-achtige toestanden liggen op de loer. Want wie zette eerder succesvol in één meeslepende beweging de grootste partij van het land op de kaart, zonder daarna theatraal te imploderen?

Omtzigt is zich van dit gevaar bewust en dat is vermoedelijk waarom hij aarzelt. Niet omdat hij twijfelt aan zijn visie voor ons land, maar omdat hij weet dat de verwachtingen groot zullen zijn. Zo omvangrijk dat iedere politicus er onder kan bezwijken, dus ook Omtzigt zelf. Het tekent zijn wijsheid, dat hij daarom tijdens z’n vakantie de tijd neemt voor het nemen van een definitief besluit, al wijst alles erop dat hij er klaar voor is. 

Omdat het Enschedese Kamerlid met deelname aan de verkiezingen het politieke establishment mogelijk in één keer een groot deel van z’n macht ontneemt – wie wat toe kwam in het epicentrum van Haagse besluitvorming was lange tijd tamelijk prettig overzichtelijk – peinzen de gevestigde krachten zich suf. Hoe de opmars van Pieter te voorkomen?

Omtzigt aanpakken op de inhoud? Dat is lastig, want Pieter neemt al twintig jaar verantwoordelijkheid in het hart van de democratie. Daar maakte hij wetten, controleerde hij de regering en vertegenwoordigde hij als geen ander op soevereine wijze het volk.

Omtzigt aanpakken op de inhoud? Dat is lastig, want Pieter neemt al 20 jaar verantwoordelijkheid in het hart van de democratie.

En passant legde hij met enkele gelijkgestemde zielen één van de grootste overheidsschandalen ooit bloot: de Toeslagenaffaire waar burgers ongekend onrecht is aangedaan onder bestuurlijke verantwoordelijkheid van de generatie politici waar Henk Kamp en Alexander Pechtold, of ze het nu willen of niet, deel van uitmaken.

Wie Pieter Omtzigt het afgelopen jaar gadesloeg, zag vaak een onuitstaanbare perfectionist, iemand die leeft met de wegebbende naweeën van een burn-out, maar ook een superieur dossiervreter die tijdens plenaire debatten een maatje te groot is voor… bijna iedereen. Omtzigt pak je niet op de inhoud.

Omtzigt kan in deze realiteit alleen worden bestreden als persoon, niet als politicus. We hoorden oud-Kamervoorzitter Khadija Arib bij Zomergasten al zorgen uitspreken over een op handen zijnde eliminatiecampagne, speciaal bedacht voor Omtzigt.

De eerste tekenen zijn in dat verband weinig hoopgevend voor het voormalig CDA-Kamerlid, dat nu de finale sprong naar de uitvoerende macht overweegt. Ereleden Henk Kamp (VVD, 4 juni 2023) en Alexander Pechtold (D66, 9 november 2019) voerden, al dan niet gecoördineerd, enkele forse stoten onder de gordel uit.

Omtzigt kan alleen worden bestreden als persoon, niet als politicus.

Dat deden zij omdat de nieuwe leiders van hun partijen, Yesilgöz en Jetten, hun handen schoon willen houden. Dit mogelijk ook uit angst voor electorale backlash van persoonlijke aanvallen op de populaire Pieter. En dus zaaiden zowel Kamp als Pechtold het gif, dat Omtzigt na langdurige blootstelling de komende maanden in november definitief moet uitschakelen. 

‘Pieter heeft nooit verantwoordelijkheid gedragen en is ongeschikt.’ En: ‘Omtzigt kan niet eens z’n werk in de Kamer doen zonder overspannen te raken.’ De in hun politieke bestaan bedreigde old boys Kamp en Pechtold draaien er hun hand niet voor om. Zonder empathie maken ze gewetenloos gebruik van de kwetsbaarheid van een man, die z’n leven onbaatzuchtig in dienst stelde van het volk dat hij vertegenwoordigt. 

Het is slechts het begin van wat z’n doodsbange tegenstanders voor de Twentse volksvertegenwoordiger in petto hebben. Maar het is eveneens het begin van wat het volk in november voor de gevestigde partijen in gedachten heeft, mochten ze hierin volharden. Ik zou zeggen: Henk Kamp, Alexander Pechtold en alle anderen, bezint eer ge begint, de kiezer is er klaar voor.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.